AS.30 to francuski kierowany pocisk rakietowy powietrze-ziemia, którego początki sięgają lat 60. XX wieku. Jego nowsza wersja, AS.30L, jest naprowadzana półaktywnie za pomocą lasera.
Historia
Pocisk ten ma swoje korzenie w pocisku powietrze-ziemia AS.20 (Nord-5103), który był kierowany przy pomocy komend radiowych i stworzony we Francji w latach 50. W związku z trudnościami związanymi z ręcznym kierowaniem pociskiem, podjęto prace nad systemami kierowania półautomatycznego, a jednocześnie zwiększono wymiary rakiety, zachowując jej podstawowy układ aerodynamiczny. Nowy pocisk AS.30 był kierowany za pomocą radiowych komend generowanych przez analogowy wylicznik. Pilot utrzymywał celownik na celu, a półautomatyczny system śledził trajektorię pocisku z wykorzystaniem czujnika podczerwieni oraz flary termicznej. AS.30 wszedł do produkcji w 1962 roku, jednak pierwsze serie miały jeszcze system kierowania na wzór AS.20, a dopiero od 1964 roku zaczęto produkować udoskonalony półautomatyczny system kierowania. Oprócz użycia w lotnictwie francuskim, pocisk był również przedmiotem eksportu. Do 1976 roku wyprodukowano 3855 pocisków, z czego 79% trafiło na rynki zagraniczne.
W 1974 roku rozpoczęto prace nad trzecią generacją francuskich pocisków powietrze-ziemia, opierając się na udanej konstrukcji AS.30. Nowy pocisk, oznaczony jako AS.30L i nazwany Laser, był samonaprowadzany półaktywnie na światło laserowe odbite od celu, który był podświetlany przez aparaturę zamontowaną na samolocie. System podświetlania został opracowany przez francuską firmę Thomson CSF oraz amerykańską Martin Marietta. Pierwsze testowe odpalenia pocisku miały miejsce w 1980 roku, a produkcję seryjną rozpoczęto w 1984 roku. Niemniej jednak, próby operacyjne trwały dłużej, a system osiągnął gotowość operacyjną dopiero w 1988 roku.
Użycie
Pociski AS.30 były wykorzystywane na samolotach Dassault Mirage III, Dassault Étendard, Lockheed F-104G (RFN), Blackburn Buccaneer (RPA) oraz English Electric Canberra (Wielka Brytania i Peru).
Początkowo, pocisk AS.30L oraz system naprowadzania zostały zintegrowane z francuskimi samolotami, takimi jak myśliwce wielozadaniowe Mirage F1 i Mirage 2000 oraz szturmowy SEPECAT Jaguar. System naprowadzania jest przenoszony w podwieszanych zasobnikach ATLIS-2 (przejściowo) i CLDP (docelowo). W ruchomej głowicy zasobnika znajduje się laser do podświetlania celu oraz kamery: telewizyjna i termowizyjna, co umożliwia wykrycie celu i przeprowadzenie ataku z odległości do 12 km, zarówno w dzień, jak i w nocy.
W 1992 roku system pocisku zintegrowano z amerykańskim myśliwcem F-16 za pomocą zasobnika Sharpshooter. Następnie został on zastosowany jako uzbrojenie francuskich samolotów uderzeniowych Mirage 2000D (od 1993, z zasobnikiem CLDP) oraz morskiego Dassault Super Étendard (od 1994, z zasobnikiem ATLIS-2). Otrzymał go również nowy myśliwiec Rafale.
Pocisków Laser użyło francuskie lotnictwo podczas I wojny w Zatoce Perskiej (1991, samoloty Jaguar), w trakcie operacji Deliberate Force w Bośni i Hercegowinie (1995, Mirage 2000D) oraz w Kosowie (1999, Super Etendard).
Konstrukcja
Pocisk ma kadłub o przekroju kołowym, zakończony z przodu wydłużonym, opływowym stożkiem, który w wersji AS.30 jest spiczasty. W wersji AS.30L przedni stożek wyposażony jest w czujnik optyczny promieniowania laserowego. Na obwodzie, w okolicy środka pocisku, znajdują się cztery symetryczne skrzydła o dużym skosie, a w tylnej części wersji AS.30L są cztery stery. Średnica kadłuba wynosi 342 mm, a rozpiętość skrzydeł to 1000 mm w obu wersjach. W przedniej części znajduje się układ sterujący, za którym znajduje się burząco-penetrująca głowica bojowa, a w tylnej część zajmuje dwustopniowy silnik rakietowy na paliwo stałe. Zapalnik uderzeniowy ma dwie opcje, na wybuch natychmiastowy lub z opóźnieniem. W przypadku wybuchu z opóźnieniem możliwe jest przebicie żelbetowej ściany o grubości 2 m. Błąd kołowy trafienia wynosi od 1 do 3 m.
Przypisy
Bibliografia
Jerzy Gruszczyński, E.F. Rybak. AS-30 Laser. „Lotnictwo Wojskowe”. 5/2002. V (26), s. 62, wrzesień – październik 2002. Magnum-X. ISSN 1505-1196.