AZS Gdańsk (klub rugby)

AZS Gdańsk AZS Politechnika Gdańsk

AZS Gdańsk AZS Politechnika Gdańsk to klub rugby union, który istniał w Gdańsku w latach 1956–1961. Powstał w styczniu 1956 roku, a jego założycielem, trenerem oraz kierownikiem drużyny był Eugeniusz Rogotka. W 1958 roku drużyna zdobyła tytuł wicemistrza Polski seniorów. Sekcja rugby została rozwiązana w marcu 1961 roku, przed rozpoczęciem ligi, po tym jak najlepsi zawodnicy przeszli do Lechii Gdańsk. Zarzuty o kaperowanie zawodników przez Lechię zostały jednak odrzucone przez komisję Polskiego Związku Rugby, która badała tę sprawę. Próby reaktywacji zespołu miały miejsce w 1963 i 1964 roku.

== Historia ==

=== Początki rugby w Polsce ===

Rugby zadebiutowało w Polsce w latach 20. XX wieku dzięki repatriantom oraz wojskom francuskim. Wówczas powstał pierwszy klub Orzeł Biały w Warszawie. Pierwszy mecz miał miejsce we Lwowie, gdzie zagrały dwie drużyny Orła Białego. Po pewnym czasie trudności organizacyjne doprowadziły do rozwiązania drużyny i rugby w Polsce zniknęło na jakiś czas.

Na początku lat 50. nastąpiło odrodzenie rugby w Polsce, a jednym z miejsc, gdzie rozwijało się ono najszybciej, był Gdańsk. Dwie pierwsze drużyny w tym mieście to AZS Politechnika oraz uczniowie Technikum Wychowania Fizycznego, którzy później stworzyli Lechię Gdańsk.

Zainteresowanie rugby doprowadziło do zgłoszenia rejestracji tej dyscypliny sportu do GKKF we wrześniu 1955 roku. Oficjalna rejestracja miała miejsce 14 grudnia 1955 roku na mocy rozporządzenia ministra sportu, co przyczyniło się do powstania Komitetu Organizacji Polskiego Związku Rugby. Utworzenie związku umożliwiło rejestrację drużyn, a pierwszą oficjalną drużyną w Gdańsku była sekcja rugby AZS Politechnika Gdańska.

=== Formowanie się rozgrywek rugby w Polsce ===

Pierwszy oficjalny sezon rugby w Polsce odbył się od września do grudnia 1956 roku. Nie istniały jeszcze rozgrywki centralne, a jedynie pięć rozgrywek okręgowych, które miały stanowić eliminacje do I ligi w następnym sezonie. AZS Politechnika Gdańsk znalazł się w grupie gdańsko-bydgoskiej, rywalizując z Lechią Gdańsk, Stalą Gdańsk oraz Goplaną Inowrocław. AZS wygrał te rozgrywki, co pozwoliło mu awansować do I ligi w kolejnym sezonie.

=== Sezon 1957 ===

Rugbiści AZS-u Gdańsk rozpoczęli rozgrywki ligowe w I lidze, która była wówczas najwyższą i jedyną centralną ligą w Polsce. W pierwszym meczu, który odbył się 31 marca 1957 roku, AZS zagrał na wyjeździe z Czarnymi Szczecin. Wynik 6:9 (3:3) został później zweryfikowany na walkower na korzyść gdańszczan z powodu udziału nieuprawnionego zawodnika w zespole gospodarzy. W drugim meczu AZS pokonał Górnika Bytom 18:14 (3:6). Pierwszą porażkę drużyna poniosła w trzeciej kolejce z późniejszym mistrzem, AZS-em AWF Warszawa. W czwartej kolejce drużyna zremisowała 3:3 (3:3) z Górnikiem Kochłowice. W kolejnych meczach AZS wygrał ze Startem w Łodzi 3:6 (3:3). Mecz w Gdańsku z Górnikiem Katowice nie odbył się z powodu niestawienia się drużyny gości.

W rundzie rewanżowej AZS Gdańsk najpierw przegrał 0:11 (0:3) z Górnikiem w Bytomiu, a następnie zremisował jako gospodarz w Wejherowie z Grochowem Warszawa 9:9. Przegrał na wyjeździe z Górnikiem Kochłowice 5:9 oraz u siebie z AZS-em AWF Warszawa 0:30, przegrywając do przerwy jedynie 0:3. Pozostałe mecze zakończyły się walkowerami na korzyść AZS-u Politechnika Gdańsk.

W lidze okręgowej rywalizowały rezerwy AZS-u Politechnika, które stawały w szranki z Lechią Gdańsk, Polonią Gdańsk, Zrywem TWF Gdańsk, Wisłą Bydgoszcz, Goplaną Inowrocław oraz Posnanią Poznań.

=== Sezon 1958 ===

W sezonie 1958 w I lidze wystąpiło 10 zespołów, w tym 4 z poprzedniego sezonu oraz 6 z lig okręgowych. AZS w rundzie wiosennej był niepokonany, zaczynając sezon od 6 zwycięstw z beniaminkami, pokonując kolejno: Posnanię 11:9 (11:6), Lotnika 3:6 (3:0), AZS Szczecin 17:8 (9:5), Włókniarza 6:9 (3:6), AZS Lublin 14:6 (8:3) oraz gdańską Lechię 6:3 (3:3). Mecz z Lechią został później zweryfikowany jako walkower z powodu obecności nieuprawnionego zawodnika w drużynie Lechii. Mecz z mistrzem Polski, AZS-em AWF Warszawa, zakończył się zwycięstwem gdańszczan 9:8 (3:0). AZS pokonał również Czarnych Bytom 8:6 (8:3). AZS Politechnika nie zagrał w tej rundzie z Górnikiem Kochłowice, mecz ten odbył się na zakończenie sezonu. Runda jesienna rozpoczęła się od porażki 8:6 (3:3) w Poznaniu z Posnanią. Następnie AZS wygrywał kolejno z Lotnikiem 14:3 (3:3), z Lechią 24:0 (19:0), AZS-em Szczecin 16:0 (3:0), Włókniarzem 18:6 (12:0), a także Górnikiem 11:3 (11:3) oraz AZS Lublinem 19:3 (6:0). W Warszawie miejscowy AZS pokonał gdańszczan 6:3 (3:3). W przedostatnim meczu AZS zwyciężył Czarnych 6:3 (0:0). Przed ostatnim zaległym meczem rugbiści z Gdańska potrzebowali remisu z bonusem w meczu z Górnikiem Kochłowice. AZS przegrał jednak to spotkanie, co sprawiło, że tytuł mistrza obronił AZS AWF Warszawa, a AZS Politechnika Gdańsk zdobył drugie miejsce, co było ich jedynym medalem mistrzostw Polski.

AZS Gdańsk wygrał również klasyfikację czystości gry.

=== Sezon 1959 ===

Rozgrywki ligowe w 1959 roku podzielono na dwie grupy: północną i południową. AZS Politechnika zagrał w grupie północnej. Dwie najlepsze drużyny awansowały do grupy finałowej, grającej o miejsca 1-4, drużyny z miejsc 3 i 4 rywalizowały o miejsca 5-8, natomiast najsłabsze grały między sobą o miejsce 9.

Rugbiści AZS rozpoczęli sezon od dwóch porażek: z Lechią 3:8 (0:0) oraz u siebie z AZS-em AWF Warszawa 3:9 (3:3). Kolejne mecze zakończyły się zwycięstwem nad Posnanią w Gdańsku 11:6 (0:3) oraz z Pionierem w Szczecinie 12:6 (6:3). W rundzie rewanżowej drużyna przegrała z AZS-em AWF Warszawa 13:6 (8:3) oraz zrewanżowała się Lechii, wygrywając 8:0 (3:0). Następnie AZS zwyciężył z Pionierem 15:11 (6:11) oraz Posnanią 9:6 (3:6). Dzięki lepszemu bilansowi małych punktów AZS awansował do rundy finałowej.

W finałach AZS przegrał wszystkie mecze: z AZS-em Warszawą 6:17 (3:9), Czarnymi Bytom 3:6 (0:6) oraz z Włókniarzem 8:18 (5:0). Ostatecznie AZS Politechnika Gdańsk zajął czwarte miejsce.

=== Sezon 1960 ===

Rozgrywki w 1960 roku były prowadzone w sposób analogiczny do roku poprzedniego.

Sezon 1960 AZS Gdańsk rozpoczął od porażki u siebie z Lechią 0:6 (0:3), a następnie wygrał na wyjeździe z AZS-em AWF Warszawą 9:8 (3:3). W następnym meczu padł remis z Posnanią w Poznaniu 9:9 (3:6). Potem AZS Gdańsk pokonał Pioniera w Szczecinie 17:14 (17:0). W derbach Gdańska ponownie lepsza była Lechia, która wygrała z AZS 11:9 (0:6). AZS przegrał również z AZS-em AWF Warszawa u siebie 0:5 (0:5). Dwa pozostałe zwycięstwa nad Posnanią 11:0 i Pionierem 23:0 nie wystarczyły na awans do grupy finałowej.

W finałach o miejsca 5-8 odbyły się tylko dwa mecze z powodu wycofania się Włókniarza oraz oddania walkowerem ostatniego meczu przez AZS Gdańsk. W meczu z Posnanią gdańszczanie przegrali 9:22 (6:16), co sprawiło, że ostatecznie zajęli 7. miejsce w lidze.

=== Rozwiązanie klubu i dalsza sytuacja rugby ===

Przed sezonem 1961 do Lechii przeszło 9 podstawowych zawodników AZS-u Politechnika. Przejście tych zawodników spowodowało dezorganizację składu oraz w konsekwencji rozwiązanie sekcji rugby AZS Politechnika Gdańsk. Lechia została oskarżona o kaperowanie zawodników, jednak PZR nie potwierdził tych zarzutów.

Ostatni rok działalności AZS-u Gdańsk zbiegł się z kryzysem tego sportu w Polsce. Rada GKKFiT podjęła uchwałę o podziale sportów na lepsze i gorsze, a rugby znalazło się w tej drugiej kategorii. W 1961 roku nie wystartowały drużyny AZS Gdańsk, Górnik Kochłowice oraz Pionier Szczecin. Do rywalizacji dołączył jedynie Rozwój Katowice, który grał tylko jeden sezon. W 1962 roku nie wystartował Lotnik Warszawa, a w 1963 roku w lidze pozostały jedynie 4 zespoły. W tym roku Polski Związek Rugby otrzymał dotację od PKOl-u, która wystarczyła jedynie na pokrycie kosztów wynajmu biura.

== Reprezentanci Polski ==

W AZS-ie Politechnika Gdańsk wystąpiło 9 reprezentantów Polski (liczba meczów w reprezentacji jako zawodnicy AZS-u):