- Od 5 maja 2025 roku dzieci w wieku 5-7 lat będą miały obowiązkowy lipidogram w ramach bilansu zdrowia.
- Badanie ma na celu wczesne wykrycie hipercholesterolemii rodzinnej, która zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu.
- Wyniki lipidogramu mogą prowadzić do dalszej diagnostyki i leczenia farmakologicznego, w tym stosowania statyn.
- Badanie lipidogramu jest częścią bilansu sześciolatka, który obejmuje również inne oceny zdrowotne.
- W Polsce tylko 3-4% przypadków hipercholesterolemii rodzinnej jest rozpoznawanych, w przeciwieństwie do Słowenii, gdzie wykrywalność wynosi ponad 90%.
Od 5 maja 2025 roku każde dziecko w wieku 5-7 lat będzie miało obowiązkowo wykonany lipidogram w ramach bilansu zdrowia, co ma na celu wczesne wykrycie hipercholesterolemii rodzinnej, groźnej choroby dziedzicznej zwiększającej ryzyko zawału serca i udaru mózgu.
Nowe badanie w bilansie zdrowia
Od 5 maja obowiązuje nowe rozporządzenie ministra zdrowia, które wprowadza istotną zmianę w tzw. bilansie sześciolatka. Każde dziecko w wieku 5-7 lat będzie miało wykonywany lipidogram, czyli zestaw badań krwi pozwalający ocenić poziom cholesterolu.
Cel badania
Nowe badanie ma na celu wykrycie hipercholesterolemii rodzinnej, poważnej, dziedzicznej choroby metabolicznej, która znacząco zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Eksperci podkreślają, że choroba ta dotyczy nawet jednej na dwieście osób, jednak w Polsce rozpoznawana jest zaledwie u 3-4 proc. pacjentów.
Wyniki i dalsza diagnostyka
Badanie obejmuje m.in. cholesterol całkowity, HDL, LDL, triglicerydy oraz cholesterol nie-HDL. Kluczowym wskaźnikiem jest poziom LDL – jeśli dwukrotnie przekroczy 130 mg/dl, dziecko zostanie skierowane na dalszą diagnostykę specjalistyczną do poradni diabetologicznej, metabolicznej lub endokrynologicznej.
Znaczenie wczesnej diagnozy
Prof. Małgorzata Myśliwiec, pediatra i diabetolog z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, podkreśla, że „chcemy wykrywać tę chorobę jak najwcześniej, zanim doprowadzi do tragicznych skutków”. Wiele dzieci z potwierdzoną hipercholesterolemią rodzinną ma tylko jednego rodzica, który zmarł przedwcześnie z powodu zawału lub udaru.
Możliwości leczenia
Jeśli podejrzenia się potwierdzą, dziecko może zostać objęte leczeniem farmakologicznym, najczęściej statynami. W trudniejszych przypadkach możliwe są nowocześniejsze terapie w ramach programu lekowego. Diagnoza u dziecka może uratować także dorosłych członków rodziny, którzy często nie są świadomi, że sami są chorzy.
Profilaktyka i porównania międzynarodowe
Nowe badanie zostaje wpisane w zestaw obowiązkowych elementów bilansu sześciolatka, który obejmuje również ocenę rozwoju fizycznego i psychomotorycznego, badanie wzroku, słuchu oraz wykrywanie wad postawy. Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej przypomina, że na badanie lipidogramu będzie wymagane skierowanie od lekarza rodzinnego. Warto zauważyć, że kraj taki jak Słowenia, prowadząc podobne badania przesiewowe, osiąga wykrywalność hipercholesterolemii rodzinnej u dzieci na poziomie ponad 90 proc.