- Naukowcy mogą używać AI przy pisaniu wniosków grantowych.
- Recenzenci nie mogą korzystać z AI podczas oceniania zgłoszeń.
- Naukowcy ponoszą odpowiedzialność za treści generowane przez AI.
- NCN monitoruje rozwój technologii AI i dostosowuje zasady.
- W przyszłości NCN planuje wykorzystanie AI do analiz wniosków.
Narodowe Centrum Nauki (NCN) ogłosiło w czwartek, że naukowcy mogą korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji (AI) przy pisaniu wniosków grantowych, jednak recenzenci nie mogą ich używać podczas oceniania zgłoszeń. W stanowisku NCN podkreślono, że chociaż AI staje się coraz bardziej powszechne w praktyce badawczej, odpowiedzialność za treści pozostaje w gestii naukowców.
Wsparcie dla naukowców
W opublikowanym stanowisku NCN zaznaczyło, że jest świadome rosnącego zainteresowania naukowców korzystaniem z generatywnej sztucznej inteligencji (GenSI) w swoich badaniach. Narzędzie to może być wykorzystywane do tworzenia elementów wniosków, takich jak streszczenia, schematyczne ilustracje, tłumaczenia czy korekty językowe. „Wnioskodawcy powinni uważnie i dokładnie weryfikować każdą treść generowaną przez GenSI, biorąc za nią pełną odpowiedzialność” – podkreślono w komunikacie.
Odpowiedzialność za treści
NCN zwróciło uwagę, że korzystanie z AI nie zwalnia naukowców z odpowiedzialności za przekazywane treści, szczególnie w kontekście praw autorskich i etyki naukowej. W związku z tym, naukowcy muszą być świadomi potencjalnych zagrożeń związanych z używaniem narzędzi AI, a ich zastosowanie powinno być przemyślane i odpowiedzialne. „Rekomendacja NCN zakłada, że naukowcy mogą korzystać z takich narzędzi, ale muszą być świadomi zagrożeń” – dodał dyrektor NCN, Krzysztof Jóźwiak.
Zakaz dla recenzentów
Ważnym punktem stanowiska NCN jest zakaz korzystania z narzędzi AI przez recenzentów podczas oceny wniosków. „Ocena projektu musi pozostać efektem samodzielnej pracy” – zaznaczył dyrektor NCN. Recenzenci są zobowiązani do podpisania oświadczeń o poufności, co oznacza, że nie mogą przekazywać treści wniosków do zewnętrznych narzędzi, w tym tych opartych na AI. Taki krok ma na celu zapewnienie rzetelności i obiektywności procesu oceny.
Monitorowanie rozwoju AI
NCN podkreśliło, że na bieżąco śledzi rozwój technologii GenSI oraz regulacji prawnych związanych z jej wykorzystaniem. Agencja planuje dostosować swoje zasady do dynamicznie rozwijającego się obszaru sztucznej inteligencji, co jest zgodne z praktykami innych instytucji finansujących badania na świecie. „Agencje na świecie nie podchodzą do tej zmiany nadmiernie restrykcyjnie. NCN nie jest wyjątkiem” – zauważył Jóźwiak.
Przyszłość z AI
Dyrektor NCN zapowiedział, że w przyszłości agencja planuje wykorzystanie narzędzi opartych na AI do wykonywania niektórych rutynowych analiz, co ma na celu usprawnienie procesu oceny wniosków. „W najbliższym czasie wdrożymy takie narzędzia, które będą pomagały i usprawniały proces oceny” – dodał. Wprowadzenie AI do procedur NCN ma na celu zwiększenie efektywności i jakości oceniania projektów badawczych, przy jednoczesnym zachowaniu wysokich standardów etycznych i odpowiedzialności naukowej.