Życie seniorów w Polsce, mimo powszechnych wyobrażeń o spokojnej starości, często wiąże się z samotnością i izolacją. Raport „Samotność wśród osób 80+”, sporządzony w 2023 roku przez Pollster dla Stowarzyszenia Mali Bracia Ubogich, wskazuje na poważny problem społeczny, który dotyka coraz większą liczbę osób starszych.
- 40% osób po 60. roku życia odczuwa samotność, a wśród osób powyżej 80. roku życia ten odsetek wynosi 60%.
- 58% osiemdziesięciolatków mieszka samotnie, co prowadzi do izolacji społecznej.
- Samotność ma poważne konsekwencje zdrowotne, zwiększając ryzyko depresji, chorób układu krążenia oraz demencji.
- Problem samotności występuje zarówno na wsi, jak i w dużych miastach, gdzie relacje sąsiedzkie są luźniejsze.
- Osoby samotne rzadziej kontrolują stan zdrowia i nie stosują się do zaleceń lekarzy.
Skala problemu
Raport wykazuje, że aż 40 proc. osób po 60. roku życia odczuwa samotność, a wśród osób powyżej 80. roku życia ten odsetek jest jeszcze wyższy. Wśród osiemdziesięciolatków 60 proc. to wdowy i wdowcy, a 58 proc. tej grupy mieszka samotnie. Te liczby ilustrują realne doświadczenia ludzi, którzy często nie wychodzą z domu przez tygodnie.
Skutki samotności
Eksperci podkreślają, że samotność ma poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Światowa Organizacja Zdrowia uznaje izolację społeczną za czynnik ryzyka na równi z paleniem papierosów czy otyłością. U seniorów zwiększa ona ryzyko wystąpienia depresji, chorób układu krążenia oraz demencji. Osoby samotne rzadziej kontrolują stan zdrowia, a jeśli już zgłaszają się do lekarza, często nie stosują się do jego zaleceń.
Przyczyny izolacji
Samotność nie dotyczy wyłącznie osób mieszkających na wsi. Coraz częściej problem ten występuje w dużych miastach, gdzie relacje sąsiedzkie są luźniejsze, a tempo życia nie sprzyja nawiązywaniu więzi. Najbardziej narażone są osoby samotnie mieszkające, wdowy i wdowcy, a także ci z ograniczoną sprawnością ruchową, dla których codzienne czynności stają się wyzwaniem.
Potrzeba zmian
Eksperci oraz organizacje społeczne apelują o pilne zmiany w podejściu do problemu samotności wśród seniorów. Wskazują na potrzebę większej liczby programów aktywizujących oraz systemowego wsparcia, takiego jak wprowadzenie funkcji asystenta osoby starszej w każdej gminie. W wielu krajach Zachodu takie rozwiązania już funkcjonują, a w Polsce część zadań realizują organizacje pozarządowe, prowadząc programy towarzyszące oraz wizyty domowe.