ATX (informatyka)

ATX – Standard Konstrukcji Płyt Głównych

ATX (ang. Advanced Technology Extended) to standard dotyczący budowy płyt głównych, zasilaczy oraz obudów komputerowych.

Standard ATX został wprowadzony przez firmę Intel w 1995 roku i z powodzeniem zastąpił wcześniejsze konstrukcje typu AT, które dominowały na rynku.

Zmiany

W stosunku do standardu AT wprowadzono szereg istotnych zmian:

Układ płyty głównej. Precyzyjne określenie lokalizacji niektórych elementów pozwoliło na eliminację wielu problemów występujących w starszych płytach. Standard ATX jasno definiuje miejsce umiejscowienia procesora, co umożliwia instalację dłuższych kart w slotach PCI oraz ISA. Wcześniej lokalizacja procesora utrudniała to zadanie. Lepsze rozmieszczenie komponentów pozwoliło na zredukowanie plątaniny kabli oraz ułatwiło dostęp do niektórych części, takich jak moduły pamięci, które umieszczono centralnie, a także kontrolery FDD i IDE, zlokalizowane bliżej napędów.
Gniazdo zasilające płytę główną. W konstrukcji AT zasilacz był łączony z płytą główną poprzez dwuczęściowe gniazdo. Części te były podobne, co stwarzało ryzyko błędnego podłączenia, mogącego prowadzić do uszkodzenia płyty. W standardzie ATX zastosowano większe, jednoczęściowe gniazda. Zwiększenie mocy dostarczanej do płyty stało się także kluczowe, zwłaszcza przy użyciu nowoczesnych kart AGP, PCI Express czy szybkich procesorów, co wymagało wprowadzenia gniazd pomocniczych.
Porty. W konstrukcjach AT tylko niewielka liczba portów, umieszczonych na tylnej ściance obudowy, była bezpośrednio podłączona do płyty głównej – zazwyczaj był to jedynie port klawiatury. Inne porty, takie jak szeregowe czy równoległe, wymagały użycia dodatkowych przejściówek. Standard ATX przewiduje konstrukcję płyt i obudów, która umożliwia bezpośrednie wyprowadzenie portów zintegrowanych z płytą główną na tylną ściankę obudowy.
Funkcja Soft Power. Umożliwia ona zarządzanie zasilaniem komputera bezpośrednio z poziomu systemu operacyjnego oraz oszczędzanie energii poprzez wprowadzanie komputera w stan uśpienia po dłuższej bezczynności.
Chłodzenie. Dzięki nowej konstrukcji obudowy, która umożliwia jednoczesny nawiew i wywiew powietrza, chłodzenie komputera stało się bardziej efektywne.
Urządzenia zintegrowane. Nowe płyty typu ATX wprowadziły szereg nowych urządzeń zintegrowanych z płytą główną, w tym karty graficzne, dźwiękowe, sieciowe i inne. W starszych płytach AT zestaw zintegrowanych urządzeń ograniczał się do podstawowych portów, takich jak LPT, COM, kontrolery stacji dyskietek, dysków twardych oraz napędu CD, które nie były standardem w początkowych modelach.

Płyty ATX korzystały z 20-pinowego złącza zasilania, zlokalizowanego na płycie głównej. Nowa specyfikacja zaleca stosowanie 24-pinowych złączy, co umożliwia zasilanie szyny PCI Express.

Planowanym następcą standardu ATX był BTX, jednak z powodu niskiej popularności, firma Intel zaniechała jego dalszy rozwój.