Mikroskopijne cząsteczki plastiku w ludzkich mózgach

W 2025 roku zespół międzynarodowych naukowców opublikował alarmujące badania w „Nature Medicine”, które ujawniają obecność mikroskopijnych cząsteczek plastiku w ludzkich mózgach. Analiza próbek wykazała, że ich masa stanowiła około 0,5 procent całkowitej masy mózgu, co stanowi wzrost o 50% w porównaniu do badań sprzed kilku lat. Odkrycie to rodzi poważne pytania o wpływ mikroplastików na zdrowie ludzi oraz środowisko.

Niepokojące odkrycia

Badania przeprowadzone przez zespół naukowców ujawniają, że mikroplastiki przeniknęły do wszystkich aspektów naszego życia. Odkrycia te są szczególnie niepokojące, biorąc pod uwagę, że fragmenty plastiku znajdujemy nie tylko w środowisku naturalnym, ale także w tkankach organizmów żywych. W ciągu ostatnich kilkunastu lat naukowcy dokumentowali obecność mikroplastików w rzekach, oceanach, a nawet w powietrzu. Jak zauważają badacze, „ich połknięcie może mieć skutki fizyczne, takie jak niedrożność lub uszkodzenia przewodu pokarmowego, czy chemiczne, związane z wypłukiwaniem toksycznych dodatków.”

Historia badań nad mikroplastikami

Termin „mikroplastik” został po raz pierwszy użyty w 2004 roku, jednak badania nad tym zjawiskiem sięgają lat 70. XX wieku. Wówczas naukowcy zauważyli drobiny plastiku unoszące się w wodach Oceanu Atlantyckiego. W kolejnych latach badania nad mikroplastikami zyskały na znaczeniu, a ich obecność w organizmach zwierząt stała się przedmiotem intensywnych badań. W 2024 roku opublikowano artykuł, który podsumował, że mikroplastiki znaleziono w organizmach ponad 1300 gatunków zwierząt, co podkreśla ich powszechność i potencjalne zagrożenie dla ekosystemów.

Wpływ mikroplastików na zdrowie

Jak wskazują badania, mikroplastiki mogą wpływać na zdrowie zarówno zwierząt, jak i ludzi. Dr Diana Souza Moura z Uniwersytetu Roberta Gordona podkreśla, że „termin 'niebezpieczny’ powinien być używany z rozwagą”, ponieważ pełne badania nad wpływem mikroplastików na zdrowie nie zostały jeszcze przeprowadzone. W zanieczyszczonych środowiskach wodnych mikroplastiki mogą łatwo wchłaniać toksyczne substancje, co zwiększa ich szkodliwość. Badania wykazały, że młode rozwielitki, które miały kontakt z mikroplastikami pokrytymi fluoksetyną, wykazywały osłabienie procesów życiowych, co może mieć poważne konsekwencje dla całych ekosystemów.

Interakcje z toksynami

Niepokojące jest również to, że mikroplastiki mogą działać jako nośniki toksyn w wodnych ekosystemach. Badania z 2021 roku wykazały, że mikroplastiki mogą adsorbować toksyny wytwarzane przez sinice, co zwiększa ich stężenie w wodzie. Toksyny te mogą być niebezpieczne dla organizmów wodnych, a ich akumulacja w sieci pokarmowej może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych dla zwierząt, a w końcu także dla ludzi. Jak zauważają badacze, „toksyna wchodzi na wyższy poziom sieci pokarmowej”, co może prowadzić do kumulacji szkodliwych substancji w organizmach drapieżników, w tym ludzi.

Walka z zanieczyszczeniem

Eksperci podkreślają, że kluczowym krokiem w walce z zanieczyszczeniem mikroplastikami jest ograniczenie produkcji i stosowania tworzyw sztucznych, zwłaszcza jednorazowego użytku. Dr Moura wskazuje, że „tylko w ten sposób badania mogą dać decydentom narzędzia do tego, dlaczego i jak chronić środowisko”. Współpraca rządów, organizacji ekologicznych oraz społeczeństwa obywatelskiego jest niezbędna, aby wprowadzić skuteczne polityki ochrony środowiska i edukacji w zakresie zanieczyszczenia mikroplastikami.