- SPHEREx rozpoczął obserwacje naukowe 12 marca 2025 roku.
- Teleskop wykona codziennie 3600 zdjęć, krążąc wokół Ziemi 14,5 razy.
- Celem projektu jest stworzenie czterech map całego nieba w ciągu dwóch lat.
- SPHEREx zbierze dane o ponad 450 milionach galaktyk, badając początki Wszechświata.
- Projekt jest realizowany przez NASA z udziałem 10 instytucji z USA oraz partnerów z Korei i Tajwanu.
Kosmiczne obserwatorium SPHEREx, wystrzelone 12 marca 2025 roku, rozpoczęło właściwe obserwacje naukowe na orbicie okołoziemskiej, mając na celu mapowanie całego nieba w podczerwieni przez najbliższe dwa lata, ogłosiła agencja NASA.
Rozpoczęcie obserwacji
Po kilku tygodniach testów i kalibracji, od początku maja 2025 roku, SPHEREx rozpoczął swoje naukowe obserwacje. Instrument krąży na orbicie okołoziemskiej, wykonując codziennie 3600 zdjęć.
Orbita i zasięg
SPHEREx ma pokonać orbitę około 11 tysięcy razy, okrążając Ziemię około 14,5 razy dziennie. Jego orbita przebiega nad biegunami, co pozwala na sfotografowanie kulistego pasa na niebie każdego dnia. Po pół roku teleskop spojrzy we wszystkich kierunkach.
Technologia i detektory
Światło zbierane przez SPHEREx trafia do sześciu detektorów, które są czułe na różne długości fal elektromagnetycznych. Każda grupa sześciu obrazów stanowi jedną ekspozycję, a teleskop będzie wykonywać około 600 ekspozycji dziennie.
Cele naukowe
Celem projektu jest połączenie setek tysięcy zdjęć w cztery mapy całego nieba w ciągu dwóch lat. SPHEREx będzie obserwować w 102 pasmach promieniowania w zakresie podczerwieni od 0,75 do 5 mikrometrów, co pozwoli na badania dotyczące początkowych etapów Wszechświata oraz ewolucji galaktyk.
Badania galaktyk
SPHEREx ma zebrać dane o ponad 450 milionach galaktyk, co ma pomóc w zrozumieniu procesów, które miały miejsce krótko po Wielkim Wybuchu, w tym epokę inflacji, która mogła wpłynąć na rozkład materii we Wszechświecie.
Współpraca międzynarodowa
Projekt SPHEREx jest prowadzony przez NASA, a w analizę danych zaangażowanych jest 10 instytucji ze Stanów Zjednoczonych, dwie z Korei Południowej oraz jedna z Tajwanu. Zebrane dane będą udostępnione publicznie.
Wsparcie dla innych projektów
Obserwacje SPHEREx będą uzupełnieniem dla badań europejskiego teleskopu kosmicznego Euclid oraz planowanego amerykańskiego Kosmicznego Teleskopu Nancy Grace Roman, którego przyszłość jest niepewna z powodu zapowiadanych cięć budżetowych w NASA.