Szympansy łączą dźwięki, zbliżając się do ludzkiego języka

W Taï National Park w Wybrzeżu Kości Słoniowej naukowcy odkryli, że szympansy potrafią łączyć różne dźwięki w złożone sekwencje, co może stanowić kluczowy krok w ewolucji komunikacji. Badania opublikowane 9 maja w czasopiśmie Science Advances pokazują, że te małpy stosują co najmniej cztery różne metody łączenia dźwięków, co jest unikalne wśród zwierząt.

Nowe odkrycia w komunikacji szympansów

Szympansy (Pan troglodytes) znane są z bogatego repertuaru wokalnego, który obejmuje około tuzina pojedynczych dźwięków. Dotychczas nie było jednak jasne, czy te małpy potrafią łączyć dźwięki w różnorodny sposób, tak jak robią to ludzie. Cédric Girard-Buttoz, biolog ewolucyjny z CNRS w Lyonie, podkreśla, że „różnica między ludzkim językiem a komunikacją innych zwierząt polega głównie na tym, jak łączymy dźwięki, aby tworzyć słowa, a następnie zdania”.

W latach 2019-2020 Girard-Buttoz i jego zespół zarejestrowali 53 dorosłe szympansy żyjące w lesie Taï. Analizując ponad 4300 dźwięków, zidentyfikowali 16 różnych „bigramów” — krótkich sekwencji dwóch dźwięków, takich jak pomruk i szczekanie. Dzięki analizom statystycznym badacze powiązali te bigramy z zachowaniami, co pozwoliło na odkrycie ich znaczeń.

Różnorodność metod łączenia dźwięków

Wyniki badań ujawniły, że szympansy nie łączą dźwięków w jednolity sposób. Zespół odkrył, że małpy stosują co najmniej cztery różne metody łączenia dźwięków, co jest nowością w badaniach nad komunikacją zwierząt. Na przykład, łącząc dźwięki A i B, mogą uzyskać nowe znaczenie C. Dodanie dźwięku może również zmieniać znaczenie innego dźwięku, podobnie jak dodawanie przedrostków lub przyrostków w języku ludzkim.

Girard-Buttoz zauważa, że „w szympansach wydaje się, że używają [kombinacji] znacznie szerzej, w różnych codziennych sytuacjach”. Oznacza to, że ich dźwięki mogą komunikować więcej niż jedną rzecz jednocześnie, co jest charakterystyczne dla ludzkiego języka.

Znaczenie dla badań nad ewolucją języka

Odkrycia te sugerują, że szympansy mogą przekraczać ograniczenia tradycyjnych systemów komunikacji, co pozwala im na przekazywanie bogatszych i bardziej szczegółowych informacji. Na przykład bigram „hoo + pant” sygnalizuje budowanie gniazda w drzewie, co jest bardziej złożonym komunikatem niż tylko odpoczynek na ziemi.

Simon Townsend, antropolog ewolucyjny z Uniwersytetu w Zurychu, komentuje: „To ekscytujący postęp w tej dziedzinie. System wokalny szympansów jest bardziej skomplikowany, niż wcześniej sądzono”. Warto zauważyć, że badania nad komunikacją szympansów są bardziej rozwinięte niż w przypadku bonobo, co może prowadzić do dalszych odkryć w tej dziedzinie.

Przyszłość badań nad komunikacją małp

Girard-Buttoz i jego zespół planują dalsze badania, aby sprawdzić, czy szympansy organizują swoje dźwięki w struktury przypominające zdania, z podmiotem na początku, a następnie czasownikiem. Interesuje ich również, czy małpy są w stanie łączyć bigramy w dłuższe sekwencje, składające się z trzech lub czterech dźwięków.

Odkrycia te mogą mieć istotne znaczenie dla zrozumienia ewolucji języka i komunikacji wśród zwierząt, a także dla dalszych badań nad tym, jak złożone systemy komunikacyjne mogły się rozwijać w historii ewolucyjnej.