Al-Muizz ibn Badis
Al-Muizz ibn Badis (arab. المعز بن باديس) (urodzony w 1008, zmarły w 1062) był czwartym władcą dynastii Zirydów w Ifrikiji (dzisiejsza Tunezja, część Libii i Algierii) w latach 1016–1062.
Na tron wstąpił jako dziewięcioletni chłopiec po śmierci swojego ojca, Badisa ibn al-Mansura (995–1016). Rządy w jego imieniu sprawowała ciotka. W 1016 roku w Ifrikiji miała miejsce brutalna rewolta, w wyniku której całkowicie zniszczono Sabrę al-Mansuriję, rezydencję Fatymidów. W trakcie zamieszek zabito 20 000 szyitów, szczególnie w Kairuanie i Mahdiji. Konflikt, który trwał przez trzy lata, doprowadził do zawarcia rozejmu w starciach z Hammadydami na terenie obecnej wschodniej Algierii, co skutkowało uznaniem ich niezależności w 1018 roku oraz odstąpieniem prowincji Zab.
W 1020 roku piracka flota Zirydów zaatakowała wybrzeża południowej i środkowej Italii.
Al-Muizz przejął pełnię władzy w 1022 roku, obalając ciotkę. Relacje z Fatymidami pogorszyły się, gdy w 1027 roku wsparli oni bunt berberyjskich plemion Zenata w Trypolitanii, co skutkowało całkowitą utratą kontroli nad tym regionem.
Jego syn Abdallah rządził przez krótki czas Sycylą w latach 1038–1040, po interwencji armii Zirydów w wojnę domową, która wybuchła na wyspie.
Mimo politycznego chaosu, początkowo ogólny dobrobyt ekonomiczny sprzyjał realizacji szerokiego programu budowlanego. Jednak w latach czterdziestych XI wieku królestwo popadło w kryzys ekonomiczny, co zaowocowało dewaluacją pieniądza, epidemiami oraz głodem. Przyczyną tego mogła być wysoka danina, jaką Zirydzi zobowiązani byli corocznie płacić Fatymidom (milion złotych dinarów rocznie).
W 1040 roku Al-Muizz odzyskał wyspę Dżerbę, która została zajęta przez Zenatów z Dżebel Nefusa w Trypolitanii.
Kiedy w 1045 roku Al-Muizz, pod wpływem prawników sunnickich z Kairuanu, uznał Abbasydów w Bagdadzie za prawowitych kalifów, doszło do całkowitego zerwania z Fatymidami.
Wówczas Fatymidzi deportowali z Egiptu do Ifrikiji beduińskie plemiona Banu Hilal i Banu Sulajm. Gdy beduini, liczący około 7500 wojowników, pojawili się w Ifrikiji, Al-Muizz zaproponował im służbę wojskową, jednak oferta została odrzucona. 14 kwietnia 1052 roku doszło do bitwy w Hajderanie w rejonie Gabesu, która zakończyła się całkowitą klęską Zirydów.
Po przegranej, Al-Muizz pośpiesznie wzmocnił obronę Kairuanu oraz Sabry Al-Mansuriję i zawarł sojusz z najeźdźcami poprzez małżeństwo trzech swoich córek z wodzami plemienia Beni Rijah. Nie pomogło to jednak w powstrzymaniu beduinów przed zajmowaniem terenów państwa Zirydów poza murami miast. W 1055 roku zajęli Bedżę. Lokalni zarządcy zirydzcy, wodzowie arabskich koczowników oraz inni awanturnicy zaczęli tworzyć własne państewka i dynastie. Niektóre większe miasta wprowadziły ustrój republikański, w którym rządziła rada kupców.
Pod koniec października 1057 roku Al-Muizz opuścił Sabrę al-Mansuriję i osiedlił się w Mahdiji, która stała się nową stolicą. Mieszkańcy stołecznego Kairuanu, którzy pozostali, uciekli do Kalaa Beni Hammad, Susy i Tunisu. 1 listopada 1057 roku beduini zajęli opuszczone miasto i całkowicie je splądrowali. Pogłębiająca się anarchia spowodowała, że Zirydzi stracili kontrolę nad wnętrzem lądu, mogąc utrzymać jedynie nadbrzeżne obszary.
Inwazja beduinów (1051–1052) związana z rabunkami i zniszczeniami doprowadziła do ogromnego ubóstwa, które miało poważny wpływ na rolnictwo Ifrikiji. Rolnicy zaczęli szukać schronienia w górach. Wraz z rozrostem beduińskich emiratów oraz utrzymującym się zagrożeniem w głębi lądu, gospodarka Ifrikiji coraz bardziej skłaniała się ku Morzu Śródziemnemu. W efekcie nadbrzeżne miasta zyskały znaczenie w handlu morskim i piractwie.
Jego następcą został syn Tamim ibn al-Muizz (1062–1108).
Przypisy
Bibliografia
- Franciszek Bocheński: Zirydzi. W: Mały słownik kultury świata arabskiego. pod red. Józefa Bielawskiego. Warszawa: 1971, s. 530–531.
- Andrzej Dziubiński: Historia Tunezji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo, 1994. ISBN 83-04-04044-1.
Loading ...