Wydarzenia w Polsce
17 lutego – Ferdynand Weigel objął urząd prezydenta Krakowa.
18 lutego – nieustaleni sprawcy podpalili Starą Synagogę w Szczecinku.
12 lipca – powstała Kasa im. Józefa Mianowskiego – Fundacja Popierania Nauki.
18 sierpnia – Henryk Sienkiewicz wziął ślub z Marią Szetkiewiczówną.
3 września – otwarto Teatr Nowy w Warszawie.
20 listopada – powołano Koło Geografów Uniwersytetu Jagiellońskiego, najstarszą w Polsce organizację studencką zajmującą się geografią.
1 grudnia – założono KWK „Centrum” w Bytomiu.
25 grudnia – w Warszawie, podczas mszy świątecznej w kościele św. Krzyża, wybuchła panika z powodu fałszywego alarmu pożarowego, w wyniku której zadeptano 20 osób. Plotka o przyłapaniu na kradzieży kieszonkowej Żyda wywołała pogrom, w którym zginęły 2 osoby, 24 były ranne, a około 10 tys. Żydów poniosło poważne straty finansowe.
Wydarzenia na świecie
4 stycznia – utworzono japońską żandarmerię wojskową Kempeitai.
16 stycznia – na zamku Markree w irlandzkim hrabstwie Sligo odnotowano najniższą temperaturę w historii wyspy (-19,1 °C).
17 stycznia – w trakcie wojny o Pacyfik, wojska chilijskie zdobyły stolicę Peru, Limę.
28 stycznia – w czasie I wojny burskiej armia burska odniosła zwycięstwo nad Brytyjczykami w bitwie na przełęczy Laing.
8 lutego – w I wojnie burskiej wojska burskie pokonały brytyjskie w bitwie pod Ingogo.
10 lutego – w Paryżu miała miejsce premiera opery Opowieści Hoffmanna autorstwa Jacques’a Offenbacha.
24 lutego – Rosja i Chiny podpisały układ w Sankt Petersburgu, który ustanowił wspólną granicę w rejonie rzeki Ili.
27 lutego:
W trakcie I wojny burskiej miała miejsce klęska Anglików w bitwie na wzgórzu Majuba.
Wilhelm Hohenzollern (późniejszy cesarz niemiecki i król Prus Wilhelm II) wziął ślub z księżniczką Augustą Wiktorią.
4 marca – James Garfield został 20. prezydentem Stanów Zjednoczonych.
13 marca – car Rosji Aleksander II Romanow zginął w wyniku zamachu bombowego na Newskim Prospekcie w Petersburgu, przeprowadzonego przez działacza Narodnej Woli, Ignacego Hryniewieckiego, który także stracił życie.
14 marca – ogłoszono powstanie Królestwa Rumunii.
23 marca – podpisano traktat pokojowy kończący I wojnę burską.
26 marca:
Rumunia została ogłoszona monarchią, a pierwszym królem został Karol I.
W Madison w stanie Wisconsin zmarła samica bielika amerykańskiego o imieniu Old Abe, która była maskotką 8. Regimentu Piechoty Ochotniczej z Wisconsin podczas wojny secesyjnej; jej wizerunek obecnie stanowi element godła elitarnej 101. Dywizji Powietrznodesantowej.
30 marca – w amerykańskim magazynie satyrycznym Puck po raz pierwszy ukazały się emotikony.
3 kwietnia – trzęsienie ziemi o sile 7,3 stopnia w skali Richtera na greckiej wyspie Chios oraz pobliskim wybrzeżu tureckim spowodowało śmierć 7866 osób.
11 kwietnia – powstał niemiecki klub piłkarski Schwarz-Weiß Essen.
15–16 kwietnia – w Jelizawietgradzie (dzisiaj Kropywnyćki) na Ukrainie doszło do pogromu Żydów.
18 kwietnia – otwarto Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.
22 kwietnia – Dimitrie Brătianu został premierem Rumunii.
26 kwietnia – założono Morawsko-Śląskie Sudeckie Towarzystwo Górskie.
8 maja – rozpoczęto konną komunikację tramwajową w niemieckim Augsburgu.
12 maja – Tunezja stała się protektoratem Francji.
16 maja – w Groß-Lichterfelde (wówczas miasteczko na przedmieściach Berlina, dzisiaj dzielnica Berlina) Werner von Siemens oddał do użytku pierwszą linię tramwaju elektrycznego.
17 maja – Prithvi Bir Bikram Shah Dev został królem Nepalu.
21 maja – powstał Amerykański Czerwony Krzyż (ARC).
22 maja – odkryto kometę długookresową C/1881 K1.
25 maja – przyjęto hymn Wenezueli.
29 maja – Agostino Depretis został po raz trzeci premierem Włoch.
13 czerwca – na Morzu Wschodniosyberyjskim statek USS „Jeannette”, z wyprawą badawczą pod dowództwem George’a Washingtona De Longa, został zgnieciony przez lód. Podczas próby wydostania się na saniach i łodziach na brzeg syberyjski zginęła większość członków wyprawy, w tym dowódca.
29 czerwca:
Sudanista Muhammad Ahmad Ibn Abd Allah przyjął tytuł Mahdiego i zainicjował pierwsze w Afryce udane powstanie przeciwko kolonizatorom europejskim.
papież Leon XIII wydał encyklikę Diuturnum illud o pochodzeniu władzy cywilnej.
1 lipca – nawiązano pierwsze międzynarodowe połączenie telefoniczne pomiędzy miejscowościami St. Stephen w Kanadzie a Calais w USA.
2 lipca – na dworcu kolejowym w Waszyngtonie adwokat Charles J. Guiteau śmiertelnie postrzelił Jamesa Garfielda, dwudziestego prezydenta Stanów Zjednoczonych.
14 lipca – na Dzikim Zachodzie szeryf Pat Garrett zastrzelił rewolwerowca Billy Kida.
4 sierpnia – w Sewilli odnotowano temperaturę +50,0 °C, co stanowiło najwyższą zarejestrowaną temperaturę w historii Hiszpanii i Europy.
19 września – Chester Arthur objął urząd 21. prezydenta USA.
1 października – założono klub piłkarski Girondins Bordeaux.
2 października – w amerykańskim New Haven powstała największa na świecie katolicka organizacja świecka o charakterze charytatywnym, Zakon Rycerzy Kolumba.
10 października – ukazała się ostatnia książka Karola Darwina: O tworzeniu się gleby w następstwie działania dżdżownic oraz obserwacje nad ich zachowaniem.
26 października – w Tombstone (Arizona) miała miejsce strzelanina w O.K. Corral, w której brał udział znany rewolwerowiec Wyatt Earp.
4 grudnia – opublikowano pierwszy numer Los Angeles Times.
8 grudnia – w Ringtheater w Wiedniu wybuchł pożar, w wyniku którego zginęło około 400 osób.
19 grudnia – w Brukseli odbyła się prapremiera opery Herodiada autorstwa Jules’a Masseneta.
Dokonano pierwszego na świecie zabiegu resekcji żołądka z powodu owrzodzenia, przeprowadzonego przez Ludwika Rydygiera.
Odtajniono Archiwum Watykańskie przez papieża Leona XIII.
Największe miasta świata: Londyn (3452 tys. mieszkańców), Paryż (2269 tys.), Pekin (1649 tys.), Kanton (około 1500 tys.), Nowy Jork (1206 tys.), Wiedeń (1104 tys.) oraz Nankin (około 1000 tys.).
Urodzili się
4 stycznia – Wilhelm Lehmbruck, niemiecki rzeźbiarz (zm. 1919)
5 stycznia – Pau Gargallo, kataloński rzeźbiarz (zm. 1934)
8 stycznia:
Stanisław Bagiński, polski adwokat, polityk, poseł na Sejm Ustawodawczy (zm. 1941?)
Maria Sagrario od św. Alojzego Gonzagi, hiszpańska karmelitanka, męczennica, błogosławiona (zm. 1936)
Józef Stabrawa, polski duchowny katolicki, działacz społeczny i samorządowy (zm. 1942)
14 stycznia – Francis Gladheim Pease, amerykański astronom (zm. 1938)
15 stycznia:
Tadeusz Stanisław Grabowski, polski historyk literatury, dyplomata (zm. 1975)
Witold Łuniewski, polski psychiatra (zm. 1943)
16 stycznia – Sigurd Agrell, szwedzki poeta i interpretator palindromu z Pompei (zm. 1937)
17 stycznia – Antoni Łomnicki, polski matematyk (zm. 1941)
25 stycznia:
Emil Ludwig, niemiecki pisarz (zm. 1948)
Stanisław Pilat, polski chemik, wykładowca akademicki (zm. 1941)
26 stycznia – Walter Krueger, amerykański generał i dowódca wojskowy (zm. 1967)
29 stycznia:
Alice Evans, amerykańska mikrobiolog (zm. 1975)
Dawid Galván Bermúdez, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1915)
3 lutego – Harry Edwin Wood, południowoafrykański astronom (zm. 1946)
4 lutego:
Fernand Léger, francuski malarz związany z kubizmem (zm. 1955)
Jakow Protazanow, rosyjski reżyser i scenarzysta filmowy (zm. 1945)
Klimient Woroszyłow, radziecki wojskowy, polityk, działacz komunistyczny, marszałek ZSRR (zm. 1969)
6 lutego – Eline Eriksen, duńska modelka (zm. 1963)
21 lutego – Waldemar Bonsels, niemiecki pisarz (zm. 1952)
23 lutego – Tytus Brandsma, holenderski zakonnik, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1942)
25 lutego – Aleksiej Rykow, radziecki polityk, premier ZSRR (zm. 1938)
1 marca – Amelia Greenwald, amerykańska pielęgniarka (zm. 1966)
2 marca – Aline Réveillaud de Lens, francuska pisarka i malarka (zm. 1925)
13 marca – Stefan Torma, podpułkownik taborów Wojska Polskiego (zm. 1924)
16 marca – Jan Witkiewicz, polski architekt, konserwator zabytków (zm. 1958)
23 marca – Roger Martin du Gard, pisarz francuski, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (zm. 1958)
25 marca – Béla Bartók, węgierski kompozytor i pianista (zm. 1945)
28 marca – Henri Grappin, francuski pisarz (zm. 1959)
1 kwietnia:
Octavian Goga, rumuński poeta i dramaturg, dziennikarz, nacjonalistyczny polityk, premier Rumunii w latach 1937-1938 (zm. 1938)
Stanisław Cyganiewicz, polski zapaśnik, promotor sportowy (zm. 1967)
7 kwietnia – Ana Marinković, serbska malarka (zm. 1973)
16 kwietnia – Anzelm Polanco Fontecha, hiszpański augustianin, biskup, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1939)
18 kwietnia – Izydor De Loor, belgijski pasjonista, błogosławiony katolicki (zm. 1916)
27 kwietnia – Wlastimil Hofman, polski malarz (zm. 1970)
29 kwietnia – Eugen Franz, niemiecki rewizor, działacz polityczny i społeczny, poseł na Sejm RP (zm. 1937)
4 maja – Aleksander Kiereński, rosyjski polityk (zm. 1970)
5 maja – Hakaru Hashimoto, japoński chirurg (zm. 1934)
20 maja – Władysław Sikorski, generał i polityk, premier rządu w latach 1922–1923 oraz 1939–1943, Wódz Naczelny Wojska Polskiego w latach 1939–1943 (zm. 1943)
9 czerwca – Iwan Łuckiewicz, białoruski działacz narodowy (zm. 1919)
21 czerwca – Wojciech Świętosławski, polski chemik, biofizyk i polityk (zm. 1968)
4 lipca – Tadeusz Ostrowski, polski lekarz, chirurg, taternik (zm. 1941)
5 lipca – August Hlond, prymas Polski (zm. 1948)
7 lipca – Marthe Jordán, francuska alpinistka i taterniczka (zm. 1959)
13 lipca:
Karol Englisch, polski prawnik, wybitny taternik (zm. 1945)
Jan Obrąpalski, polski inżynier energetyk (zm. 1958)
22 lipca – Bolesław Wieniawa-Długoszowski, polski generał i dyplomata, adiutant Józefa Piłsudskiego (zm. 1942)
31 lipca – Ignacy Kaczmarek (zm. 1944)
3 sierpnia – Elias Corneliussen, norweski admirał (zm. 1951)
6 sierpnia – Alexander Fleming, szkocki bakteriolog i lekarz, wynalazca penicyliny (zm. 1955)
8 sierpnia – Bonawentura Lenart, polski grafik, liternik, konserwator, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (zm. 1973)
9 sierpnia – Adele Bloch-Bauer, australijska działaczka społeczna, filantropka (zm. 1925)
11 sierpnia – Eugeniusz Nawroczyński, polski prawnik, nauczyciel, działacz endecki i oświatowy (zm. 1942)
15 sierpnia – Thomas Wedge, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1964)
19 sierpnia – George Enescu, rumuński kompozytor, skrzypek, dyrygent, pianista i pedagog (zm. 1955)
21 sierpnia – Maria Antonina Kratochwil, polska zakonnica, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1942)
22 sierpnia – Agnes Pelton, amerykańska malarka abstrakcyjna (zm. 1961)
23 sierpnia – Franciszek Adolf Acher, polski agronom, ogrodnik, działacz społeczny pochodzenia niemieckiego (zm. 1958)
29 sierpnia – Pat Harrison, amerykański polityk, senator ze stanu Missisipi (zm. 1941)
1 września – Bob Craig, australijski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1935)
9 września – Aniela Salawa, błogosławiona (zm. 1922)
10 września – Willy Gilbert, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1956)
12 września:
Curt Andstén, fiński żeglarz, olimpijczyk (zm. 1926)
Lucjan Ballenstedt, polski inżynier, specjalista w zakresie mechaniki budowli, projektant mostów (zm. 1958)
15 września – Ettore Bugatti, włoski projektant i konstruktor samochodów (zm. 1947)
16 września – Antoni Mińkiewicz, polski inżynier górnik, działacz społeczny, polityk (zm. 1920)
18 września:
Paweł Bluszcz, polski górnik, działacz związkowy i komunistyczny (zm. 1944)
Piotr Ruiz de los Paños y Ángel, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1936)
29 września – Ludwig von Mises, austriacki ekonomista (zm. 1973)
1 października – William Edward Boeing, amerykański przemysłowiec, konstruktor lotniczy i pilot (zm. 1956)
5 października – Franciszek Pianzola, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1943)
12 października – John Joseph Wardell Power, australijski lekarz i malarz modernistyczny (zm. 1943)
15 października – Wincenty Sales Genovés, hiszpański jezuita, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
17 października – Maria Dulęba, polska aktorka (zm. 1959)
25 października – Pablo Picasso, jeden z najwybitniejszych artystów XX wieku (zm. 1973)
28 października – Karol Niemira, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy piński (zm. 1965)
16 listopada – Domenico Alaleona, włoski kompozytor (zm. 1928)
21 listopada – Franciszek Calvo Burillo, hiszpański dominikanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
25 listopada – Angelo Giuseppe Roncalli, papież Jan XXIII (zm. 1963)
26 listopada – Tadeusz Tomaszewski, polski prawnik, polityk, premier RP na uchodźstwie (zm. 1950)
27 listopada – Maria Czerkawska, polska poetka i nowelistka (zm. 1973)
28 listopada – Stefan Zweig, austriacki poeta, prozaik, dramaturg i tłumacz (zm. 1942)
7 grudnia:
Marian Falski, polski pedagog i działacz oświatowy, autor Elementarza (zm. 1974)
Maria Pia Mastena, włoska zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1951)
12 grudnia – Harry Warner, amerykański przedsiębiorca, współzałożyciel wytwórni filmowej Warner Bros. (zm. 1958)
14 grudnia:
Jacob Björnström, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1935)
Katherine MacDonald, amerykańska aktorka, producentka filmowa (zm. 1956)
17 grudnia:
Franciszka Aldea Araujo, hiszpańska zakonnica, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
Mieczysław Orłowicz, polski doktor prawa, z zamiłowania krajoznawca i popularyzator turystyki (zm. 1959)
23 grudnia:
Juan Ramón Jiménez, hiszpański poeta, laureat Nagrody Nobla (zm. 1958)
Gunnar Tallberg, fiński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1931)
26 grudnia – Aniela Zagórska, polska tłumaczka dzieł Josepha Conrada (zm. 1943)
27 grudnia – Maria Teresa Fasce, włoska augustianka, błogosławiona katolicka (zm. 1947)
data dzienna nieznana:
Mustafa Kemal Atatürk, turecki wojskowy, polityk, premier i prezydent Turcji (zm. 1938)
Jolán Adriányi-Borcsányi, węgierska taterniczka (zm. 1930)
Imre Barcza, węgierski taternik (zm. 1938)
Magdalena Du Fengju, chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
Richard Jackett, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1960)
James Jose, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1963)
Mieczysław Lerski, polski taternik, narciarz, inżynier (zm. 1945)
Claude Whittindale, brytyjski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1907)
Piotr Zhu Rixin, chiński męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
Zmarli
1 stycznia – Louis Auguste Blanqui, francuski działacz i przywódca rewolucyjny (ur. 1805)
19 stycznia – Herkules Dembowski, włoski astronom polskiego pochodzenia (ur. 1812)
25 stycznia – Teodor Tripplin, polski pisarz i podróżnik, prekursor fantastyki naukowej (ur. 1812)
3 lutego:
John Gould, angielski ornitolog, badacz „zięb Darwina” (ur. 1804)
Florentyna Włoszkowa, polska literatka, tłumaczka, nauczycielka (ur. 1844)
5 lutego – Thomas Carlyle, szkocki pisarz społeczny, historyk i filozof historii (ur. 1795)
6 lutego – Konstantin Thon (ros. Константин Андреевич Тон), rosyjski architekt, twórca stylu bizantyjsko-rosyjskiego (ur. 1794)
9 lutego – Fiodor Dostojewski (ros. Фёдор Михайлович Достоевский), rosyjski pisarz (ur. 1821)
25 lutego – August Treboniu Laurian, rumuński językoznawca, historyk, publicysta i polityk (ur. 1810)
13 marca – Aleksander II, car Rosji (ur. 1818)
26 marca – Florian Ceynowa, kaszubski działacz narodowy, lekarz, badacz folkloru i języka kaszubskiego (ur. 1817)
28 marca – Modest Musorgski (ros. Моде́ст Петро́вич Му́соргский), rosyjski kompozytor (ur. 1839)
29 marca – Karl Weyprecht, oficer marynarki wojennej Austro-Węgier, austriacki geofizyk, badacz polarny, odkrywca Ziemi Franciszka Józefa (ur. 1838)
13 kwietnia – Karol Scheibler, łódzki przemysłowiec (ur. 1820)
19 kwietnia – Benjamin Disraeli, polityk brytyjski, premier (ur. 1804)
28 kwietnia – Ján Botto, słowacki poeta romantyczny (ur. 1829)
30 kwietnia – Paulina von Mallinckrodt, niemiecka zakonnica, założycielka Sióstr Chrześcijańskiej Miłości, błogosławiona katolicka (ur. 1817)
14 maja – Maria Dominika Mazzarello, włoska zakonnica, współzałożycielka salezjanek, święta katolicka (ur. 1837)
18 maja – Alfred Barratt, brytyjski filozof i barrister (ur. 1844)
27 maja – Maciej Hirschler, polski duchowny katolicki, biskup przemyski (ur. 1807)
1 lipca – Henri Étienne Sainte-Claire Deville, francuski inżynier chemik, autor przemysłowych metod otrzymywania glinu i magnezu (ur. 1818)
17 lipca – James Bridger, amerykański traper, handlarz futer, zwiadowca, jeden ze słynnych ludzi Dzikiego Zachodu (ur. 1804)
21 lipca – Ferdinand Keller, szwajcarski archeolog (ur. 1800)
11 sierpnia – Jane Digby, brytyjska arystokratka, kochanka króla Bawarii, Ludwika I, i króla Grecji, Ottona I (ur. 1807)
17 sierpnia – Maria Elżbieta Turgeon, kanadyjska zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1840)
19 września – James Abram Garfield, 20. prezydent USA (ur. 1831)
10 października – Daniel Comboni, włoski biskup misjonarz, święty (ur. 1831)
21 października – Heinrich Eduard Heine, niemiecki matematyk, autor twierdzenia Heinego-Borela (ur. 1821)
30 października – George De Long, amerykański badacz Arktyki (ur. 1844)
2 listopada – Jan Nepomucen Bobrowicz, polski kompozytor i wirtuoz muzyki gitarowej (ur. 1805)
20 listopada – Adolf Dux, węgierski pisarz, tłumacz i publicysta pochodzenia żydowskiego (ur. 1822)
23 listopada – Nikołaj Pirogow (ros. Николай Иванович Пирогов), rosyjski lekarz, pionier nowoczesnej chirurgii (ur. 1810)
13 grudnia – August Šenoa, chorwacki pisarz, poeta, krytyk literacki, felietonista i tłumacz (ur. 1838)
Święta ruchome
Tłusty czwartek: 24 lutego
Ostatki: 1 marca
Popielec: 2 marca
Niedziela Palmowa: 10 kwietnia
Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 14 kwietnia
Wielki Czwartek: 14 kwietnia
Wielki Piątek: 15 kwietnia
Wielka Sobota: 16 kwietnia
Wielkanoc: 17 kwietnia
Poniedziałek Wielkanocny: 18 kwietnia
Wniebowstąpienie Pańskie: 26 maja
Zesłanie Ducha Świętego: 5 czerwca
Boże Ciało: 16 czerwca
Przypisy
Zobacz też
1881 w literaturze
1881 w muzyce
1881 w sztuce