AZS Warszawa
AZS Warszawa (Akademicki Związek Sportowy Warszawa) to polski klub sportowy działający w wielu dyscyplinach, z siedzibą w Warszawie. Po zakończeniu działalności klubu, jego tradycje kontynuowały inne uczelniane kluby AZS, takie jak AZS Politechnika Warszawska oraz AZS Uniwersytet Warszawski.
Historia
Chronologia nazw
- 1919: Akademicki Związek Sportowy (AZS) Warszawa
- 1949: Akademickie Zrzeszenie Sportowe (AZS) Warszawa
- 1957: Akademicki Związek Sportowy (AZS) Warszawa
Powstanie
Warszawa była drugim po Krakowie miastem akademickim, w którym powstał lokalny AZS. Działalność klubu rozpoczęła się 19 grudnia 1919 roku, po serii zebrań założycielskich, które miały miejsce jesienią tego samego roku.
Tymczasowy Komitet Organizacyjny AZS Warszawa został utworzony już w 1915 roku, jednak władze niemieckie, które okupowały Warszawę, nie zgodziły się na funkcjonowanie dużej organizacji studenckiej o charakterze sportowym i niepodległościowym. W reakcji na ten zakaz, w latach 1916-1917 powstały na każdej z wyższych uczelni niezależne stowarzyszenia sportowe. Oto niektóre z nich:
- Związek Sportowy Słuchaczów Politechniki
- Uniwersytecki Związek Sportowy
- Koło sportowe na Wyższej Szkole Handlowej
- Koło sportowe na Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego
Po wycofaniu się wojsk niemieckich oraz odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, podjęto decyzję o połączeniu wszystkich istniejących w Warszawie uczelnianych stowarzyszeń sportowych w jeden klub. Zjednoczenie miało miejsce w gmachu Prorektorskim Uniwersytetu Warszawskiego w późnej jesieni 1919 roku.
Sekcje
Boks
Protoplastą sekcji bokserskiej był Akademicki Związek Bokserski, który powstał przed 1924 rokiem i stał się częścią AZS Warszawa jeszcze przed 1930 rokiem. Sekcja ta nie odnosiła znaczących sukcesów w kraju.
Hokej na lodzie
Sekcja hokejowa powstała w 1922 roku i była jedną z pierwszych drużyn hokejowych w Polsce, obok Polonii Warszawa. Początkowo treningi odbywały się w parku Łazienkowskim, później przy ulicy Karowej, a ostatecznie na Dynasach, gdzie hokeiści pozostali na dłużej.
Była to jedna z najlepszych drużyn hokejowych lat 20. i 30. XX wieku, zdobywając tytuł Mistrza Polski w 1927 roku oraz obroniła go przez kolejnych cztery lata (1928, 1929, 1930, 1931). W 1927 roku drużyna została uznana za piątą drużynę hokejową w Europie.
AZS Warszawa, razem z Polonią Warszawa, WTŁ i Warszawianką, w 1924 roku założyli Polski Związek Hokeja na Lodzie. Zawodnicy AZS przez wiele lat stanowili trzon reprezentacji Polski. W 1926 roku hokeiści AZS reprezentowali Polskę na Mistrzostwach Europy w Davos, gdzie przegrali 1:2 z Francją i Austrią. Dwa lata później, znowu w składzie reprezentacji, zajęli czwarte miejsce na Mistrzostwach Europy w Wiedniu.
Hokeiści AZS uczestniczyli w wielu międzynarodowych tournée do Szwajcarii (1924), Austrii i Czechosłowacji (1926), oraz Szwecji (1927). Do wybuchu II wojny światowej AZS pozostawał liczącym się zespołem hokejowym, jednak po 1931 roku inni przeciwnicy zaczęli dominować w lidze.
Po wojnie sekcję reaktywowano w 1945 roku, ale nie udało jej się nawiązać do przedwojennych sukcesów, w dużej mierze z powodu rywalizacji z CWKS/Legią, która przyciągała byłych reprezentantów i młodych talentów. Sekcja do 1948 roku trenowała samodzielnie, a następnie trenera objął dr Eugeniusz Zarzycki, a później Jerzy Zarzycki. W 1956 roku AZS grał w II lidze, a w 1957 roku powrócił na jeden sezon do I ligi. Kilka lat później sekcja przestała istnieć.
Hokej na trawie
Sekcja hokeja na trawie została założona w 1951 roku, ale nie odniosła większych sukcesów i została zlikwidowana w 1956 roku.
Kajakarstwo
AZS Warszawa był czwartym klubem, po AZS Kraków, AZS Lwów oraz AZS Wilno, w którym powstała sekcja kajakarstwa. Przez długi czas była to sekcja o charakterze turystycznym. Gdy inne sekcje kajakarskie zaczęły dążyć do wyczynowego uprawiania sportu, warszawskie kajakarstwo straciło na znaczeniu.
Kolarstwo
Sekcja kolarska w AZS Warszawa została założona stosunkowo późno, bo w 1951 roku, i liczyła wówczas 82 członków. W 1957 roku, na mocy decyzji ZG AZS, sekcja ta została zlikwidowana w większości ośrodków, w tym w Warszawie.
Koszykówka
Sekcje koszykówki mężczyzn i kobiet powstały wkrótce po wprowadzeniu tej dyscypliny w Polsce. Już w 1928 roku koszykarki zdobyły Mistrzostwo Warszawy, a w 1929 roku zdobyły tytuł wicemistrzyń Polski, a w 1930 roku Mistrzostwo.
W 1930 roku koszykarze AZS Warszawa rozegrali serię spotkań towarzyskich z drużynami estońskimi i łotewskimi. Po wojnie, w 1946 roku, sekcję reaktywowano, a w 1947 roku zdobyli podwójne Mistrzostwo Polski. Gdy powstały profesjonalne ligi państwowe, koszykarzom AZS nie szło już tak dobrze, osiągając jedynie 3. miejsce w sezonie 1954/1955.
W 1950 roku mężczyźni i w 1951 roku kobiety zdobyli ostatnie tytuły mistrzowskie dla AZS Warszawa. W 1952 roku nastąpiła reorganizacja, a miejsce AZS Warszawa w lidze zajęły inne sekcje.
Lekka atletyka
Lekka atletyka była jedną z sekcji, które istniały od początku połączenia kół sportowych uczelni. W okresie międzywojennym AZS Warszawa dysponował szeroką kadrą zawodniczą oraz zapleczem sportowym. Od 1922 roku zawodnicy AZS zdobywali medale na Mistrzostwach Polski, a aż do 1933 roku nie mieli konkurencji w kraju.
Po wojnie AZS Warszawa stracił znaczenie w lekkiej atletyce, a zawodnicy tylko kilka razy stawali na podium Mistrzostw Polski.
Łyżwiarstwo
Sekcja łyżwiarska powstała równocześnie z sekcją hokeja na lodzie w 1922 roku, jednak przez pierwsze lata była mniej rozwijana. Dopiero przybycie Janusza Kalbarczyka przyczyniło się do rozwoju tej dyscypliny. Do wybuchu wojny sekcje łyżwiarskie AZS i Polonii były najlepsze w kraju. Po wojnie sekcja łyżwiarska w AZS Warszawa nie została reaktywowana.
Narciarstwo
Sekcja narciarska została założona w 1922 roku, początkowo o charakterze turystycznym. W 1923 roku przystąpiła do PZN, a rok później stała się członkiem pełnoprawnym. Po wojnie sekcję reaktywowano na przełomie 1945 i 1946 roku, a następnie przestawiono się na narciarstwo klasyczne.
Piłka nożna
Sekcja piłki nożnej została założona w 1928 roku. Do 1936 roku I zespół grał w warszawskiej A klasie (2. poziom ligowy), a w 1932 roku zajął pierwsze miejsce w warszawskich rozgrywkach. W latach 1937–1939 zespół występował w reorganizowanej warszawskiej A klasie (3. poziom ligowy).
Po wojnie sekcja działała w latach 1945-1954, w składzie złożonym głównie z studentów Politechniki, którzy zdołali awansować z klasy C (4. poziom) do II ligi.
Piłka ręczna
Protoplasta sekcji, czyli sekcja hazeny, powstała w 1930 roku. W tym samym roku hazenistki AZS Warszawa zdobyły Mistrzostwo Polski, a grający w hazenę koszykarze, piłkarze nożni i lekkoatleci stworzyli męską sekcję piłki ręcznej. W 1938 roku szczypiorniści zajęli II miejsce w Mistrzostwach Polski, a rok później III miejsce.
Po wojnie, w 1946 roku, AZS Warszawa zdobywa wicemistrzostwo, a po utworzeniu ligi szybko się z niej wycofał z powodów finansowych.
Piłka wodna
Sekcja powstała około 1923 roku. W Mistrzostwach Polski w 1925 roku drużyna zajęła III miejsce, a w latach 1927-1930 zdobyła cztery razy z rzędu II miejsce. Poziom sportowy waterpolistów AZS Warszawa utrzymywał się do wybuchu wojny.
Pływanie
Sekcja pływacka powstała w latach 20. XX wieku i szybko stała się jednym z kluczowych ośrodków pływackich w Polsce, a od 1926 roku była najsilniejszym klubem w tej dziedzinie. Wyniki na Mistrzostwach Polski potwierdzały dominację męskiej ekipy, chociaż drużyna kobieca również znajdowała się w czołówce. Pływacy reprezentowali Polskę na międzynarodowych zawodach.
Po wojnie sekcja nie odzyskała dawnej świetności, a brak obiektów całorocznych ograniczył jej działalność.
Rugby
Sekcja rugby powstała w 1924 roku i w początkowych latach rywalizowała z drużyną Orzeł Biały. Problemy finansowe, brak zainteresowania i boisk doprowadziły do jej rozwiązania w 1928 roku.
Siatkówka
Sekcja męska powstała w 1924 roku, a żeńska w 1928 roku, co czyni je jednymi z najstarszych drużyn siatkarskich w Europie. W pierwszych latach sekcja organizowała wiele spotkań towarzyskich oraz turniejów regionalnych. W 1929 roku AZS zajęło II miejsce w pierwszych Mistrzostwach Polski. W kolejnych latach obie drużyny były w krajowej czołówce, a w 1934 roku zdobyły podwójne Mistrzostwo Warszawy oraz Mistrzostwo Polski.
W 1952 roku zespół męski został rozwiązany, a rok później zespół żeński. Większość zawodników przeszła do innych sekcji AZS, a siatkówka studencka w Warszawie wróciła do rozgrywek dopiero w sezonie 2003/2004, gdy AZS Politechniki Warszawskiej awansował do Polskiej Ligi Siatkówki.
Skoki do wody
Sekcja skoków do wody powstała w okolicach 1923 roku i od samego początku odgrywała istotną rolę w akademickich ośrodkach sportowych, ale bez większych sukcesów zarówno przed, jak i po wojnie.
Strzelectwo
Sekcja powstała po wojnie, około 1950 roku, i przystąpiła do Mistrzostw Polski w 1951 roku. W 1957 roku wielu zawodników AZS Warszawa znalazło się w kadrze narodowej, jednak od 1958 roku działalność sekcji zaczęła być ograniczana przez ZG AZS.
Szachy
Sekcja szachowa powstała prawdopodobnie jeszcze przed wojną, ale po wojnie zaczęła się liczyć w Polsce dopiero w 1954 roku. W 1958 roku AZS Warszawa był jednym z trzech klubów w Polsce posiadających tę sekcję.
Szermierka
Sekcja szermierki została założona w 1921 roku, zyskując na znaczeniu od 1926 roku. W 1927 roku AZS Warszawa pokonał AZS Poznań w meczu szermierczym. W późniejszych latach wielu uzdolnionych szermierzy przeszło do WKS Legia Warszawa.
Tenis
Sekcja tenisa powstała w drugiej połowie lat 20. XX wieku, jednak przez długi czas działała w cieniu sekcji AZS Kraków oraz AZS Poznań i nie osiągnęła większych sukcesów w skali ogólnopolskiej.
Tenis stołowy
Sekcja powstała w 1929 roku, a jej największym sukcesem było zdobycie Mistrzostwa Warszawy przed YMCA Warszawa oraz Makkabi Warszawa. Po wojnie sekcja nie została reaktywowana, a AZS Politechnika Warszawska była pierwszym klubem AZS w Warszawie, który miał ligową sekcję tenisa stołowego.
Wioślarstwo
Sekcja wioślarska została założona w 1919 roku i była jedną z najlepiej rozwijających się sekcji wśród klubów AZS, z czołowymi zawodnikami będącymi studentami Politechniki i Uniwersytetu Warszawskiego. Największym sukcesem sekcji w okresie międzywojennym była wygrana czterech w regatach z okazji 1100-lecia Uniwersytetu w Pawii oraz czwarte miejsce ósemki na Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie w 1928 roku. W ciągu lat 1920-1939, sekcja regularnie zdobywała medale na Mistrzostwach Polski.
Po wojnie sekcja została reaktywowana w 1946 roku, a w 1948 roku zaczęła działać na dobre. W 1958 roku oddano do użytku nową przystań w Warszawie.
Żeglarstwo
Sekcja żeglarska została założona w 1923 roku i w 1931 roku przekształcona w Yacht Klub AZS. Żeglarze korzystali z tych samych obiektów co wioślarze AZS Warszawa. W 1927 roku rozpoczęto treningi żeglarstwa lodowego na Wiśle. Sekcja została zawieszona przez Polski Związek Żeglarski w 1934 roku, ale szybko wznowiła działalność.
W 1933 roku żeglarze AZS Warszawa reprezentowali Polskę w zawodach Tygodnia Kilońskiego, zdobywając szóste miejsce. W 1936 roku osiągnęli sukcesy w regatach Warszawa-Modlin. W ostatnich latach przed wojną sekcja zdobyła nagrodę im. Denhoffa-Czarnockiego i wyszkoliła wielu nowych talentów żeglarskich, które później stanowiły trzon reprezentacji Polski.
Po wojnie sekcja została w pełni reaktywowana na przełomie lat 40. i 50., jednak z biegiem lat AZS Warszawa stracił dominującą rolę w polskim żeglarstwie.
Podnoszenie ciężarów
Na przełomie lat 1973/1974 sekcja ciężarowców AZS Warszawa trenowała pod okiem Waldemara Baszanowskiego.
Prezesi klubu
Przypisy
Bibliografia
- OŚ AZS Warszawa: Historia. www.azs.waw.pl – OŚ AZS Warszawa. [dostęp 2012-06-24]. (pol.)
- ZG AZS: Historia. www.azs.pl – ZG AZS. [dostęp 2012-06-24]. (pol.)
- pr. zbiorowa: Pół wieku Akademickiego Związku Sportowego. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1962. Brak numerów stron w książce
- Robert Gawkowski. Uniwersyteccy sportowcy sprzed lat. „Uniwersytet Warszawski”, s. 24-25, czerwiec 2004. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. ISSN 1640-2758.