- Kopalnia Olkusz-Pomorzany została zamknięta w 2020 roku z powodu wyczerpania surowca.
- Po zamknięciu kopalni pojawiły się zapadliska oraz problemy z wysychaniem rzeki Sztoła.
- W 2023 roku zidentyfikowano 1260 zapadlisk na terenie Olkusza, w tym 216 istotnych deformacji.
- Lokalni działacze widzą w zalewiskach szansę na rozwój turystyki, ale bezpieczeństwo mieszkańców pozostaje priorytetem.
- Potrzebna jest reforma przepisów o rekultywacji oraz wsparcie dla gmin w zakresie ochrony środowiska.
W Olkuszu po zamknięciu kopalni Olkusz-Pomorzany w 2020 roku pojawiły się obawy dotyczące skutków dla środowiska oraz bezpieczeństwa mieszkańców, które z czasem przekształciły się w plany wykorzystania nowo powstałych zalewisk.
Historia kopalni Olkusz-Pomorzany
Kopalnia Olkusz-Pomorzany, działająca od 1974 roku, została zamknięta w 2020 roku z powodu wyczerpania surowca. Eksploatacja rud cynkowo-ołowiowych w rejonie Krakowa ma długą historię, sięgającą czasów starożytnych. Ostatnie lata działalności kopalni były związane z intensywnym wydobyciem, które zakończyło się zawałem stropu.
Problemy po zamknięciu
Po zamknięciu kopalni i wyłączeniu pomp odprowadzających wodę, zaczęły się pojawiać niepokojące zjawiska, takie jak wysychanie rzeki Sztoła oraz powstawanie zapadlisk. W 2022 roku Straż Pożarna odkryła zapadlisko w Bolesławiu, które miało głębokość około 12 metrów i średnicę 60 metrów, co wzbudziło obawy mieszkańców o bezpieczeństwo ich domów.
Raport geologów
W 2023 roku geolodzy z Centrum Geozagrożeń Państwowego Instytutu Geologicznego opublikowali raport, w którym zidentyfikowali 1260 zapadlisk na terenie Olkusza i okolic. W sąsiedztwie terenów mieszkalnych zidentyfikowano 216 deformacji, które sklasyfikowano jako istotne. Większość z nich była już wcześniej zasypana, jednak istnieje ryzyko ich uaktywnienia.
Możliwości rozwoju
W miarę spowolnienia aktywności geologicznej, lokalni działacze dostrzegają w powstających zalewiskach szansę na rozwój turystyki. Zarząd kopalni ZGH „Bolesław” zorganizował konferencję „Tworzące się zalewiska – szanse i wyzwania dla regionu”, która miała na celu omówienie możliwości współpracy w wykorzystaniu tego zjawiska.
Bezpieczeństwo mieszkańców
Podczas konferencji podkreślono, że priorytetem powinno być zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańców. Wskazano na potrzebę wsparcia rządu centralnego w realizacji działań mających na celu ochronę lokalnej społeczności. Obecnie tereny „Pojezierza Olkuskiego” nie są odpowiednio zabezpieczone, co stwarza zagrożenie dla osób przebywających w tych rejonach.
Ekosystemy wodne
Pomimo zagrożeń, dzika przyroda korzysta na zmianach, tworząc bogate ekosystemy wodne. Przypadek Olkusza pokazuje, jak ważne jest kompleksowe planowanie likwidacji kopalni z uwzględnieniem długofalowych skutków dla środowiska i społeczności lokalnych. Niezbędna jest reforma przepisów o rekultywacji oraz powołanie funduszy wsparcia dla gmin.