- Sezon szparagów trwa od połowy kwietnia do połowy czerwca.
- Szparagi mają bogatą historię sięgającą starożytności, znane już w Egipcie i Grecji.
- Wspierają układ pokarmowy dzięki wysokiej zawartości błonnika i inuliny.
- Obniżają poziom cholesterolu LDL oraz ciśnienia krwi, wspierając zdrowie serca.
- Uważane są za afrodyzjak z powodu zawartości fitoestrogenów.
Szparagi, cenione za smak i właściwości zdrowotne, mają bogatą historię sięgającą starożytności, a ich sezon trwa od połowy kwietnia do połowy czerwca, co czyni je popularnym przysmakiem w tym okresie.
Historia szparagów
Szparagi (Asparagus officinalis) to jedno z najstarszych warzyw znanych człowiekowi, którego historia sięga tysięcy lat. Ich obecność odnotowano już w starożytnym Egipcie, gdzie były cenione zarówno za walory smakowe, jak i symboliczne. Malowidła przedstawiające szparagi znaleziono na egipskich sarkofagach sprzed około 2700 lat p.n.e., co świadczy o ich znaczeniu w tamtejszej kulturze.
W starożytnej Grecji szparagi były znane i cenione za swoje właściwości lecznicze. Grecy spożywali dziko rosnące pędy, a także wykorzystywali je w medycynie, przypisując im działanie moczopędne i wspomagające trawienie. Rzymianie byli pierwszymi, którzy rozpoczęli uprawę szparagów na większą skalę, już około 200 roku p.n.e. opisywali metody ich uprawy, a cesarz Oktawian August miał powiedzenie: „zrób to szybciej, niż ugotują się szparagi”.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego uprawa szparagów została zapomniana na pewien czas, ale tradycje ich uprawy przetrwały w klasztorach. Wznowienie uprawy szparagów nastąpiło w XVII wieku, a roślina ta trafiła również do polskich ogrodów dworskich. Współcześnie szparagi są uprawiane na całym świecie i cenione za swoje walory smakowe oraz zdrowotne.
Wartości odżywcze szparagów
Szparagi są niskokaloryczne – 100 g dostarcza zaledwie około 18-22 kcal – a jednocześnie bogate w witaminy i minerały. Zawierają witaminy A, C, E, K oraz witaminy z grupy B, w tym kwas foliowy, który jest szczególnie ważny dla kobiet w ciąży. Szparagi są również źródłem minerałów takich jak potas, wapń, fosfor, magnez i żelazo.
Korzyści zdrowotne
Wsparcie dla układu pokarmowego
Dzięki wysokiej zawartości błonnika, szparagi wspomagają pracę układu pokarmowego, poprawiają perystaltykę jelit i mogą działać łagodnie przeczyszczająco. Zawierają również inulinę – prebiotyk, który wspiera rozwój korzystnej mikroflory jelitowej.
Korzyści dla układu sercowo-naczyniowego
Szparagi mogą przyczyniać się do obniżenia poziomu cholesterolu LDL oraz ciśnienia krwi, co jest korzystne dla zdrowia serca. Zawierają również rutynę i kwercetynę – flawonoidy o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym, które wspierają zdrowie naczyń krwionośnych.
Działanie przeciwutleniające
Szparagi są bogate w przeciwutleniacze, takie jak glutation, który chroni komórki przed uszkodzeniami oksydacyjnymi. Badania in vitro sugerują, że saponiny zawarte w szparagach mogą hamować rozwój komórek nowotworowych, choć potrzebne są dalsze badania kliniczne w tym zakresie.
Właściwości moczopędne
Szparagi działają moczopędnie, co może wspomagać usuwanie nadmiaru płynów z organizmu i łagodzić obrzęki. Zawierają również asparaginę, która wspiera funkcjonowanie nerek i pomaga w eliminacji toksyn.
Szparagi jako afrodyzjak
Szparagi od wieków uważane są za afrodyzjak. Zawierają fitoestrogeny, które mogą wpływać na libido, oraz witaminy z grupy B, wspierające produkcję hormonów płciowych. W medycynie tradycyjnej były stosowane w leczeniu impotencji i zwiększaniu płodności.
Jak wybierać szparagi?
Najlepiej kupować świeże, jędrne pędy z zamkniętymi główkami. Zarówno cienkie, jak i grubsze są wartościowe, a wybór zależy od planowanego dania. Szparagi kojarzą się z Francją, ale w Polsce również są uprawiane i te krajowe będą najsmaczniejsze.