- Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) jest kluczowy dla odbudowy gospodarki unijnej po pandemii COVID-19.
- Brakuje przejrzystości w wydatkach RRF, co utrudnia ocenę efektywności jego działania.
- Wdrażanie RRF napotyka opóźnienia, co zagraża osiągnięciu założonych celów do sierpnia 2026 roku.
- Komisja Europejska wskazuje na problemy z kontrolą wydatków w państwach członkowskich.
- Ekspertka Ivana Maletić podkreśla potrzebę przejrzystości w wydatkowaniu funduszy unijnych.
Zgodnie z komunikatem Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) odgrywa kluczową rolę w odbudowie gospodarki unijnej po pandemii COVID-19, jednak brakuje informacji na temat jego rezultatów oraz poniesionych kosztów.
Rola RRF w odbudowie
Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności został ustanowiony w 2021 roku w odpowiedzi na kryzys wywołany pandemią COVID-19. W Polsce jest on często kojarzony z Krajowym Planem Odbudowy (KPO). Środki z RRF są przeznaczane na reformy i inwestycje w obszarach takich jak transformacja ekologiczna i cyfrowa.
Brak przejrzystości w wydatkach
W komunikacie podkreślono, że „w związku z tym nie jest jasne, na co konkretnie wydawane są środki unijne”. Kontrolerzy wzywają unijnych decydentów do wyciągnięcia wniosków z tych niedociągnięć przy sporządzaniu przyszłych budżetów, które powinny być oparte na wynikach, a nie na kosztach.
Problemy z kontrolą
Komisja Europejska polega głównie na państwach członkowskich w zakresie wykrywania i korygowania poważnych nieprawidłowości oraz zapewnienia przestrzegania przepisów. W systemach tych państw występują jednak uchybienia, co ogranicza skuteczność kontroli.
Opóźnienia w realizacji
W raporcie zaznaczono, że „wprawdzie wdrażanie RRF postępuje, jednak opóźnienia stawiają osiągnięcie założonych celów pod znakiem zapytania”. Większość działań musi zostać ukończona do sierpnia 2026 roku, a wypłata finansowania UE nie gwarantuje, że środki te trafią do ostatecznych odbiorców i do gospodarki realnej.
Wnioski ekspertów
Ivana Maletić, członkini trybunału, podkreśliła, że „nie można pozwolić na utworzenie podobnego instrumentu w przyszłości, nie zapewniając informacji na temat rzeczywiście ponoszonych kosztów i ostatecznych odbiorców”. Wskazała również na potrzebę przejrzystości w wydatkowaniu pieniędzy unijnych.