Dzień Zwycięstwa w Moskwie. Narzędzie w rękach Putina

9 maja 2025 roku w Moskwie odbyły się obchody 80. rocznicy Dnia Zwycięstwa, które stały się narzędziem w rękach Władimira Putina do umocnienia władzy i ideologii państwowej. Wydarzenie to, tradycyjnie związane z pamięcią o zwycięstwie nad nazizmem, zostało wykorzystane do mobilizacji społeczeństwa oraz podkreślenia rzekomej kontynuacji walki z „agresywnymi ideologiami”. W ceremonii wzięły udział dzieci, które w symboliczny sposób miały reprezentować przyszłość Rosji oraz jej militarystyczne dziedzictwo.

Symbolika Dnia Zwycięstwa

Dzień Zwycięstwa, obchodzony od 1945 roku, ma dla wielu Rosjan osobiste znaczenie, związane z pamięcią o bliskich, którzy walczyli w II wojnie światowej. Jednak w ostatnich latach, jak zauważają eksperci, stał się on również narzędziem propagandy. „Dzień Zwycięstwa jest wykorzystywany przez państwo do tworzenia ideologii tożsamościowej” – mówi Alex Jusupow, politolog z Fundacji Friedricha Eberta. Kreml, poprzez organizację wydarzeń i parady, stara się zbudować narrację, która łączy przeszłość z teraźniejszością, a także umacnia legitymację władzy.

Mobilizacja młodego pokolenia

W tym roku obchody przybrały szczególną formę, angażując dzieci w różnorodne aktywności. W Kemerowie noworodki przebrano za żołnierzy, a w Woroneżu przedszkolaki defilowały z własnoręcznie wykonanymi atrapami pojazdów wojskowych. „Przyłącz się!” – zachęcały placówki edukacyjne, podkreślając, że nawet najmłodsze pokolenie jest częścią „wielkiej historii” Rosji. Tego typu działania mają na celu nie tylko uczczenie przeszłości, ale także wzmocnienie poczucia przynależności do narodu wśród najmłodszych.

Putin i militarystyczna narracja

W swoim przemówieniu z okazji Dnia Zwycięstwa, Władimir Putin porównał obecną inwazję na Ukrainę do walki Związku Radzieckiego z nazizmem. „Rosja pozostaje niepokonaną przeszkodą dla nazizmu, rusofobii i antysemityzmu” – stwierdził, podkreślając, że cała Rosja popiera żołnierzy walczących w „operacji specjalnej”. Tego rodzaju retoryka ma na celu nie tylko mobilizację społeczeństwa, ale także legitymizację działań rządu na arenie międzynarodowej.

Reakcje ekspertów

Eksperci zwracają uwagę na to, że Dzień Zwycięstwa stał się „instrumentem mobilizacji dla reżimu”. Ilja Graszczenkow, politolog z Centrum Rozwoju Polityki Regionalnej, podkreśla, że dla Putina zwycięstwo w II wojnie światowej jest fundamentem, na którym opiera się całe państwo rosyjskie. Z drugiej strony, Abbas Galiamow, niezależny ekspert, zauważa, że parada w czasach wojny z Ukrainą może być postrzegana jako „zbędna”, a jej znaczenie maleje w obliczu rzeczywistości frontowej.

Międzynarodowy kontekst

Obchody Dnia Zwycięstwa w Moskwie miały również wymiar międzynarodowy. Chiński przywódca Xi Jinping był jednym z nielicznych zagranicznych gości, co podkreśla rosnące związki między Rosją a Chinami. W przeciwieństwie do tego, dawni zachodni sojusznicy nie wysłali swoich przedstawicieli, co może świadczyć o izolacji Rosji na arenie międzynarodowej. W kontekście tych wydarzeń, Putin stara się zbudować narrację, która łączy przeszłość z teraźniejszością, jednocześnie próbując umocnić swoją pozycję w obliczu krytyki i izolacji.