WASHIGTON — Drugi dzień z rzędu rynki finansowe doświadczyły ogromnego załamania, które w ciągu 48 godzin zlikwidowało wartość przekraczającą 5 bilionów dolarów. Tego rodzaju katastrofa nie była spowodowana pandemią, wojną, terroryzmem czy bankructwem, lecz polityką ustaloną przez prezydenta Stanów Zjednoczonych.
Nowe taryfy wprowadzone przez prezydenta Trumpa
W środę prezydent Trump ogłosił wprowadzenie wysokich taryf na niemal wszystkie kraje na świecie, które wejdą w życie w nadchodzących dniach. Bazowa stawka wynosi 10%, ale dla niektórych największych partnerów handlowych USA, takich jak Chiny, Korea Południowa, Japonia oraz Unia Europejska, taryfy będą jeszcze wyższe.
Reakcja rynku i polityków
W wyniku ogłoszenia tych planów, indeksy Standard and Poor’s 500, NASDAQ oraz Dow Composite zaczęły gwałtownie spadać. Dow zanotował spadek o 2,231.07 punktów, co stanowi 5.5% i jest największym spadkiem od początku pandemii, po wcześniejszym spadku o 1,679 punktów. S&P 500 spadł o 5.97% do poziomu 5,074.08, a NASDAQ spadł o 5.8% do 15,587.79, wkraczając tym samym w strefę rynku niedźwiedzia.
Gubernator Kalifornii, Gavin Newsom, ogłosił w piątek, że stan będzie poszukiwał sposobów na rozwój handlu mimo szerokiego wprowadzenia taryf przez Trumpa, które doprowadziły do załamania rynków finansowych.
Odpowiedź Chin i obawy Fed
Przed otwarciem rynków w piątek Chiny ogłosiły wprowadzenie 34% taryfy na importowane towary z USA. W miarę jak rynki spadały, przewodniczący Rezerwy Federalnej Jerome Powell ostrzegł przed „utrzymującymi się” negatywnymi skutkami nowej polityki handlowej.
„Stajemy w obliczu wysoce niepewnego obrazu, z podwyższonym ryzykiem zarówno wyższej stopy bezrobocia, jak i inflacji,” powiedział Powell. „Taryfy są bardzo prawdopodobne do wygenerowania przynajmniej tymczasowego wzrostu inflacji.”
Nowa koalicja polityczna
W odpowiedzi na kryzys, senator Charles E. Grassley (R-Iowa) połączył siły z demokratyczną senator Marią Cantwell z stanu Waszyngton, aby wprowadzić ustawę, która wymusiłaby na prezydencie przedstawienie nowych polityk taryfowych Kongresowi w celu powiadomienia, przeglądu oraz zatwierdzenia.
„Od dawna wyrażam swoje zdanie, że Kongres przekazał zbyt dużo władzy w kwestiach handlowych w ręce władzy wykonawczej, zarówno pod rządami republikanów, jak i demokratów,” napisał Grassley na Twitterze.
Problemy dla gospodarki Los Angeles
Główne sektory gospodarki Los Angeles, takie jak handel i logistyka, będą mocno dotknięte przez taryfy ogłoszone przez administrację Trumpa, twierdzą ekonomiści.
Ustawa Grassley-Cantwell zyskała wsparcie trzech dodatkowych republikańskich senatorów — Jerry’ego Morana z Kansas, Lisę Murkowski z Alaski oraz Mitcha McConnella z Kentucky. Inni republikanie, w tym zwolennik Trumpa senator Thom Tillis z Karoliny Północnej, również wyrazili zainteresowanie tą ustawą.
Wzrost ryzyka recesji
J.P. Morgan zwiększył swoje szacunki dotyczące ryzyka recesji w tym roku do 60%, wzrastając z 40% opublikowanych zaledwie kilka dni wcześniej. Światowa Organizacja Handlu ostrzegła przed poważnymi problemami, jeśli Trump nie zmieni kursu.
„Nasze wstępne szacunki sugerują, że te środki, w połączeniu z tymi wprowadzonymi od początku roku, mogą prowadzić do ogólnego skurczenia o około 1% w globalnych wolumenach handlu towarami w tym roku, co stanowi rewizję w dół o niemal cztery punkty procentowe w porównaniu do wcześniejszych prognoz,” powiedziała Ngozi Okonjo-Iweala, dyrektor generalna WTO. „Jestem głęboko zaniepokojona tym spadkiem.”
Przewodniczący mniejszości w Senacie, Chuck Schumer, demokratyczny senator z Nowego Jorku, wyraził swoje zaniepokojenie możliwością wystąpienia recesji w USA oraz na świecie. „To jedna z najbardziej katastrofalnych i źle przemyślanych polityk, jakie dotychczas wprowadziła administracja Trumpa, a to mówi wiele,” dodał.
Decyzje prezydenta i odpowiedzi międzynarodowe
Biały Dom ogłosił, że jego bazowa stawka taryfowa w wysokości 10% wejdzie w życie w sobotę o północy, a taryfy specyficzne dla poszczególnych krajów zaczną obowiązywać w środę. Trump, tymczasem, powiedział inwestorom w mediach społecznościowych w piątek: „MOJE POLITYKI NIGDY SIĘ NIE ZMIENIĄ.”
W osobnym poście prezydent wspomniał o negocjacjach dotyczących umowy z przywódcami Wietnamu — jednym z krajów najbardziej dotkniętych, z taryfą wynoszącą 46%. Trump stwierdził, że Wietnam byłby gotowy obniżyć swoje taryfy „do ZERA”, aby osiągnąć porozumienie z USA. Jednak taryfy Wietnamu na nieliczne amerykańskie towary, które importuje, są już niskie. Wysoka stawka nałożona przez administrację Trumpa na Wietnam w rzeczywistości dotyczy amerykańskiego deficytu handlowego z tym krajem — wyniku kapitalistycznego, gdzie amerykańscy konsumenci pragną kupować więcej towarów wietnamskich niż odwrotnie.
Jak w przypadku innych krajów, takich jak Izrael i Szwajcaria, które nie mają ceł na towary amerykańskie, nie jest jasne, co będzie wymagane od każdego kraju, aby Trump obniżył lub zlikwidował stawki. Administracja nie określiła spójnego miernika sukcesu. Wręcz przeciwnie, wysocy współpracownicy Trumpa wielokrotnie odnosili się do stawki bazowej 10% jako nowej normy.
Kambodża, która została obciążona 49% podatkiem importowym, również poprosiła Trumpa w piątek o opóźnienie wprowadzenia nowej stawki. Prezydent spędza weekend grając w golfa w swoim ośrodku w Florydzie.