Stephen S. Hall, autor książki „Slither”, bada biologiczne i kulturowe aspekty węży, zwracając uwagę na ich często negatywny wizerunek w społeczeństwie. W rozmowie z Rachel Feltman, Hall omawia, dlaczego węże zasługują na naszą sympatię i jak zmieniały się nasze odczucia wobec tych zwierząt na przestrzeni lat.
- Stephen S. Hall, autor książki "Slither", bada biologiczne i kulturowe aspekty węży oraz ich negatywny wizerunek w społeczeństwie.
- W przeszłości węże były czczone w wielu kulturach, np. w starożytnej Grecji jako symbol uzdrowienia.
- Zmiana postrzegania węży zaczęła się od biblijnej opowieści o Ogrodzie Edenu, co przyczyniło się do ich demonizacji.
- Węże budzą lęk z powodu swojego nieznanego wyglądu, skrytego trybu życia i umiejętności kamuflażu.
- Naukowcy dostrzegają wartość węży jako modeli do badań, zwłaszcza w kontekście ich zdolności do aktywacji genów podczas trawienia.
Węże w kulturze
Hall zauważa, że nasza awersja do węży nie zawsze była tak silna. W przeszłości, w wielu kulturach węże były czczone i szanowane. Na przykład, w starożytnej Grecji wąż był symbolem uzdrowienia, a w kulturach mezoamerykańskich pełnił rolę posłańca między ludźmi a światem natury. Zmiana w postrzeganiu węży zaczęła się od biblijnej opowieści o Ogrodzie Edenu, gdzie wąż został obwiniony za grzechy ludzkości, co przyczyniło się do jego demonizacji.
Dlaczego węże budzą lęk?
Hall podkreśla, że węże są postrzegane jako inne i nieznane, co wywołuje strach. Ich brak nóg, skryty tryb życia oraz umiejętność kamuflażu sprawiają, że są trudne do dostrzegania. Dodatkowo, wiele osób kojarzy je z niebezpieczeństwem, zwłaszcza w przypadku jadowitych gatunków. Hall przytacza teorię detekcji węży, według której zdolność do rozpoznawania węży była kluczowa dla ewolucji ludzi, co mogło przyczynić się do rozwoju większego mózgu.
Nowe odkrycia naukowe
W ostatnich latach naukowcy zaczęli dostrzegać wartość węży jako modeli do badań. Hall zwraca uwagę na ich zdolność do aktywacji genów podczas trawienia dużych posiłków, co czyni je interesującymi obiektami badań w kontekście metabolizmu. Węże, takie jak pytony, potrafią przeżyć długie okresy bez jedzenia, a następnie spożywać ogromne posiłki, co wymaga unikalnych adaptacji biologicznych.
Węże a zmiany klimatyczne
Hall podkreśla, że węże są niezwykle adaptacyjne i potrafią przystosować się do różnych warunków środowiskowych. Przykładem są węże morskie, które zmieniają kolor skóry, aby przetrwać w zanieczyszczonych wodach. Hall zauważa, że ich zdolność do adaptacji może być inspiracją dla ludzi w kontekście zmian klimatycznych, a w przeszłości węże były symbolem związku człowieka z naturą i jej nieprzewidywalnością.
Ochrona węży
Hall zwraca uwagę na poważne zagrożenia, przed którymi stoją węże, w tym zniszczenie ich siedlisk. W jego książce opisuje swoje doświadczenia z dzieciństwa, kiedy łapał węże w Michigan. Po pięćdziesięciu latach wrócił do tych miejsc i zauważył, że wiele z nich zostało przekształconych w tereny zabudowane. Hall podkreśla, że ochrona wszystkich gatunków, w tym tych mniej lubianych, jest kluczowa dla zachowania bioróżnorodności.
Wnioski z rozmowy
Hall zachęca do zmiany postrzegania węży i dostrzegania ich wartości w ekosystemie. Wskazuje, że nasza relacja z naturą jest skomplikowana, a każde stworzenie, nawet te, które budzą lęk, odgrywa istotną rolę w zachowaniu równowagi ekologicznej. W jego opinii, zrozumienie i akceptacja węży mogą przyczynić się do lepszej ochrony środowiska.