- Wywłaszczenia w Polsce z okresu PRL budzą kontrowersje i prowadzą do sporów prawnych.
- Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości z 1956 roku.
- Spadkobiercy argumentowali, że cel wywłaszczenia nie został zrealizowany, co powinno skutkować zwrotem działki.
- Problemy z niekompletną dokumentacją utrudniają ustalenie roszczeń związanych z wywłaszczeniami.
- Orzeczenia sądowe pokazują, że spadkobiercy wciąż walczą o swoje prawa, mimo trudności prawnych.
Wywłaszczenia w Polsce, szczególnie te z okresu PRL, wciąż budzą kontrowersje i prowadzą do sporów prawnych, co potwierdzają niedawne orzeczenia sądowe dotyczące zwrotu wywłaszczonych nieruchomości.
Wywłaszczenia w PRL
Wywłaszczenia w Polsce kojarzą się głównie z pierwszymi latami powojennymi. W 1958 roku państwo zalegalizowało wywłaszczenia działek rolnych i leśnych, które wcześniej dokonywano niezgodnie z przepisami. W latach 60. i 70. wywłaszczenia były również powszechne, realizowane m.in. na potrzeby inwestycji budowlanych, które nie zawsze były później realizowane.
Przykłady orzecznictwa
Jednym z przykładów jest Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 maja 2024 roku, który dotyczył wywłaszczenia z 1956 roku. W sprawie tej NSA oddalił skargę kasacyjną od Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, który wcześniej oddalił skargę na decyzję Wojewody Śląskiego w sprawie odmowy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Spór dotyczył działek o łącznej powierzchni 18,55 ha.
Argumenty spadkobierców
Spadkobiercy byłego właściciela argumentowali, że cel wywłaszczenia nie został zrealizowany na jednej z działek, co powinno skutkować jej zwrotem. Gliwicki sąd zauważył, że konieczne jest ustalenie zarówno celu wywłaszczenia, jak i faktycznego wykorzystania nieruchomości. WSA potwierdził, że działki zostały wykorzystane jako infrastruktura pomocnicza dla osiedla mieszkaniowego.
Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego
Naczelny Sąd Administracyjny podtrzymał stanowisko niekorzystne dla powodów, wskazując, że ogólne określenie celu wywłaszczenia w czasach PRL nie było rzadkością. W odniesieniu do wcześniejszego wyroku z dnia 17 kwietnia 2023 roku, NSA zaznaczył, że realizacja pierwotnego celu wywłaszczenia uniemożliwia zwrot nieruchomości, nawet jeśli zmienił się sposób jej wykorzystywania.
Odszkodowania za wywłaszczenia
W omawianej sprawie odszkodowanie za wywłaszczenie wyniosło 34 872 ówczesne złote. W przeszłości zdarzały się przypadki, w których nie wypłacono odszkodowania. Przykładem są wyroki z Białegostoku, które dotyczyły wywłaszczenia z lat 60. Sąd uchylił decyzje wojewody i starosty w sprawie umorzenia postępowania dotyczącego ustalenia odszkodowania.
Problemy z dokumentacją
W sprawach wywłaszczeń często pojawiają się problemy z niekompletną dokumentacją. Jak zauważył białostocki WSA, do ustalenia pozbawienia praw do nieruchomości nie jest konieczny dowód w postaci decyzji wywłaszczeniowej, o ile istnieją dowody na faktyczne przejęcie nieruchomości przez państwo.
Podsumowanie
Orzeczenia sądowe dotyczące wywłaszczeń z czasów PRL pokazują, że spadkobiercy wywłaszczonych nieruchomości, mimo trudności, nadal podejmują próby dochodzenia swoich roszczeń. Problemy związane z niekompletną dokumentacją oraz złożoność spraw prawnych wciąż pozostają aktualne.