Fryderyk Wilhelm Mikołaj Albrecht (ur. 8 maja 1837 w Berlinie, zm. 13 września 1906 w pałacu w Kamieńcu Ząbkowickim) był książęciem pruskim z dynastii Hohenzollernów, feldmarszałkiem oraz Wielkim komturem (niem. Herrenmeister) pruskiego zakonu joannitów od 1883 roku, a także regentem księstwa Brunszwiku od 1885 roku.
Życiorys
Albrecht był jedynym synem księcia pruskiego Albrechta Hohenzollerna (1809–1872) oraz Marianny Orańskiej, królewny niderlandzkiej. Był bratankiem cesarza Wilhelma I. W wieku ośmiu lat stracił kontakt z matką, która po rozwodzie w 1845 roku została pozbawiona możliwości kontaktu z dziećmi.
Książę Albrecht zawarł związek małżeński w 1873 roku z księżniczką Marią z Saksonii na Altenburgu (1854–1898), z którą miał trzech synów:
- Fryderyk Henryk (1874–1940) – po jego śmierci linia Albrechta wygasła po mieczu,
- Joachim Albrecht (1876–1939),
- Fryderyk Wilhelm (1880–1925).
Po śmierci żony zbudował mauzoleum rodzinne w Kamieńcu Ząbkowickim, gdzie również został pochowany, a także spoczywają tam jego synowie. W październiku 2018 roku otwarto zrewitalizowane mauzoleum w kompleksie pałacowym.
Kariera wojskowa
Tak jak wszyscy męscy potomkowie pruskich Hohenzollernów, Albrecht otrzymał mundur oraz stopień porucznika w wieku 10 lat. W wieku 16 lat rozpoczął służbę w 1. Poczdamskim Pułku Gwardii Pieszej, a następnie podjął studia na uniwersytecie w Bonn. Po ich ukończeniu uzyskał stopień rotmistrza w 1. Poczdamskim Pułku Dragonów Gwardii (1857). Szybko awansował na pułkownika, będąc w 1862 roku dowódcą swojego pułku dragonów poczdamskich.
Albrecht uczestniczył w pierwszych dwóch wojnach „bismarckowskich” jako generał-major, wyróżniając się szczególnie w bitwie pod Sadową (Königgrätz) jako dowódca brygady „kawalerii ciężkiej” (w skład której wchodził także batalion artylerii konnej). Za swoje zasługi w wojnie z Austrią w 1866 roku otrzymał najwyższe pruskie odznaczenie wojskowe – order Pour le Mérite.
W czasie wojny z Francją (1870–1871) książę Albrecht dowodził w stopniu generała-lejtnanta 2 Brygadą Kawalerii, biorąc udział w bitwach oraz potyczkach pod Bapaume i Saint-Quentin. Za swoje osiągnięcia w tej wojnie został odznaczony Żelaznym Krzyżem I i II klasy oraz rzadkim odznaczeniem, Liśćmi Dębowymi (Eichenlaub) do orderu Pour le Mérite.
Po zakończeniu wojny i wyborze stryja na cesarza niemieckiego, Albrecht od 1873 roku pełnił funkcję dowódcy X korpusu armii niemieckiej; w 1875 roku został pełnym generałem (General der Kavallerie), a w 1888 roku feldmarszałkiem oraz generalnym inspektorem kawalerii.
Kariera polityczna
Od 1883 roku książę Albrecht sprawował urząd Wielkiego komtura (komandora) pruskich joannitów; to stanowisko do dziś zajmują wyłącznie członkowie dynastii pruskiej. Był również honorowym rektorem uniwersytetu w Getyndze.
Po śmierci Wilhelma, ostatniego księcia Oleśnicy, w 1884 roku wygasła lokalna gałąź Welfów. Tron księstwa Brunszwiku-Lüneburga przysługiwał Ernestowi Augustowi, księciu Cumberland z linii królów Hanoweru, jednak z powodu jego odmowy uznania aneksji Hanoweru przez Prusy, Bismarck nie zgodził się na oddanie mu tronu brunszwickiego. W dniu 2 listopada 1885 roku stany księstwa Brunszwiku-Lüneburga wybrały Albrechta Hohenzollerna na regenta tego niemieckiego państwa związkowego.
Upamiętnienie
W 1865 roku nadworny ogrodnik z rezydencji w Kamieńcu Ząbkowickim, C. Braun, wyhodował nową odmianę jabłek, łącząc odmiany Aporta (Cesarz Aleksander) i Reneta Baumanna, którą nazwał Prinz Albrecht von Preussen (Albrechtsapfel). Jest to lokalna, śląska odmiana, niegdyś bardzo popularna w regionie, idealna do uprawy na terenach podgórskich. Jabłoń „Książę Albrecht Pruski” została w 2006 roku wpisana na listę produktów tradycyjnych województwa opolskiego w kategorii „warzywa i owoce”.
Odznaczenia
Do 1874 roku:
- Order Orła Czarnego z Łańcuchem (Prusy)
- Order Wojskowy Pour le Mérite z Mieczami i Liśćmi Dębu (Prusy)
- Krzyż Wielki Orderu Orła Czerwonego z Mieczami i Liśćmi Dębu (Prusy)
- Order Królewski Korony I Klasy (Prusy)
- Order Królewski Hohenzollernów I Klasy z Mieczami na Wojennej Wstędze (Prusy)
- Krzyż Wielki Krzyża Żelaznego (Prusy)
- Złoty Krzyż Zasługi Wojskowej (Prusy)
- Order Świętego Jana Jerozolimskiego (Prusy)
- Order Książęcy Hohenzollernów I Klasy z Mieczami (Hohenzollern)
- Order Lwa Złotego (Hesja)
- Krzyż Wielki Orderu Alberta Niedźwiedzia (Anhalt)
- Order Wierności (Badenia)
- Komandor I Klasy Orderu Zasługi Wojskowej Karola Fryderyka (Badenia)
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Zeryngeńskiego (Badenia)
- Order Świętego Huberta (Bawaria)
- Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia)
- Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia)
- Krzyż Wielki Orderu Ludwika (Hesja)
- Krzyż Zasługi Wojskowej (Hesja)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Ferdynanda (Sycylia)
- Medal Zasługi Wojskowej z Mieczami (Lippe)
- Krzyż Wielki Orderu Korony Wendyjskiej (Meklemburgia-Schwerin)
- Krzyż Zasługi Wojskowej I Klasy (Meklemburgia-Schwerin)
- Krzyż Zasługi Wojennej (Meklemburgia-Strelitz)
- Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Wilhelma (Holandia)
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana (Austro-Węgry)
- Krzyż Zasługi Wojskowej z Dekoracją Wojenną (Austria)
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Oldenburg)
- Order Świętego Andrzeja (Rosja)
- Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja)
- Order Orła Białego (Rosja)
- Order Świętej Anny (Rosja)
- Order Świętego Stanisława (Rosja)
- Order Świętego Jerzego IV Klasy (Rosja)
- Krzyż Wielki Orderu Sokoła Białego z Mieczami (Weimar)
- Krzyż Wielki Orderu Ernestyńskiego (Saksonia)
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Olafa (Norwegia)
Przypisy
Bibliografia
- Henryk Grzybowski, Książęta pruscy na Ziemi Kłodzkiej, [w:] Popularna encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, t. II (K–M), Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009, s. 163–165, ISBN 978-83-60478-90-5.
- Henryk Grzybowski, Książęce „ślady” w nazwach polanickich zdrojów, [w:] red. Henryk Grzybowski, Georg Wenzel, Polanica Zdrój wczoraj i dziś, tom I, Nowa Ruda-Polanica Zdrój 2006, s. 407–412, ISBN 83-88842-98-6.
- Marek Gaworski, Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim. Architektura i właściciele, Strzelce Opolskie 2009.
- Almanach de Gotha, Gotha 1937.
- Georg von Alten, Handbuch für Heer und Flotte, tom IV, Berlin 1912.
Loading ...