Administracja Trumpa prowadzi wojnę celną z Chinami, która najczęściej postrzegana jest przez pryzmat gospodarki. Jednak wielu ekonomistów uważa, że większym zagrożeniem jest to, iż globalna strategia handlowa Trumpa może osłabić główne źródło autorytetu Stanów Zjednoczonych: długoterminowe relacje geopolityczne, które budowane były przez niemal sto lat.
- Administracja Trumpa prowadzi wojnę celną z Chinami, co może osłabić długoterminowe relacje geopolityczne USA.
- Wysokie cła mają na celu przywrócenie miejsc pracy w amerykańskim przemyśle, jednak eksperci obawiają się ich negatywnych konsekwencji.
- Amerykańska dominacja opierała się na bliskich sojuszach, a nie tylko na jednostronnej sile USA.
- Gospodarka USA, mimo recesji pandemicznej, pozostaje dominująca w technologii, innowacjach i finansach.
- Wzrost chińskiej gospodarki wpływa na zmiany w globalnej dynamice i pozycję USA na arenie międzynarodowej.
Tarify i ich konsekwencje
Trump argumentuje, że wysokie cła przywrócą miejsca pracy w amerykańskim przemyśle, które przeniosły się do Chin, Meksyku i Kanady. Jednak eksperci obawiają się, że jego radykalne odejście od wieloletnich praktyk handlowych oraz chaotyczne ogłoszenia polityczne mogą zaburzyć równowagę sił na świecie i osłabić pozycję USA. Jason Furman, profesor polityki gospodarczej na Harvard Kennedy School, zauważa: „Amerykańska dominacja opierała się na byciu w centrum niezwykle bliskiego zestawu sojuszy, a nie na jednostronnej sile Stanów Zjednoczonych.”
Zmiany w dynamice globalnej
W miarę jak chińska gospodarka i potęga przemysłowa rosły w ostatnich dekadach, dominacja USA w coraz większym stopniu zależała od historycznych sojuszy. Gospodarka USA wyszła z recesji pandemicznej silniejsza niż wiele innych bogatych krajów, pozostając dominującą siłą w dziedzinie technologii, innowacji i finansów. Mimo to, wielu jest sceptycznych co do obietnicy Trumpa, by przywrócić dawne czasy potęgi przemysłowej USA.
Nowe wyzwania po II wojnie światowej
Po II wojnie światowej USA odegrały kluczową rolę w tworzeniu opartego na zasadach międzynarodowego systemu monetarnego. W 1944 roku w Bretton Woods zebrało się ponad 40 państw, aby uzgodnić stałe kursy wymiany i obniżenie ceł, co miało promować globalną stabilność i współpracę. Jayant Menon, badacz w ISEAS-Yusof Ishak Institute, komentuje: „Dla architekta, który teraz tak szybko burzy to wszystko… niezależnie od tego, co się stanie dalej, to już była bardzo dramatyczna seria wydarzeń, która nie ma sobie równych w ostatnich czasach.”
Potencjalne zagrożenia dla pokoju
Globalna wojna handlowa, a nawet konflikt pomiędzy USA a Chinami, mogłaby osłabić wysiłki na rzecz budowy międzynarodowego konsensusu w różnych kwestiach, od zwalczania globalnych chorób i zmian klimatycznych po walkę z narkotykami. Furman zauważa: „Trudno sobie wyobrazić, jak to nie wpłynie na bezpieczeństwo międzynarodowe szerzej.”
Reakcje na politykę Trumpa
Stan Veuger, starszy badacz w American Enterprise Institute, określa wprowadzenie ceł przez administrację Trumpa jako „żenującą implozję USA”. Wskazuje na reakcje Kanady, które były pełne złości i niedowierzania, mówiąc: „Nie można robić takich histerycznych wybuchów i oczekiwać, że ludzie o tym zapomną.”
Przyszłość relacji handlowych
Zwolenicy Trumpa odrzucają te obawy, twierdząc, że prezydent ma rację, próbując zmniejszyć nierównowagę handlową z Chinami, które od lat ograniczają swoje rynki dla amerykańskich towarów. Jednak niepewność co do tego, czy takie ustępstwa się zmaterializują, pozostaje. Wiele krajów sojuszniczych spodziewało się, że druga kadencja Trumpa będzie burzliwa po jego licznych wypowiedziach dotyczących Ukrainy, Europy i handlu.
Niepewność w międzynarodowych relacjach
W lutym Trump i wiceprezydent JD Vance wywołali szok na całym świecie, publicznie krytykując prezydenta Ukrainy, Wołodymyra Zełenskiego, na zdalnym spotkaniu w Gabinecie Owalnym. „Nie masz kart,” powiedział Trump do Zełenskiego, sojusznika USA, którego kraj jest atakowany przez Rosję. „Grywasz życiem milionów ludzi. Grywasz z III wojną światową.”
Trwałość sojuszy amerykańskich
Niektórzy historycy podkreślają, że osiemdziesięcioletnie historyczne sojusze nie zostaną odwrócone w ciągu kilku miesięcy. Furman dodaje: „Stany Zjednoczone wciąż będą miały silnych sojuszników na całym świecie, ale jako kwestia ekonomiczna, nie sądzę, aby jakiekolwiek państwo na świecie było gotowe polegać na USA w takim samym stopniu.”
Możliwe długoterminowe skutki
Jeśli Trump nie zmieni kursu, następny prezydent USA może mieć trudności z odwróceniem ceł. Furman twierdzi: „Kiedy już zaczniesz tę drogę, trudno to zmienić.” W krótkim okresie Veuger przewiduje, że najgorszym scenariuszem może być kolejny spadek na giełdzie, co doprowadzi do „najbardziej niepotrzebnej recesji w pamięci.”
Europejskie obawy o bezpieczeństwo
W tym tygodniu ujawniono, że Unia Europejska daje swoim wysokim urzędnikom telefony i laptopy jednorazowe przed podróżami do USA z powodu obaw o bezpieczeństwo. Furman zauważa: „To nie jest dobre miejsce dla przyjaciół.”
Rola Chin w nowym porządku
Nie jest jasne, w jakim kierunku zmierza wojna handlowa z Chinami. W zeszłym tygodniu sekretarz skarbu USA Scott Bessent określił Chiny jako „złych graczy” w globalnym handlu. „Chiny są najbardziej niezrównoważoną gospodarką w historii nowoczesnego świata,” powiedział dziennikarzom. W tym samym czasie Chiny starają się wykorzystać osłabione sojusze USA, przedstawiając się jako stabilny partner.
Poszukiwanie nowych sojuszy w Azji
W tym tygodniu prezydent Xi Jinping odwiedza Azję Południowo-Wschodnią, aby wzmocnić gospodarcze sojusze z krajami takimi jak Wietnam, Kambodża i Malezja. Menon zauważa: „Ludzie czekają na niego, ponieważ czują się nie tylko zdradzeni, ale także zawiedzeni przez USA.”
Przyszłość podziałów geopolitycznych
Podczas gdy niektóre narody mogą być zmuszone do przystąpienia do bloku chińskiego, Furman nie spodziewa się, aby większość z nich zaczęła gravitate w stronę Chin. Twierdzi, że taryfy Trumpa „dalej podzielą i wprowadzą wielobiegunowość świata, ponieważ nie będzie szanowanej, dominującej alternatywy dla chińskiego podejścia.”
Nieoczekiwana zmiana ról
Menon był zaskoczony widząc odwrócenie ról między Chinami a USA, zwłaszcza gdy Xi podkreślał znaczenie otwartości i opartego na zasadach porządku oraz multilateralizmu. „Czasami łapiesz się na tym, że mówisz: 'Czy to naprawdę Chiny?’ To przecież USA powinny to mówić i robić. To całkowicie się zmieniło.”