Papież Franciszek, znany ze swojego nowatorskiego podejścia do wielu aspektów życia kościelnego, postanowił odejść od tradycji również w kwestii własnego pogrzebu. W wywiadzie udzielonym watykanistce Valentinie Alazraki ujawnił szczegóły ceremonii pożegnalnej, która będzie różnić się od dotychczasowych obrzędów papieskich.
Nowatorskie podejście do ceremonii pogrzebowej
Jak chce być pochowany papież Franciszek? Tradycyjnie papieże byli chowani w Grotach Watykańskich, znajdujących się pod bazyliką św. Piotra w Watykanie. Na przestrzeni wieków pochowano tam 149 z nich, jednak wiele grobów nie przetrwało do czasów współczesnych. Obecnie w Grotach spoczywa 23 papieży, w tym Benedykt XVI oraz św. Piotr.
Decyzja o pochówku w innej bazylice
Franciszek zdecydował, że jego ciało zostanie pochowane w bazylice Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore) w Rzymie. To pierwsza taka decyzja od ponad 120 lat; ostatnim papieżem, który spoczął poza bazyliką św. Piotra, był Leon XIII, pochowany w bazylice św. Jana na Lateranie.
Znaczenie wyboru bazyliki
Bazylika Matki Bożej Większej jest jednym z najstarszych i najważniejszych sanktuariów maryjnych na świecie. Franciszek od początku swojego pontyfikatu darzył to miejsce wyjątkowym szacunkiem – właśnie tam udał się w pierwszym dniu swojego pontyfikatu, aby złożyć hołd Matce Bożej. Wybór tej bazyliki odzwierciedla nie tylko głęboką pobożność papieża, ale także jego osobiste przywiązanie do tego miejsca.
Prostota i skromność w ceremonii pożegnalnej
Franciszek od samego początku swojego pontyfikatu dał się poznać jako osoba skromna i oddana ludziom. Zastąpił złoty tron prostym fotelem, często rezygnował z tradycyjnych elementów papieskiego wystroju i ceremoniału, zwłaszcza tych, które symbolizowały władzę i splendor. Odrzucił noszenie czerwonych papieskich butów oraz złotego pektorału, pozostając przy swoim prostym, srebrnym krzyżu biskupim.
Uproszczone obrzędy pogrzebowe
Podobną prostotę zastosował w planowaniu własnej ceremonii pogrzebowej. Wraz z Diego Ravellim, mistrzem ceremonii, uprościł obrzędy i zrezygnował z niektórych elementów tradycyjnego pochówku. Jego ciało nie zostanie wystawione na katafalku, lecz spocznie bezpośrednio w trumnie. Nie będzie również przenoszenia ciała do Pałacu Apostolskiego przed ceremonią – stwierdzenie zgonu nastąpi w prywatnej kaplicy papieża. Doczesne szczątki zostaną złożone w pojedynczej drewnianej trumnie, pokrytej od wewnątrz cynkiem.
Przesłanie obrzędów
Diego Ravelli podsumował te zmiany słowami: – Nowe obrzędy mają uwydatnić, że jest to pogrzeb pasterza i ucznia Chrystusa, a nie władcy. Decyzja papieża Franciszka to zatem kolejny krok w kierunku uproszczenia papieskich tradycji i podkreślenia pokory – wartości, które były fundamentem jego pontyfikatu.
Historia pochówków papieskich
Chociaż większość papieży została pochowana w Grotach Watykańskich, to na przestrzeni wieków wielu z nich spoczęło w innych miejscach. Przykłady to:
- bazylika św. Jana na Lateranie
- bazylika św. Pawła za Murami
- inne lokalizacje w Awinionie podczas niewoli awiniońskiej (1309–1377)
W tym czasie większość papieży została pochowana we Francji – sześciu z nich spoczęło w Awinionie lub jego okolicach.