ATMOS

ATMOS, znany także jako ATMOS 2000 (ang. Autonomous Truck Mounted Howitzer System) – to izraelska armatohaubica samobieżna kal. 155 mm, oparta na podwoziu Tatra, zaprojektowana przez Soltam Systems i produkowana przez Elbit Systems. Głównie przeznaczona na eksport, znalazła zastosowanie w takich krajach jak Azerbejdżan, Filipiny, Rwanda, Tajlandia, Uganda i Zambia. W 2017 roku Elbit Systems otrzymało zlecenie na dostarczenie armatohaubic dla Sił Obronnych Izraela.

Na podstawie licencji od Elbit Systems, Huta Stalowa Wola produkuje działa, które stanowią uzbrojenie polskiej armatohaubicy AHS Kryl.

Historia

Projekt armatohaubicy był inicjatywą zakładów Soltam Systems, mającą na celu stworzenie alternatywy dla gąsienicowej artylerii samobieżnej. ATMOS został zaprojektowany z myślą o eksporcie, a według Soltam Systems taka konstrukcja jest bardziej opłacalna. Wykorzystanie podwozia kołowego ma na celu zwiększenie mobilności, obniżenie kosztów eksploatacji oraz umożliwienie szybszego wykorzystania w czasie walki.

W 2001 roku ujawniono szczegóły dotyczące armatohaubicy kal. 155 mm, informując, że w produkcji zestawu bierze udział dziewięciu podwykonawców.

W 2003 roku zakłady podpisały kontrakt na dostawę armatohaubic ATMOS o wartości 5 milionów dolarów. Zgodnie z danymi SIPRI, Uganda nabyła w tym roku trzy sztuki tej armatohaubicy.

Konstrukcję zaprezentowano także Siłom Obronnym Izraela, które przeprowadzały próby polowe w latach 2004, 2006 oraz 2007–2008.

W 2010 roku Elbit Systems przejął Soltam Systems, stając się oficjalnym producentem i dostawcą ATMOS. W 2017 roku Ministerstwo Obrony Izraela ogłosiło, że Elbit Systems wygrało kontrakt na kwotę 800 milionów dolarów na dostarczenie armatohaubic dla armii izraelskiej.

W 2013 roku Huta Stalowa Wola ogłosiła, że produkcja polskiej armatohaubicy Kryl będzie oparta na izraelskim systemie ogniowym ATMOS z Elbit Systems, ze względu na brak własnych możliwości produkcji części.

W 2018 roku Elbit Systems zaprezentowało modyfikację armatohaubicy dla Sił Zbrojnych Azerbejdżanu, umożliwiającą zastosowanie radzieckiego działa M-46 kal. 130 mm na ciężarówkach KamAZ. W 2020 roku Zambia jako pierwsze państwo zakupiła armatohaubicę ATMOS w tej wersji.

Charakterystyka

Podwozie

Armatohaubica ATMOS jest montowana na podwoziu ciężarówki Tatra T815 VVN z napędem 6×6 lub 8×8. Pojazd wyposażony w silnik Diesla o mocy 315 KM może poruszać się z prędkością do 80 km/h. Kabina jest opancerzona, co zapewnia ochronę załogi przed ogniem z broni kal. 7,62 x 39 mm, spełnia standard STANAG 4569 i może wytrzymać eksplozję ładunku 6 kg TNT. Można również wzmocnić kabinę dodatkową ochroną przed pociskami 7,62 × 51 mm NATO, co zwiększa odporność na wybuch do 8 kg TNT.

W 2018 roku Elbit Systems zasugerowało, że armatohaubica może być montowana na podwoziach KamAZ z napędem 6×6 i 8×8, z silnikiem KamAZ-740.622-280 o mocy 280 KM.

Cały zestaw może być transportowany w samolocie transportowym C-130 Hercules. Armatohaubicę mogą obsługiwać 2–6 osób.

Armatohaubica ATMOS

Głównym elementem zestawu jest armatohaubica kal. 155 mm o długości 52 kalibrów. Lufa może być również dostępna w wersjach o długości 39 lub 45 kalibrów. System ten jest przystosowany do użycia radzieckiego działa M-46 kal. 130 mm, a Elbit Systems oferuje możliwość dostosowania zestawu do dział kal. 105 mm, 122 mm i 152 mm.

ATMOS został wyposażony w zaawansowany system kontroli ognia oraz komputer balistyczny, które zbierają dane o lokalizacji celów i pozwalają na natychmiastowe ostrzały po ich zidentyfikowaniu. Systemy obrotu armatohaubicy i przeładowania są częściowo zmechanizowane i zautomatyzowane, ale armatohaubica może być także obsługiwana manualnie. Odrzut działa można regulować w zakresie 850–1100 mm.

W konfiguracji z armatohaubicą kal. 155 mm, ATMOS może wystrzeliwać pociski Extended Range Full Bore Base Bleed na odległość ponad 40 km. Zasięg używając amunicji odłamkowo-burzącej wynosi 30 km, natomiast dla amunicji w standardzie M107 – 22 km.

Pierwszy strzał można oddać w ciągu 30 sekund, a szybkostrzelność wynosi 8 strzałów na minutę. Ogień może być prowadzony zarówno w dzień, jak i w nocy.

Użytkownicy

Azerbejdżan: W 2008 roku Siły Zbrojne Azerbejdżanu zakupiły pięć armatohaubic ATMOS.
Filipiny: W 2020 roku Siły Zbrojne Filipin nabyły 12 sztuk armatohaubic ATMOS za 47 milionów dolarów.
Rwanda: W 2011 roku Izrael sprzedał Rwandzie trzy sztuki armatohaubic ATMOS.
Tajlandia: Tajlandia nabyła armatohaubice ATMOS cztery razy (2012 – osiem sztuk, 2015 – 15 sztuk, 2018 – sześć sztuk, 2019 – 18 sztuk).
Uganda: W 2003 roku Uganda zakupiła trzy sztuki armatohaubicy ATMOS za 5 milionów dolarów, a w 2008 roku kolejne trzy.
Zambia: W 2020 roku Zambia zakupiła sześć armatohaubic ATMOS w wersji ATMOS M-46 kal. 130 mm, co czyni ją pierwszym użytkownikiem tej modyfikacji.