Natężenie światła słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi wyraźnie zmieniało się w ciągu ostatnich dekad. Przyczyną są różnice w zanieczyszczeniu powietrza.
Zmiany w natężeniu światła słonecznego
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców i opublikowanych w piśmie „Advances in Atmospheric Sciences”, ilość promieniowania słonecznego, które dociera do naszej planety, nie jest stała. Zmiany te mogą być znaczące i zachodzić w skali dekad. Prof. Martin Wild z ETH Zürich, główny autor badania, podkreśla, że długoterminowe pomiary promieniowania słonecznego wykazały spadek natężenia promieniowania w wielu częściach świata od lat 50. do 80. XX wieku. To zjawisko znane jest jako globalne zaciemnienie. W późniejszym okresie, na wielu stacjach pomiarowych, zaczęto obserwować częściowe odwrócenie tego trendu, które określane jest jako rozjaśnianie.
Badania nad zanieczyszczeniem powietrza w Chinach
Naukowcy analizowali dostępne badania sięgające początków XX wieku, koncentrując się przede wszystkim na Chinach. „Chiny zapewniają sprzyjające warunki do badania radiacyjnych efektów aerozoli, czyli tego, jak zanieczyszczenia powietrza wpływają na ilość promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi” — wyjaśnia prof. Wild. Kraj ten prowadzi dobrze zorganizowane, długoterminowe i przestrzennie jednolite pomiary, co czyni go jednym z najintensywniej badanych regionów świata w kontekście zjawisk zaciemniania i rozjaśniania.
Wzrost i spadek nasłonecznienia
W Chinach badacze zauważyli wyjątkowo silne zmiany w nasłonecznieniu. W okresie od lat 60. do 90. XX wieku znacząco spadło, a od roku 2000 zaczęło znowu wzrastać. „Uważa się, że przyczyną tych dramatycznych zmian był przede wszystkim wzrost zanieczyszczenia powietrza w fazie zaciemniania oraz skuteczne wdrożenie działań ograniczających emisję zanieczyszczeń w fazie rozjaśniania” – podkreśla prof. Wild.
Wpływ zanieczyszczeń na promieniowanie słoneczne
Zanieczyszczenie powietrza, spowodowane wykorzystywaniem paliw kopalnych oraz narastającą emisją dwutlenku węgla, może dosłownie „zatrzymywać” promieniowanie słoneczne, uniemożliwiając mu dotarcie do powierzchni Ziemi. Teraz, gdy Chiny zaczęły odwracać ten trend poprzez ograniczanie zanieczyszczenia powietrza, do powierzchni dociera więcej światła słonecznego. Naukowcy zauważają, że może to przynosić skumulowane korzyści.
Potencjał energii słonecznej w Chinach
„Jeśli Chiny w pełni wyjdą z fazy zaciemniania i powrócą do poziomu czystości atmosfery z lat 60., kraj ten może osiągnąć znaczne korzyści w produkcji energii słonecznej” – zwraca uwagę prof. Wild. Zmiany w dostępności energii słonecznej, zarówno zaciemnianie, jak i rozjaśnianie, mają kluczowe znaczenie dla różnych aspektów zmian klimatycznych i środowiskowych. Co więcej, dostępność energii słonecznej jest istotnym czynnikiem dla wielu aspektów ekologicznych i społecznych oraz dla samego istnienia życia na Ziemi.
Współpraca naukowców i przyszłość badań
Autorzy badania zauważają jednak, że istnieją trudności w pełnym zrozumieniu skali, przyczyn, przewidywalności oraz skutków zjawisk zaciemniania i rozjaśniania w różnych obszarach. Zalecają współpracę naukowców zajmujących się tym zagadnieniem oraz optymalne łączenie różnorodnych informacji zawartych w ich odmiennych, lecz uzupełniających się źródłach danych. Dzięki temu można lepiej zrozumieć zmiany w ilości światła słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi oraz ich skutków.