Pacjenci Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym (KOZZD) napotykają poważne trudności w dostępie do świadczeń medycznych, co budzi zaniepokojenie Rzecznika Praw Obywatelskich. Brak lekarza podstawowej opieki zdrowotnej z umową z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ) oraz liczne odmowy przyjmowania pacjentów przez inne placówki stają się codziennością, a Ministerstwo Zdrowia podejmuje działania mające na celu rozwiązanie tego problemu.
Trudności w dostępie do opieki zdrowotnej
Pacjenci KOZZD borykają się z poważnymi problemami w uzyskaniu odpowiedniej opieki zdrowotnej. Rzecznik Praw Obywatelskich, dostrzegając tę sytuację, prowadzi działania mające na celu zapewnienie pacjentom dostępu do niezbędnych świadczeń. Sygnały o utrudnieniach w dostępie do usług medycznych docierają do RPO z różnych źródeł, co wciąż potwierdza skalę problemu.
Brak lekarza POZ
Jednym z fundamentalnych problemów jest brak lekarza podstawowej opieki zdrowotnej zatrudnionego w KOZZD. Lekarze pracujący w ośrodku nie mają podpisanych umów z NFZ, co skutkuje tym, że wystawiane przez nich skierowania traktowane są jako komercyjne. W praktyce oznacza to, że KOZZD musi ponosić koszty tych usług, niezależnie od tego, czy pacjent jest ubezpieczony.
Stan ubezpieczenia pacjentów
Warto zaznaczyć, że spośród 108 pacjentów ośrodka, aż 94 jest objętych ubezpieczeniem zdrowotnym. Mimo to, dyrektor KOZZD podkreśla, że brak ubezpieczenia u niektórych pacjentów nie jest najważniejszym problemem. Kluczowym zagadnieniem jest brak skierowania od lekarza POZ z numerem umowy z NFZ, co prowadzi do konieczności ponoszenia kosztów leczenia specjalistycznego, nawet w przypadku pacjentów ubezpieczonych.
Problemy z hospitalizacją
Podmioty lecznicze w jednostkach penitencjarnych czasami odmawiają przyjmowania pacjentów KOZZD, argumentując, że nie są oni osobami skazanymi ani tymczasowo aresztowanymi. Zdarza się również, że pacjenci ośrodka sami odmawiają wyjazdów do takich placówek. Co więcej, zarówno publiczne, jak i prywatne placówki opieki zdrowotnej odmawiają przyjęcia pacjentów KOZZD, powołując się na konieczność zapewnienia obecności pracowników ochrony.
Reakcje Ministerstwa Zdrowia
Ministerstwo Zdrowia jest świadome trudności, z jakimi borykają się pacjenci KOZZD. Uczestniczy w spotkaniach roboczych organizowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości, które dotyczą nowelizacji ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. W dniu 25 lutego 2025 roku zorganizowano spotkanie, w którym wzięli udział przedstawiciele obu ministerstw oraz Dyrektor Ośrodka.
Propozycje zmian w przepisach
W wyniku tych rozmów Ministerstwo Zdrowia przygotowało propozycje zmian w przepisach, które mają na celu uregulowanie kwestii honorowania skierowań lekarzy zatrudnionych w KOZZD oraz zapewnienie ubezpieczenia osobom, które nie mają takiego zabezpieczenia. Zmiany te mają być procedowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Problemy z warunkami bytowymi
Do Biura RPO wpływają także skargi na warunki bytowe w Ośrodku, w tym dotyczące łóżek piętrowych. Dyrektor KOZZD wyjaśnia, że demontaż tych łóżek nie jest możliwy ze względu na ciągłe przyjmowanie nowych pacjentów. Niemniej jednak, dostrzegane są niedogodności związane z ich użytkowaniem.
Odpowiedzialność państwa
Rzecznik Praw Obywatelskich podkreśla, że państwo jest odpowiedzialne za życie i zdrowie każdej osoby pozbawionej wolności, niezależnie od miejsca, w którym się znajduje. Każdy przypadek odmowy przyjęcia pacjenta powinien być zgłaszany przez Dyrektora KOZZD do Ministerstwa Zdrowia, co ma na celu zapewnienie odpowiedniej opieki zdrowotnej dla wszystkich pacjentów.