Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło 7 maja 2025 roku, że zespół ds. opracowania założeń do nowego modelu ewaluacji działalności naukowej wypracował pierwsze postulaty dotyczące zmian w systemie oceny jakości działalności naukowej. Zespół składa się z 31 ekspertów i ma na celu dostosowanie ewaluacji do potrzeb środowiska naukowego.
- Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło postulaty dotyczące zmian w systemie ewaluacji działalności naukowej.
- Zespół ds. ewaluacji składa się z 31 ekspertów i proponuje wydłużenie okresu ewaluacji z czterech do pięciu lat.
- Postulowane jest zwiększenie roli oceny eksperckiej, w tym większy udział ekspertów zagranicznych.
- Proponowane jest zmniejszenie liczby osiągnięć naukowych uwzględnianych w ewaluacji, aby poprawić jakość publikacji.
- Nowy model ewaluacji ma być transparentny i dostosowany do specyfiki różnych dyscyplin naukowych.
Wydłużenie okresu ewaluacji
Członkowie zespołu postulują wydłużenie okresu ewaluacji z obecnych czterech do pięciu lat. Uznali, że dłuższy czas jest niezbędny do rzetelnej oceny jakości działalności naukowej, badań i realizacji grantów.
Rola oceny eksperckiej
Wśród postulatów znajduje się także zwiększenie roli oceny eksperckiej, w tym większy udział ekspertów zagranicznych. Zespół wskazał na potrzebę odwoływania się do ocen środowiska w procesie ewaluacji.
Zmniejszenie liczby osiągnięć
Zespół zaproponował zmniejszenie liczby osiągnięć naukowych uwzględnianych w ewaluacji. Obecny system promuje ilość publikacji kosztem ich jakości, co prowadzi do publikowania dla punktów, niezależnie od wartości osiągnięć.
Usunięcie niekorzystnych zapisów
Proponowane jest również usunięcie zapisów, które mobilizują do transferu założeń oceny jakości do regulaminów oceny pracowniczej. Zespół zauważył, że obecny system ewaluacji prowadzi do zjawiska „punktozy”, które wypacza proces oceny.
Transparentność procesu
Zespół podkreślił, że nowy model ewaluacji musi być transparentny i przewidywalny, dostosowany do specyfiki różnych dyscyplin naukowych. Przewodnicząca zespołu, wiceministra nauki Karolina Zioło-Pużuk, zaznaczyła, że ważne jest dążenie do stworzenia systemu, który ograniczy biurokrację i skupi się na jakości oraz eksperckiej ocenie osiągnięć.
Przyszłe działania
Ministerstwo zapowiedziało, że szczegóły postulatów zostaną opracowane w kolejnych tygodniach, a zasady nowej ewaluacji będą przedstawione wszystkim zainteresowanym przed rozpoczęciem okresu oceny.
Definicja ewaluacji
Ewaluacja to ocena jakości działalności naukowej, która obowiązuje uczelnie, instytuty PAN oraz międzynarodowe instytuty naukowe zatrudniające co najmniej 12 pracowników naukowych w danej dyscyplinie. Oceniane są indywidualne osiągnięcia pracowników, a jednostkom przyznawane są kategorie naukowe, co wpływa na ich uprawnienia oraz kwotę subwencji z budżetu.
Odpowiedź na postulaty
Nowy model ewaluacji ma być odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez środowisko naukowe, w tym na potrzebę odbiurokratyzowania procesu oceny.