W drugiej kadencji Donalda Trumpa amerykańska polityka zagraniczna przeszła szereg ostrych i często zaskakujących zwrotów. Administracja Trumpa zmieniała podejście od dążenia do zbliżenia z Rosją, przez publiczne upominanie Włodzimierza Zełenskiego, po krytykę europejskich sojuszników za braki w demokracji i wojny handlowe z tradycyjnymi partnerami. Te zmiany skłaniają do refleksji, czy Trump może odegrać podobną rolę dla Stanów Zjednoczonych, jaką Mikhail Gorbachev odegrał dla ZSRR cztery dekady temu.
- W drugiej kadencji Donalda Trumpa amerykańska polityka zagraniczna przeszła szereg zaskakujących zwrotów, w tym dążenie do zbliżenia z Rosją i krytykę europejskich sojuszników.
- Trump i Gorbachev, mimo różnic w stylu i pochodzeniu, dzielą chęć reformowania przestarzałych systemów.
- Gorbachev starał się eliminować kosztowne zobowiązania, co przyczyniło się do upadku ZSRR.
- W latach 80. ZSRR zmagał się z stagnacją, korupcją i kosztownymi konfliktami, co skłoniło Gorbacheva do deeskalacji zbrojeń.
- Trump stoi przed wyzwaniami podobnymi do tych, które miał Gorbachev, w kontekście reform i zmiany polityki zagranicznej.
Porównania z Gorbachevem
Na pierwszy rzut oka Trump i Gorbachev wydają się być zupełnie różnymi postaciami. Gorbachev, który dorastał w skromnych warunkach, był ciepły i pojednawczy, podczas gdy Trump, wychowany w bogactwie, jest znany z kontrowersyjnego stylu. Mimo to, obaj mężczyźni dzielą głęboką chęć do reformowania systemów, które postrzegają jako przestarzałe i nieefektywne. Gorbachev starał się „oczyścić zobowiązania”, eliminując przestarzałe i kosztowne zobowiązania, co ostatecznie doprowadziło do upadku ZSRR.
Stagnacja ZSRR w latach 80.
W latach 80. ZSRR zmagał się z stagnacją. Era Breżniewa, romantyzowana za swoją „stabilność”, przyniosła korupcję, apatię gospodarczą i oderwaną elitę rządzącą. Wysoki budżet wojskowy oraz konflikty, takie jak ten w Afganistanie, były kosztowne i nieefektywne. Gorbachev odpowiedział na te problemy poprzez deeskalację i redukcję zbrojeń, co na krótko przyniosło mu uznanie na arenie międzynarodowej.
Wyzwania dla Trumpa
Trump również rozpoczął swoją kadencję od dążenia do pozbycia się tego, co uważał za niepotrzebne obciążenia. Jego zdaniem, konfrontacja z Rosją była kosztowną pułapką „podwójnego odstraszania”. W kontekście konfliktu w Ukrainie, Trump wskazuje, że kraj ten stał się czarną dziurą dla amerykańskich zasobów, mimo że Rosja nie stanowiła egzystencjalnego zagrożenia dla USA.
Strategiczne kompromisy
W obliczu trwającego konfliktu w Ukrainie, Trump sugeruje, że dążenie do strategicznego kompromisu z Moskwą może być racjonalne. Zadaje pytanie, czy USA powinny kontynuować utrzymywanie dziedzictwa zimnej wojny, które, choć zakończyło się zwycięstwem Ameryki, może nie być skuteczne w dzisiejszym wielobiegunowym świecie.
Przyszłość sojuszy
Reewaluacja tradycyjnych sojuszy przez Trumpa posunęła się dalej niż w przypadku jakiejkolwiek wcześniejszej administracji. Jego pomysły, takie jak aneksja Grenlandii, mogą zaszkodzić relacjom z bliskimi sojusznikami, takimi jak Kanada. W obliczu rosnącego napięcia, Trump domaga się wymiernych korzyści, co wskazuje, że tradycyjny atlantycki sojusz nie może być już traktowany jako pewnik.
Amerykańska odporność
Choć porównania do ZSRR mogą być niepokojące, obecnie wydaje się, że USA dysponują znacznie większą odpornością instytucjonalną. System amerykański potrafi absorbować wstrząsy i dostosowywać się do zmieniających się okoliczności, co czyni go mniej podatnym na kryzys. W przeciwieństwie do Gorbacheva, Trump, postrzegany jako zły przez wielu sojuszników, ma większą swobodę do podejmowania zdecydowanych działań.
Nowe eksperymenty w polityce
W miarę jak Trump może czuć się upoważniony do eksperymentowania w polityce zagranicznej, sojusznicy mogą znaleźć się w roli nie tylko wspierających, ale i testowych. To może prowadzić do nieprzewidywalnych konsekwencji w międzynarodowych relacjach.