Skala ASA
Skala ASA to powszechnie używana w anestezjologii klasyfikacja, która ocenia ryzyko operacyjne związane z możliwością wystąpienia poważnych powikłań lub zgonu pacjenta w trakcie znieczulenia lub po nim. Klasyfikacja ta została opracowana przez American Society of Anaesthesiology (ASA). Jej pierwsza wersja została opublikowana w 1963 roku i zawierała cztery podstawowe grupy.
W tym systemie pacjenci są kwalifikowani na podstawie oceny przedoperacyjnej do jednej z pięciu grup (I–V) lub do grupy szóstej:
- grupa I – pacjent bez obciążeń schorzeniami dodatkowo występującymi, spożywający alkohol w niewielkich ilościach, niepalący.
- grupa II – pacjent z umiarkowaną chorobą układową, taką jak: stabilne i dobrze kontrolowane nadciśnienie tętnicze, wyrównana cukrzyca, przewlekłe zapalenie oskrzeli w stadium wydolności układu oddechowego, niewielkiego stopnia choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, niedokrwistość, znacznego stopnia otyłość (powyżej 20% należnej masy ciała, BMI 30-39,9 kg/m²). Do tej grupy zaliczają się również palacze, kobiety w ciąży oraz osoby pijące alkohol w umiarkowanych ilościach (social drinker).
- grupa III – pacjent z ciężką chorobą układową, która ogranicza jego wydolność lub aktywność, np. przebyty zawał serca do 3 miesięcy przed planowanym zabiegiem, niestabilna dusznica bolesna, ciężkie schorzenie układu oddechowego, nieuregulowana cukrzyca. Dodatkowo obejmuje alkoholików oraz pacjentów z BMI > 40 kg/m².
- grupa IV – pacjent z bardzo ciężką chorobą układową, która stanowi zagrożenie dla jego życia, np. niewydolność nerek, zastoinowa niewydolność krążenia, organiczna wada serca z cechami ostrej niewydolności krążenia, świeży zawał mięśnia sercowego, EF < 30%, niewydolność wątroby, gruczołów dokrewnych.
- grupa V – pacjent w stanie krytycznym, który z dużym prawdopodobieństwem umrze, jeśli nie zostanie poddany zabiegowi operacyjnemu, np. pacjent z pękniętym tętniakiem aorty i głębokim wstrząsem, pacjent z masywnym zatorem tętnicy płucnej.
- grupa VI – osoba, u której stwierdzono śmierć mózgu, która ma być poddana procedurze pobrania organów do przeszczepienia.
Dodatkowe oznaczenie E jest stosowane, gdy zabieg ma charakter nagły, natomiast literą P oznacza się ciężarne pacjentki.
Im niższa grupa ASA, tym mniejsze ryzyko powikłań okołooperacyjnych.
W przypadku pacjentów z grupą ASA III lub IV powinien być zaangażowany doświadczony anestezjolog. W miarę możliwości, pacjentami z grupą ASA V powinno zajmować się dwóch anestezjologów.
Przypisy
Bibliografia
Mark Weinert: Anestezjologia. Wrocław: Elsevier Urban & Partner, 2008, s. 6-7. ISBN 978-83-60290-44-6.