Polskie Towarzystwo Astronomiczne oraz Light Pollution Think Tank zwróciły się z listami otwartymi do premiera Donalda Tuska, domagając się wsparcia dla zmian prawnych w celu walki z rosnącym zanieczyszczeniem sztucznym światłem. Inicjatywa ta ma miejsce w kontekście Międzynarodowego Tygodnia Ciemnego Nieba, który odbywa się od 21 do 28 kwietnia, oraz działań podejmowanych w Sejmie.
- Polskie Towarzystwo Astronomiczne i Light Pollution Think Tank apelują do premiera o wsparcie w walce z zanieczyszczeniem sztucznym światłem.
- Inicjatywa ma miejsce w kontekście Międzynarodowego Tygodnia Ciemnego Nieba, który trwa od 21 do 28 kwietnia.
- Zanieczyszczenie światłem wpływa negatywnie na zdrowie ludzi oraz zakłóca funkcjonowanie roślin i zwierząt.
- PTA podkreśla, że nadmierne oświetlenie utrudnia badania kosmosu i wzywa do wprowadzenia stref ochronnych wokół obserwatoriów.
- Nieprawidłowe oświetlenie uliczne prowadzi do strat energii elektrycznej, co ma negatywny wpływ na środowisko.
Dlaczego to ważne?
Zanieczyszczenie światłem, znane jako „light pollution”, jest problemem globalnym, a szczególnie dotyczy krajów europejskich. W Polsce nadmierna emisja sztucznego światła w nocy wpływa negatywnie na zdrowie ludzi, powodując problemy ze snem, a także zakłócając funkcjonowanie roślin i zwierząt. Dodatkowo, zanieczyszczenie to ma negatywny wpływ na środowisko, ponieważ większość energii elektrycznej w Polsce pochodzi ze spalania węgla.
Argumenty Polskiego Towarzystwa Astronomicznego
Polskie Towarzystwo Astronomiczne, które zrzesza profesjonalnych astronomów, podkreśla, że coraz większe rozświetlenie nieba znacząco utrudnia prowadzenie badań kosmosu. W liście do premiera PTA wskazuje na potrzebę wprowadzenia stref ochronnych wokół głównych obserwatoriów astronomicznych. „Podkreślamy, że celem nie jest wyłączenie wszystkich źródeł światła, lecz oświetlanie poszczególnych obszarów w odpowiednio oszczędny sposób (kierunkowo)” – wyjaśnia PTA.
Finansowe aspekty zanieczyszczenia
Nieprawidłowe oświetlenie uliczne, które świeci w różnych kierunkach, powoduje straty energii elektrycznej, co obciąża budżety miast i gmin. Warto zauważyć, że nie wszędzie jest konieczność świecenia przez całą noc na pełnej mocy lamp. Zmiana podejścia do oświetlenia mogłaby przynieść korzyści nie tylko dla środowiska, ale również dla lokalnych finansów.
Międzynarodowe działania w obszarze ochrony ciemności
Problem zanieczyszczenia światłem dostrzegany jest również w innych krajach. Przykłady działań podejmowanych w Europie to Francja i Chorwacja, a na poziomie Unii Europejskiej rozpoczęto prace nad tym zagadnieniem w czasie prezydencji Hiszpanii w 2023 roku. Organizacje międzynarodowe, takie jak DarkSky International, oraz parki ciemnego nieba, również w Polsce, są dowodem na rosnącą świadomość problemu.
Reakcje na apel o zmiany
W odpowiedzi na listy otwarte, Polskie Towarzystwo Astronomiczne zauważyło, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska rozumie problem zanieczyszczenia światłem i potrzebę wprowadzenia kompleksowych rozwiązań prawnych. Zwrócono także uwagę na działania Rzecznika Praw Obywatelskich w tej sprawie.
Głos w debacie publicznej
PTA odnosi się również do wypowiedzi kandydatów na prezydenta, którzy na łamach portalu internetowego Urania poruszali temat zanieczyszczenia świetlnego. Szymon Hołownia, obecnie Marszałek Sejmu, zadeklarował inicjatywę ustawodawczą w tej sprawie, co może być istotnym krokiem w kierunku poprawy sytuacji.
Podsumowanie działań w Polsce
W Polsce regularnie organizowane są konferencje naukowe poświęcone problematyce „light pollution”. Centrum Badań Kosmicznych PAN opublikowało raport „Zanieczyszczenie światłem w Polsce. Raport 2023”, który stanowi ważny krok w kierunku zrozumienia i rozwiązania tego problemu.