10 halerzy (cz. 10 haléřů, słow. 10 halierov) to czechosłowacka moneta o nominale 10 halerzy, która została wyemitowana w 1923 roku i ostatecznie wycofana z obiegu na koniec 1947 roku. Projekt obu stron monety opracował Otakar Španiel.
Wzór
Na awersie w centralnej części umieszczono godło państwowe, które pochodzi z małego herbu Czechosłowacji – heraldycznego lwa wspiętego w koronie z podwójnym ogonem. Na jego piersi znajduje się herb Słowacji, przedstawiający podwójny krzyż na trójwzgórzu. Poniżej znajduje się rok bicia, zapisany na zewnętrznej części, a wzdłuż otoku widnieje inskrypcja „REPUBLIKA ČESKOSLOVENSKÁ” (zapisana wewnętrznie). Oba elementy legendy są rozdzielone dwiema czteroramiennymi gwiazdami.
Rewers monety ukazuje fragment praskiego Mostu Karola, w tym jego trzy filary oraz cztery przęsła (boczne jedynie w części). Poniżej zarysowane są jedenaście falistych linii, które symbolizują rzekę Wełtawę. W centrum fal umieszczono okrąg z nominałem monety, zapisaną liczbą arabską. Na skrajnie prawym przęśle mostu, pomiędzy prawym filarem a otokiem, znajduje się oznaczenie projektanta: inicjał S w okręgu z wbitym od góry klinem, stylizowane na „OŠ”.
Nakład
Monety o nominale 10 halerzy były produkowane na podstawie ustawy z dnia 22 lipca 1922 r. dotyczącej emisji drobnych monet. Wytwarzano je z mosiądzu (92% miedzi, 8% cynku) w krążkach o masie 2 g (zgodnie z ustawą z kilograma surowca miało powstać 500 sztuk monet). Rozporządzenie rządu z 15 lutego 1923 r. przewidywało, że do obiegu wprowadzone zostanie maksymalnie 10 mln koron, co odpowiada 100 mln sztukom. Wzór monet oraz ich średnicę (18 mm) ustalono w tym samym dniu w wydanym przez Urząd Bankowy przy Ministerstwie Finansów zarządzeniu. Monety te pozostawały w obiegu nawet po likwidacji czechosłowackiego państwa w 1939 roku. W Republice Słowackiej wycofano je z obiegu 31 stycznia 1940 r., a w Protektoracie Czech i Moraw uległy demonetyzacji 30 września 1941 r., chociaż dopuszczono ich wymianę w placówkach pocztowych i bankowych przez kolejne dwa miesiące.
Po II wojnie światowej monety te zostały ponownie dopuszczone do obrotu na podstawie zarządzenia Ministra Finansów z 4 lipca 1945 r.. Dziesięciohalerzówki były w obiegu do końca 1947 roku.
Monety o nominale 10 halerzy były bito corocznie w latach 1922–1938, a ich łączny nakład przekroczył 195 mln sztuk. Dodatkowo, po upadku Czechosłowacji, w 1939 i 1940 roku mennica w Kremnicy, korzystając z dawnych stempli, wyemitowała 11 mln monet dla Protektoratu Czech i Moraw oraz 400 tys. sztuk dla Słowacji.
Zobacz też
- czechosłowackie monety obiegowe
- 10 halerzy wzoru z 1953, 1961, 1974 i 1991
- 10 halerzy Protektoratu Czech i Moraw wzoru z 1940
Przypisy