Aleksandr Dmitrijewicz Pietrow, ros. Александр Дмитриевич Петров (ur. 12 lutego 1794 w Biserowie, w guberni pskowskiej, zm. 22 kwietnia 1867 w Warszawie) – był rosyjskim szachistą, teoretykiem oraz autorem kompozycji szachowych.
Życiorys
Pochodził z zamożnej rodziny szlacheckiej. Swoją przygodę z szachami rozpoczął w wieku siedmiu lat. Od 1804 roku mieszkał w Petersburgu, gdzie szybko stał się częścią szachowej elity. W 1809 roku pokonał A. Koliewa, jednego z mistrzów petersburskich w królewskiej grze. Wkrótce zyskał miano najsilniejszego szachisty w Rosji. Ukończył studia na wydziale mechanicznym petersburskiego uniwersytetu i był założycielem pierwszego w Rosji szachowego klubu, Petersburskiego Towarzystwa Miłośników Gry Szachowej.
W 1824 roku Pietrow opublikował jedną z pierwszych rosyjskich książek o szachach, zatytułowaną Шахматная игра (Gra w szachy). Dwa pierwsze rozdziały poświęcone były usystematyzowanej teorii szachów, a trzy następne dotyczyły praktycznej gry. Książka zawierała wybór partii Philidora, którego nauki autor wysoko cenił, choć jednocześnie krytycznie odnosił się do niektórych jego twierdzeń. Wprowadził wiele nowych idei, kładąc nacisk na precyzyjne liczenie wariantów oraz aktywną obronę. W Rosji często nazywano go rosyjskim Philidorem.
Pietrow był pionierem rosyjskiej kompozycji szachowej, tworząc skomplikowane problemy do rozwiązania. Publikował także dowcipne zadania inspirowane rzeczywistymi wydarzeniami, z których najsłynniejsze to Ucieczka Napoleona z Moskwy do Paryża, opublikowane w 1824 roku.
W 1840 roku Pietrow osiedlił się w Warszawie, gdzie pełnił funkcję wysokiego urzędnika w carskiej administracji. Jego dom stał się miejscem spotkań polskich i rosyjskich szachistów. Tygodnik Ilustrowany publikował zadania od „najznakomitszego szachisty warszawskiego”. W latach czterdziestych Pietrow pokonał młodego rosyjskiego mistrza Carla Jänischa. W 1851 roku otrzymał zaproszenie na pierwszy międzynarodowy turniej w Londynie od Howarda Stauntona, ale zdecydował się go nie przyjąć. W 1854 i 1859 roku wygrał dwa mecze z Siergiejem Urusowem, uzyskując wyniki 3 – 1 i 13 – 7.
W 1863 roku Pietrow opuścił Warszawę, udając się w podróż po zachodniej Europie. Bezpośrednią przyczyną wyjazdu było powstanie styczniowe. Pietrow znalazł się w trudnej sytuacji, próbując pogodzić lojalność wobec swoich przełożonych z sympatią do Polski i Polaków. Odwiedził Wiedeń i Paryż, gdzie był gościem Café de la Régence, jednak nie zagrał oficjalnych meczów z wybitnymi europejskimi szachistami.
Jego wkład w teorię otwarć szachowych oraz gry końcowej był znaczący. Jako pierwszy dokładnie przeanalizował warianty partii rosyjskiej, której angielska nazwa (Petrov’s defence) pochodzi od jego nazwiska. Znany jest również gambit Pietrowa w debiucie gońca oraz wariant Pietrowa w gambicie królewskim.
Przypisy
Bibliografia
W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom II, Warszawa 1987, ss. 884-886
Linki zewnętrzne
