Chiny umożliwiają naukowcom z sześciu krajów, w tym z USA, badanie skał z Księżyca – to zaskakująca współpraca naukowa, która odbywa się w czasie, gdy oba kraje są uwikłane w zażartą wojnę handlową.
Współpraca naukowa mimo napięć politycznych
Na czwartkowej konferencji prasowej, przedstawiciele Chińskiej Narodowej Administracji Kosmicznej (CNSA) ogłosili, że dwie instytucje finansowane przez NASA uzyskały dostęp do próbek księżycowych z misji Chang’e-5, która miała miejsce w 2020 roku. Szef CNSA, Shan Zhongde, podkreślił, że próbki te są „wspólnym skarbem dla całej ludzkości”, co odzwierciedla chęć do współpracy mimo istniejących napięć.
Ograniczenia w dostępie do próbek NASA
Chińscy naukowcy napotykają trudności w dostępie do próbek Księżyca z misji Apollo, głównie z powodu restrykcji nałożonych przez amerykańskich ustawodawców na współpracę NASA z Chinami. Zgodnie z ustawą z 2011 roku, NASA nie może współpracować z Chinami ani z chińskimi firmami, chyba że uzyska specjalne zezwolenie od Kongresu.
Badania nad próbkami Chang’e-5
John Logsdon, były dyrektor Instytutu Polityki Kosmicznej na Uniwersytecie George’a Washingtona, zaznaczył w programie BBC Newshour, że wymiana próbek Księżyca ma „bardzo mało wspólnego z polityką”. Podkreślił, że chociaż istnieją kontrole technologii kosmicznej, badanie próbek księżycowych nie ma „żadnego znaczenia militarnego”. „To międzynarodowa współpraca w nauce, co jest normą” – dodał.
Tarify handlowe i ich wpływ na relacje
W międzyczasie Waszyngton nałożył cła na chińskie towary, sięgające nawet 245%, natomiast Pekin odpowiedział 125% cłami na amerykańskie produkty. Prezydent USA, Donald Trump, wcześniej zasugerował możliwość deeskalacji wojny handlowej, jednak Pekin zaprzeczył, jakoby prowadził negocjacje w tej sprawie.
Nowe odkrycia z próbek księżycowych
W 2023 roku CNSA ogłosiła nabór wniosków do badania próbek księżycowych z misji Chang’e-5. Co ciekawe, próbki te wydają się być o miliard lat młodsze niż te z misji Apollo, co sugeruje, że wulkaniczna aktywność na Księżycu miała miejsce bardziej niedawno, niż wcześniej sądzono. Ostatnie doniesienia wskazują, że amerykańscy i chińscy urzędnicy kosmiczni próbowali negocjować wymianę próbek w zeszłym roku, jednak umowa nie doszła do skutku.
Międzynarodowa współpraca w przestrzeni kosmicznej
Oprócz Uniwersytetu Browna i Uniwersytetu Stony Brook w USA, inne zwycięskie wnioski pochodziły z instytucji we Francji, Niemczech, Japonii, Pakistanie i Wielkiej Brytanii. Shan z CNSA zaznaczył, że agencja będzie „utrzymywać coraz bardziej aktywne i otwarte podejście” do międzynarodowej wymiany i współpracy w przestrzeni kosmicznej, w tym w ramach korytarza informacji kosmicznej w ramach Inicjatywy Pasa i Szlaku. „Wierzę, że krąg przyjaciół Chin w przestrzeni kosmicznej będzie nadal się powiększać” – dodał.