Alojzy Ignacy Borgowiec (urodzony 21 października 1899 w Świętochłowicach, zmarły 13–14 kwietnia 1940 w Katyniu) był polskim nauczycielem, porucznikiem rezerwy piechoty Wojska Polskiego oraz ofiarą zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Był synem Jana i Walerii Walewskiej-Kuś. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) i brał udział w trzech powstaniach śląskich, podczas których odniósł rany. Pracował w Polskim Komitecie Plebiscytowym w powiecie rybnickim. Został przeniesiony do rezerwy z przydziałem do 3 pułku strzelców podhalańskich. W latach 1918–1939 był członkiem Legionu „Zaolzie”, grupy Rybnik, a także pełnił funkcję zastępcy komendanta powiatowego POW w powiecie rybnickim.
Po przyłączeniu Śląska do Polski rozpoczął naukę w seminarium nauczycielskim w Bydgoszczy, które ukończył w 1922 roku, uzyskując uprawnienia do nauczania języka polskiego na Górnym Śląsku. W okresie międzywojennym pracował jako nauczyciel w Szkole Powszechnej nr 1 im. Adama Mickiewicza w Rybniku.
Został mianowany na stopień podporucznika z datą 1 stycznia 1933 roku, zajmując 4252. lokatę w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1934 roku figurował w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień w Pszczynie, z przydziałem w rezerwie do 3 pułku strzelców podhalańskich.
28 sierpnia 1939 roku został zmobilizowany do Wojska Polskiego. W czasie kampanii wrześniowej, po agresji ZSRR na Polskę, w niewyjaśnionych okolicznościach został wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną. Osadzono go w obozie jenieckim w Kozielsku, skąd wysłał list do rodziny, który dotarł w grudniu 1939 roku. Między 11 a 12 kwietnia 1940 roku przekazano go do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – według listy wywózkowej 022/2 z 9 kwietnia 1940 roku. Został zamordowany w nocy z 13 na 14 kwietnia 1940 roku przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy, na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku, w lesie katyńskim. Został pochowany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 roku znajduje się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu. W tym miejscu przeprowadzano ekshumacje oraz prace archeologiczne. W 1943 roku jego ciało zostało odnalezione podczas ekshumacji prowadzonych pod nadzorem Niemców, jednak pominięto je w codziennych raportach oraz na liście AM pod numerem 881. W 1944 roku jego żona rozpoznała rzeczy osobiste męża w Instytucie Medycyny Sądowej w Krakowie. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 0881, gdzie określono go jako Borgowicz Alojzy, a przy zwłokach znaleziono medal, list, okulary i cygarniczkę. W Archiwum Robla, w pakiecie 0881, znajduje się spis przedmiotów odnalezionych przy jego szczątkach.
W książce Pawła Dubiela pt. Wrzesień 1939 na Śląsku, opublikowanej w Katowicach w 1960 roku, zawarto informację, że Alojzy Borgowiec oraz kapitan Nikodem Sobik (komendant powiatowy POW Rybnik, który zginął w Charkowie w 1940 roku) zginęli we wrześniu 1939 roku.
W 1946 roku w Monitorze Polskim ukazało się ogłoszenie: „Obyw. Borgowiec Agnieszka, ur. 3.1.1902, zam. w Chorzowie-Batory, ul. Włodarskiego Nr 2, złożyła w tut. Starostwie prośbę o uznanie jej męża Alojzego Borgowca, ur. 21.10.1899, za zaginionego w czasie działań wojennych 1939 roku w związku ze służbą wojskową w armii polskiej. Wymieniony pełnił służbę w 1939 roku jako ppor. rez. w 75 p.p. w Oświęcimiu i od tego czasu nie daje osobie znaku życia. (10/B. 5/45)”.
Życie prywatne
Alojzy Borgowiec miał pięć sióstr oraz brata. Był żonaty z Agnieszką i miał syna Józefa.
Ordery i odznaczenia
- Srebrny Krzyż Zasługi (28 grudnia 1936)
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Krzyż na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi I klasy
- Gwiazda Górnośląska
Upamiętnienie
5 października 2007 roku minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, pośmiertnie mianował go na stopień kapitana. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie podczas uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
22 kwietnia 2004 roku w Gimnazjum nr 1 w Rybniku odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą zamordowanym w Katyniu nauczycielom, na której znajduje się także jego nazwisko.
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
Bibliografia
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów Kozielskiego Obozu NKWD rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
