Alanya

Alanya to miasto oraz dystrykt położony w południowej Turcji, w prowincji Antalya na Riwierze Tureckiej, nad Morzem Śródziemnym. Z lądu otoczone jest górami Taurus i znajduje się na obszarze starożytnej Pamfilii. Jest jednym z największych tureckich kurortów wypoczynkowych, usytuowanym 135 km na wschód od Antalyi. Na południe od centrum miasta wznosi się cypel skalny o wysokości blisko 250 metrów, który niegdyś pełnił funkcję twierdzy obronnej z trzema wieżami.

W wyniku reformy terytorialnej w 2013 roku, przeprowadzonej na podstawie prawa metropolitalnego, granice administracyjne Alanyi pokrywają się z granicami dystryktu Alanya. Obecnie w skład miasta wchodzi 102 jednostki osadnicze (dawne wsie) z 16 gmin. Na dzień 31 grudnia 2021 roku, obszar o powierzchni 1577 km² zamieszkuje 350 636 osób, a liczba mieszkańców „właściwej” Alanyi (historically city before the 2013 reform) szacowana jest na 130–150 tys.

Nazwy

Nazwa Alanyi zmieniała się wraz z kolejnymi władcami. Najstarszą znaną nazwą jest łacińskie Coracesium oraz greckie Korakesion, a w języku luwijskim Korakassa, co oznacza „Wystające Miasto”. W czasach Cesarstwa Bizantyjskiego miasto nazywano Kalonoros lub Kalon Oros, co po grecku oznacza „Piękna Góra”. W XIII wieku, po zdobyciu Alanyi przez Turków Seldżuckich, Alaaddin Keykubat zmienił nazwę na Alaiye. Włoscy handlarze w XIII i XIV wieku nazywali miasto Candelore lub Cardelloro. W 1935 roku, podczas wizyty, pierwszy prezydent Turcji Mustafa Kemal Atatürk nazwał miasto Alanya.

Turystyka

W 1948 roku, podczas budowy portu, odkryto Jaskinię Damlataş, co zapoczątkowało rozwój turystyki w regionie. Jednak za początek turystyki w Alanyi uznaje się rok 1958, kiedy otwarto pierwszy motel. Popularność miasta znacznie wzrosła po powstaniu międzynarodowego portu lotniczego w Antalyi. Największy rozwój branży turystycznej miał miejsce na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, kiedy zbudowano wiele hoteli różnych kategorii, co przyczyniło się do obecnego kształtu miasta. Gospodarka Alanyi opiera się głównie na turystyce, choć istotne znaczenie ma również rolnictwo, szczególnie w obszarach w głębi lądu. Miasto dysponuje wieloma piaszczystymi plażami o łącznej długości 60 kilometrów. W centrum znajdują się cztery plaże: Plaża Kleopatry i Plaża Damlataş na zachód od cypla oraz Plaża Kejkubada i Plaża Portakal na wschód. Wejścia na publiczne plaże oraz korzystanie z pryszniców są bezpłatne, a leżaki i parasole są płatne, ale nieobowiązkowe. W centrum Alanyi znajduje się port turystyczny, a na zachód od niego – Marina Alanya, otwarta w 2010 roku. W 2017 roku uruchomiono 900-metrową kolej linową Alanya Teleferik, która łączy park przy plaży z zamkiem na szczycie cypla. W pobliżu Jaskini Damlataş znajduje się wodny park rozrywki Damlataş Aqua Park, a w Türkler Park Morski i Delfinarium Sealanya, największy tego typu obiekt w Europie.

Zabytki

Zamek w Alanii (tur. Alanya Kalesi) – seldżucka twierdza z XIII wieku.
Czerwona Wieża (tur. Kızıl Kule) – zbudowana w 1226 roku, znajdująca się w porcie, ma wysokość 33 metrów i wykonana jest z czerwonej cegły.
Tersane – doki w porcie, zbudowane w XIII wieku.

Jaskinie

Jaskinie lądowe:

Damlataş – usytuowana u podnóża cypla zamkowego, dostępna od strony plaży Kleopatry.
Dim – położona około 12 km na wschód od centrum Alanyi.
Kadiini – znajdująca się 15 km na północny wschód od Alanyi w Çatak.
Hasbahçe – zlokalizowana w Hasbahce.

Jaskinie morskie – znajdujące się na zboczu cypla:

Korsanlar (pol. Piracka)
Aşıklar (pol. Zakochanych)
Fosforlu (pol. Fosforowa)

Transport

Najbliższe lotniska obsługujące ruch turystyczny w Alanyi znajdują się w Gazipaşie i Antalyi. Port lotniczy Gazipaşa, usytuowany 44 km na wschód od centrum miasta, jest niewielki i obsługuje tylko kilka kierunków. Większość podróżnych przybywa do Alanyi przez lotnisko w Antalyi, które leży 125 km na zachód od centrum i jest drugim co do wielkości portem lotniczym w Turcji.

Dworzec autokarowy w Alanyi znajduje się w zachodniej części centrum, blisko obwodnicy (tr. Çevre Yolu). Odjeżdżają stąd autokary do różnych miast w Turcji, a także minibusy na krótszych trasach. Często kursują autokary do Antalyi (około 3 godziny) przez Manavgat (1 godzina) oraz do Adany (9 godzin) przez Anamur (3,5 godziny), Silifke (6,5 godziny) i Mersin (8 godzin). Można również dojechać do Ankary (10 godzin), Denizli (6,5 godziny), Göreme w Kapadocji (10 godzin), Konyi (5 godzin), Izmiru (9,5 godziny), Stambułu (15 godzin) i wielu innych miejsc.

Główna droga przelotowa D400 przebiega przez Alanyę, prowadząc z wybrzeża egejskiego na daleki wschód kraju. Odległość do Antalyi wynosi 135 km.

Sport

Miasto jest siedzibą klubu piłkarskiego Alanyaspor, założonego w 1948 roku, który od 2011 roku rozgrywa swoje mecze domowe na Bahçeşehir Okulları Stadyumu. Drużyna ta występuje w Süper Lig od sezonu 2016/17. W Alanyi funkcjonuje wiele innych klubów piłkarskich, takich jak Alanya Kestelspor, Alanya Belediyespor, Konaklı Belediyespor, Mahmutlar Spor, Payallar Spor oraz kobiecy Alanya Demirspor, grające w niższych klasach rozgrywkowych. Drugim ważnym obiektem piłkarskim jest Alanya Millî Egemenlik Stadyumu, otwarty w 1990 roku, mogący pomieścić 1622 widzów, zlokalizowany w osiedlu Cumhuriyet Mahallesi, przy nadmorskiej alei prowadzącej do Mahmutlar.

Oprócz piłki nożnej, Alanya Belediyespor, założony w 1990 roku, prowadzi sekcje siatkówki mężczyzn i koszykówki kobiet (do 2002 roku występującej w tureckiej ekstraklasie). Od 2020 roku działa także klub piłki ręcznej mężczyzn Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi SK. Domowym obiektem dla wszystkich tych drużyn jest Alanya Atatürk Spor Salonu, który pomieści 1600 osób. W Alanyi znajduje się również kryta pływalnia miejska Alanya Belediyesi Olimpik Yüzme Havuzu.

Miasto wielokrotnie gościło etapy wyścigu kolarskiego Presidential Cycling Tour of Turkey.