73 Pułk Zmechanizowany

73 Pułk Zmechanizowany Ułanów Karpackich (73 pz) – był to dawny oddział zmechanizowany Wojska Polskiego.

Historia

Pułk został utworzony na podstawie rozkazu organizacyjnego Ministra Obrony Narodowej nr 0045/Org. z dnia 17 maja 1951 roku, w ramach 19 Dywizji Zmechanizowanej. Jego siedzibą stał się garnizon Gubin-Komorów. Po rozwiązaniu 72 pułku zmechanizowanego, pułk został przeniesiony do koszar „przy stacji”. Do 15 stycznia 1953 roku przeszedł reorganizację na etat Nr 5/105 pułku zmechanizowanego. Po tej reorganizacji, w wyniku przekształcenia 19 DZ (19 DPanc), wszedł w skład 5 Saskiej Dywizji Pancernej.

31 sierpnia 1958 roku na Placu Wdzięczności (obecnie Chrobrego) w Gubinie miała miejsce uroczystość wręczenia pułkowi sztandaru, który nadano przez Radę Państwa. Sztandar wręczył zastępca dowódcy ŚOW ds. politycznych, gen. bryg. Franciszek Księżarczyk, a odebrał go dowódca pułku, płk Michał Krzaczkowski.

Wiosną 1962 roku wprowadzono zmiany w etacie pułku, zastępując samochody ciężarowe w batalionach piechoty zmotoryzowanej, kompanii łączności oraz plutonie rozpoznawczym pojazdami opancerzonymi BTR-152 i BTR-40.

W 1963 roku pułk został przekształcony na 73 pułk czołgów średnich, a przykładowy numer czołgu to 1450.

W wrześniu 1989 roku przyjął nazwę i tradycje Pułku Ułanów Karpackich. Uroczystość przejęcia tradycji miała miejsce na placu obok ruin fary, gdzie mszę polową celebrował biskup polowy WP, gen. bryg. Sławoj Leszek Głódź. W uroczystości uczestniczyło 18 żyjących karpatczyków. Jednocześnie pułk został przekształcony na 73 pułk zmechanizowany. Wchodził w skład 5 Kresowej Dywizji Zmechanizowanej. W 1998 roku na bazie pułku zorganizowano 5 Brygadę Zmechanizowaną, która została podporządkowana dowódcy 4 Lubuskiej Dywizji Zmechanizowanej.

Żołnierze

Dowódcy:

  • ppłk Michał Witorzenc (1951–1956)
  • ppłk Kazimierz Kuźmicki (1956–1957)
  • ppłk Michał Krzaczkowski (1957–1959)
  • ppłk Zygmunt Stawski (1959–1963)
  • ppłk Józef Międzybrodzki (1963 do przeformowania w 73 pcz)
  • mjr dypl. Andrzej Muth
  • mjr dypl. Andrzej Lelewski
  • ppłk dypl. Mieczysław Stachowiak
  • mjr dypl. Wiesław Michnowicz
  • mjr dypl. Jarosław But

Oficerowie:

  • Michał Hebda
  • Zbigniew Smok
  • Edward Rogala

Organizacja na początku lat 90. XX wieku:

  • Dowództwo
  • Sztab
  • kompania łączności
  • pluton regulacji ruchu
  • 1 batalion zmechanizowany
  • 2 batalion zmechanizowany
  • 1 batalion czołgów
  • 2 batalion czołgów
  • dywizjon artylerii samobieżnej
  • dywizjon przeciwlotniczy
  • bateria przeciwpancerna
  • kompania saperów
  • kompania rozpoznawcza
  • kompania zaopatrzenia
  • kompania remontowa
  • kompania medyczna

Odznaka pułkowa

Odznakę pułku tworzą dwie skrzyżowane lance z proporcami, gdzie górne pole jest poziomo zakreskowane, a dolne pionowo. Nałożono na nie tarczę w kolorze złota, zwieńczoną szyszakem rycerskim z zamkniętą przyłbicą. Na tarczy znajdują się dwie palmy oparte na półksiężycu. Pod tarczą umieszczona została srebrna wstęga z wypukłym napisem UŁANI KARPACCY.

Odznaka ma wymiary 43×33 mm, została zaprojektowana przez Stanisława Zakrzewskiego i Wilhelma Jarema, a wykonano ją w pracowni grawerskiej Piotra Podkowińskiego w Warszawie. Pierwsze odznaki wręczono 7 maja 1991 roku.

Przeformowania

73 Pułk Zmechanizowany → 73 Pułk Czołgów → 73 Pułk Zmechanizowany Ułanów Karpackich

Ciekawostki

W 1974 roku pułk, razem z garnizonem, zdobył tytuł Mistrza Gospodarności Wojskowej, a w 1988 roku tytuł Wzór Gospodarności Wojskowej.

W marcu 1993 roku w garnizonie Gubin spotkał się z żołnierzami pułku wiceminister obrony narodowej Bronisław Komorowski, któremu towarzyszył zastępca szefa Sztabu Generalnego WP, gen. dyw. Leon Komornicki.

W styczniu 1994 roku pułk odwiedziła grupa oficerów amerykańskich, dowódców pododdziałów z 1 Dywizji Pancernej stacjonującej w Niemczech. Była to pierwsza taka wizyta w mieście po zakończeniu II wojny światowej.

22 sierpnia 1998 roku żołnierze 73 pułku oraz niemieckiej 37 Brygady Strzelców złożyli przysięgę wojskową w centrum Gubina. Udział wzięli ministrowie obrony narodowej Janusz Onyszkiewicz i Volker Rühe. Było to bezprecedensowe wydarzenie w powojennej historii miasta oraz Polski.

Galeria

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6. Brak numerów stron w książce.

Jerzy Kajetanowicz. Związki taktyczne i oddziały polskich wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1945–1970. Zmiany organizacyjne. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (144), 2007. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157.

Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2. Brak numerów stron w książce.

Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury, czerwiec 2010 – Kalendarium Gubina 1945-2009. ISBN 978-83-927655-6-1.