Aleje Adama Mickiewicza to jedna z kluczowych ulic w centralnej części Bydgoszczy, znajdująca się w obrębie Śródmieścia.
Przebieg
Ulica łączy ulicę Gdańską z placem Józefa Weyssenhoffa. Na północy, jej pierzeję tworzy zespół kamienic oraz willi, które powstały w pierwszej dekadzie XX wieku. Od strony południowej znajduje się Teatr Polski oraz park im. Jana Kochanowskiego.
Historia
Ulica została wytyczona w 1903 roku jako część urbanistycznego zagospodarowania terenu położonego na wschód od ulicy Gdańskiej, znanego jako Hempelscher Felde. W latach 90. XIX wieku miasto Bydgoszcz nabyło obszar pomiędzy współczesnymi ulicami: Gdańską, Krasińskiego, Chodkiewicza i Ogińskiego, a następnie opracowało plan zagospodarowania zgodnie z koncepcją miasta-ogrodu.
Jedną z głównych osi tego założenia była ulica Bülowa, uznawana wówczas za jedną z najpiękniejszych i najszerszych w Bydgoszczy. Dwujezdniowa aleja rozpoczynała się na skrzyżowaniu z ulicą Gdańską i prowadziła na wschód, tworząc interesującą oś widokową, podkreśloną pasem zieleni z rzędem drzew, pomiędzy którymi rozciągnięte były girlandy z pnączy. Kontynuacją ulicy, biegnącą od Placu Weyssenhoffa na południe, była jednocześnie wytyczona Aleja Ossolińskich.
W latach 1903–1907 po północnej stronie ulicy powstał zespół jednolitych kamienic w stylu secesji berlińskiej, a do 1910 roku zabudowano dalszą część ulicy willami i kamienicami. Wschodni widok ulicy zamykał główny budynek pierwszego zakładu naukowego w mieście, czyli Instytutu Rolniczego im. cesarza Wilhelma (niem. Kaiser-Wilhelm-Institut für Landwirtschaft).
W 1949 roku zakończono budowę Teatru Polskiego, zlokalizowanego przy skrzyżowaniu z ul. 20 stycznia 1920 r. W 1960 roku w parku przy ulicy stanął również pomnik Łuczniczki.
W czasach powojennych upaństwowione kamienice zostały zaniedbane, a w wyniku nieodpowiednich remontów usunięto część dekoracji i reliefów z ich elewacji.
Ulica, która popadła w niełaskę, zaczęła być stopniowo rewitalizowana dopiero po 1990 roku. W latach 2002–2009 wszystkie kamienice w pierzei ulicy przeszły remont, częściowo przywracając dawne zdobienia na ich fasadach.
Nazwy
- 1906–1920 – Bullowstraße
- 1920–1939 – Aleje Adama Mickiewicza
- 1939–1945 – Felix-Dahn-Straße
- od 1945 – Aleje Adama Mickiewicza
Architektura
Przy alei Mickiewicza (nr 1-9) znajduje się kompleks kamienic w stylu niemieckiego Jugendstilu. W kompozycji budynków dominują stonowane formy, urozmaicone wykuszami oraz pionami balkonów i loggii o falistych liniach, a także falistymi szczytami oraz łukowymi zamknięciami okien i portali. Dekoracje, które łączą motywy organiczne z geometrycznymi, zamknięte są w formach prostokątnych i kwadratowych, zgrupowane w szlakach i fryzach. Nawiązania do baroku można zauważyć w zastosowaniu ryzalitów przykrytych kopułami oraz wieżyczek zwieńczonych hełmami.
Budynki reprezentujące ten styl zostały wzniesione na podstawie projektów architektów takich jak Rudolf Kern, Erich Lindenburger, Paul Böhm oraz Otto Rosenthal.
Willę przy ulicy zaprojektował architekt Józef Święcicki, znany z licznych realizacji przy ul. Gdańskiej.
Kamienice przez niemal cały okres powojenny były własnością państwa, a w 1990 roku przeszły na własność miasta i Administracji Domów Miejskich. Obiekty popadły w ruinę z powodu niedoinwestowania, a przyczynami tego stanu były brak poczucia własności, zaniedbanie remontów oraz powszechne lekceważenie wartości zabytków sztuki i architektury secesyjnej (do lat 70. XX wieku). Budynki zostały odrestaurowane po 2002 roku.
Obiekty godne uwagi
Komunikacja
Przez Aleje Mickiewicza kursują autobusy linii nr 71 i 77.
Galeria
== Zobacz też ==
Śródmieście (Bydgoszcz)
Ulica Gdańska w Bydgoszczy
Aleja Ossolińskich w Bydgoszczy
Przypisy
Bibliografia
Bręczewska-Kulesza, Daria: Przegląd stylów występujących w bydgoskiej architekturze drugiej połowy XIX i początku XX stulecia
Bręczewska-Kulesza Daria, Derkowska-Kostkowska Bogna, Wysocka A., [i inni]: Ulica Gdańska. Przewodnik historyczny, Bydgoszcz 2003
Jastrzębska-Puzowska, Iwona: Od miasteczka do metropolii. Rozwój architektoniczny i urbanistyczny Bydgoszczy w latach 1850-1920. Wydawnictwo MADO, Toruń 2005. ISBN 83-89886-38-3, 978-83-89886-38-5
Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy”, Bydgoszcz 1996
