Skały i minerały to nie tylko obiekty badań, ale także zapis zmian klimatu, historii planety oraz zasób, którego ochrona i zrównoważone wykorzystanie stają się coraz pilniejszym wyzwaniem – mówi geolog Michał Poros.
Dzień Ziemi – więcej niż symboliczna data
Przewodniczący zarządu Stowarzyszenia Geopark Świętokrzyski podkreśla, że obchodzony 22 kwietnia Dzień Ziemi to dla geologów okazja do zwrócenia uwagi na znaczenie dziedzictwa geologicznego. To również moment na refleksję nad tym, jak świadome i zrównoważone korzystanie z zasobów naszej planety jest kluczowe w obliczu aktualnych wyzwań.
Holistyczne podejście do geologii
„Nie chodzi tylko o skały, minerały czy procesy geologiczne, ale o całą sieć powiązań pomiędzy geosferą, przyrodą ożywioną oraz dziedzictwem kulturowym” – zaznacza Poros. W tym kontekście szczególną rolę odgrywają geoparki, które pokazują, jak historia Ziemi przenika się z historią człowieka. Geopark Świętokrzyski jest jednym z obszarów wyróżnionych w Światowej Sieci Geoparków UNESCO.
Kadzielnia – żywa lekcja geologii
Poros wskazuje na Kadzielnię jako symboliczne miejsce związane z Dniem Ziemi w regionie. Ten dawny kamieniołom w centrum Kielc to nie tylko atrakcyjna przestrzeń, ale także żywa lekcja geologii. Wydobywane tam wapienie odsłoniły skalne warstwy sprzed 360 milionów lat, co czyni Kadzielnię „kamienną księgą” dokumentującą globalne zmiany klimatu i wydarzenia biotyczne z przeszłości.
- W Kadzielni zachowały się ślady dawnego przemysłu, takie jak kominy wapienników i hałdy.
- Obecnie przekształcona w przestrzeń edukacyjną i rekreacyjną, Kadzielnia oferuje amfiteatr, trasę podziemną oraz punkty widokowe.
Wyzwania dla planety
W opinii Porosa, największym wyzwaniem, przed którym stoi dziś nasza planeta, są zmiany klimatyczne oraz rosnące zużycie nieodnawialnych surowców mineralnych. „Wielu ludzi postrzega je jako coś stałego, dostępnego bez ograniczeń” – zauważa. Uświadamianie społeczeństwa o pochodzeniu i znaczeniu surowców to jedno z najważniejszych zadań edukacyjnych, które powinno być realizowane na różnych poziomach.
Rola edukacji geologicznej
Poros podkreśla, że edukacja geologiczna i świadomość znaczenia surowców to nie tylko odpowiedzialność szkół, ale także lokalnych społeczności. „Świadomość globalna zaczyna się od tej lokalnej – a najlepiej budować ją, wychodząc w teren. I to właśnie staramy się robić” – dodaje.
Geopark Świętokrzyski – skarbnica historii
Geopark Świętokrzyski obejmuje 526 km² w zachodniej części Gór Świętokrzyskich i leży na terenie pięciu gmin: Kielce, Chęciny, Morawica, Nowiny i Piekoszów. Charakteryzuje się on wyjątkowym zróżnicowaniem geologicznym, z osadowymi skałami reprezentującymi niemal cały przekrój dziejów Ziemi. Wartości tego miejsca dowodzą także liczne ślady dawnego górnictwa i kamieniarstwa, które pełnią funkcję geostanowisk, a wiele z nich objęto ochroną w formie rezerwatów przyrody nieożywionej, takich jak Kadzielnia czy Jaskinia Raj.
Światowy Dzień Ziemi
Światowy Dzień Ziemi obchodzony jest cyklicznie od 22 kwietnia 1970 roku. W 2009 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło tę datę Międzynarodowym Dniem Matki Ziemi. Obchody mają na celu promowanie świadomości ekologicznej oraz zachęcanie do wprowadzania proekologicznych nawyków w codziennym życiu.