ARM Francisco Javier Mina
Francisco Javier Mina, dawniej znany jako USS Whipple – to amerykańska fregata typu Knox, która służyła w Marynarce Wojennej USA od 1970 do 1992 roku pod oznaczeniem USS „Whipple” (DE-1066, FF-1066). Od 2002 roku jest w służbie w marynarce Meksyku jako „Francisco Javier Mina”. Okręt ten jest jednym z czterech jednostek tego typu przekazanych Meksykowi, znanych tam również jako typ Allende, i nosi numer burtowy F 214.
Historia
USS „Whipple” był częścią długiej serii 46 okrętów typu Knox, które zostały zbudowane w amerykańskich stoczniach dla United States Navy na przełomie lat 60. i 70. XX wieku, z przeznaczeniem do zwalczania okrętów podwodnych. Początkowo klasyfikowane jako eskortowce oceaniczne, od 1975 roku zaczęto je klasyfikować jako fregaty, co spowodowało zmianę numeru burtowego z DE-1062 na FF-1062.
Budowę USS „Whipple” rozpoczęto 24 kwietnia 1967 roku w stoczni Todd Pacific Shipyards w Seattle. Okręt został wodowany 12 kwietnia 1968 roku, a do służby w marynarce USA wszedł 22 sierpnia 1970 roku. Został nazwany na cześć Abrahama Whipple′a (1773-1819), oficera Marynarki Kontynentalnej, jako trzeci amerykański okręt noszący to imię.
Opis
Wyporność okrętów typu Knox podawana jest w różnych wartościach: 3020 ts w stanie lekkim oraz 4066 ts w pełnym załadunku, lub 3011 ts standardowo i 4260 ts pełnozałogowo. Okręt ma długość 134 m, szerokość 14,3 m, zanurzenie 4,6 m, a maksymalne zanurzenie z opływką sonaru wynosi 7,8 m.
Napęd okrętu stanowi turbina parowa z przekładnią Westinghouse o mocy 35 000 shp. Parę produkują dwa wodnorurkowe kotły parowe, w przypadku „Whipple” są to kotły Combustion Engineering, działające pod ciśnieniem 84,4 at i temperaturze pary 510° C. Turbina napędza pojedynczą pięciopłatową śrubę o średnicy 4,57 m, co pozwala na osiągnięcie prędkości maksymalnej 27 węzłów. Okręt ma zapas paliwa płynnego wynoszący 715 ton, co umożliwia zasięg 4000 Mm przy prędkości 22 węzłów lub 4900 Mm przy 15 węzłach. Dodatkowo, okręt transportuje 35 ton paliwa lotniczego.
Załoga fregat typu Knox początkowo składała się z 245 osób (w tym 17 oficerów), później z 283 osób (22 oficerów), a na końcu służby w USA z 288 osób (17 oficerów). W służbie meksykańskiej liczba ta wynosiła 288 osób, w tym 20 oficerów.
Uzbrojenie i wyposażenie
Uzbrojenie artyleryjskie fregaty składa się z jednej automatycznej armaty uniwersalnej kal. 127 mm (5 cali) Mk 42 Mod. 9, o długości lufy 54 kalibrów (L/45). Długość lufy to 6858 mm, kąt podniesienia wynosi od -10° do +85°, a prędkość podniesienia 25°/s. Armata strzela pociskami o masie 31,75 kg, osiągając maksymalną prędkość wylotową 807 m/s. Donośność wynosi 23 700 m, a w przypadku celów powietrznych 14 800 m. Zapas amunicji wynosi 600 pocisków, a szybkostrzelność sięga 20 strzałów na minutę. Armata jest kierowana zdalnie, z możliwością prowadzenia ognia do celów morskich z wieży jako rezerwy.
Do zwalczania okrętów podwodnych fregaty wyposażone są w ośmioprowadnicową kontenerową obrotową wyrzutnię Mk 16 rakietotorped RUR-5 ASROC, umieszczoną pomiędzy wieżą działa a nadbudówką. Wyrzutnia ta wystrzeliwała rakietotorpedy przenoszące samonaprowadzające się torpedy Mk 44 Mod. 1, Mk 46 Mod. 2 lub Mk 46 Mod. 5, przy czym w końcowym okresie służby używano jedynie tych ostatnich. Zasięg strzału wynosił od 9,1 do 14 km (w niektórych źródłach do 10 km), a zapas amunicji wynosił 16 rakietotorped. Dwie prowadnice zmodyfikowano do odpalania pocisków przeciwokrętowych RGM-84 Harpoon o zasięgu do 130 km (nie stosowane w służbie meksykańskiej). Uzbrojenie przeciwpodwodne wzbogacają cztery stałe wyrzutnie lekkich torped kal. 324 mm umieszczone w nadbudówce na śródokręciu, strzelające po dwie torpedy na każdą z burt. Okręt może transportować 22 torpedy Mk 46 Mod. 5.
„Whipple” był jednym z 31 okrętów typu Knox, które w latach 1971-1975 zostały dozbrojone w ośmioprowadnicową kontenerową wyrzutnię Mk 25 BPDMS do odpalania pocisków przeciwlotniczych bliskiego zasięgu RIM-7 Sea Sparrow na rufie. Zasięg tych pocisków wynosił do 18,5 km. Można było ich używać w wersji RIM-7G. W latach 1982-1988 wyrzutnia Sea Sparrow została jednak zdemontowana i zastąpiona zestawem artyleryjskim obrony bezpośredniej Phalanx CIWS, który składał się z działka sześciolufowego kal. 20 mm oraz integralnego radaru. Przed przekazaniem okrętu Meksykowi, również ten system został zdemontowany, a w jego miejsce nie zainstalowano nic nowego.
Pierwotnie wyposażenie lotnicze fregat typu Knox stanowiły bezzałogowe śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych QH-50 DASH, jednak okazały się one nieefektywne. Po modernizacji, od 1973 roku na okrętach zaczęto używać pojedynczych śmigłowców do zwalczania okrętów podwodnych SH-2F Seasprite LAMPS, które były wyposażone w radar, detektor anomalii magnetycznych, boje sonarowe oraz dwie lekkie torpedy. W służbie meksykańskiej fregata jest wyposażona w lekki śmigłowiec patrolowy Bo 105CB, który posiada radar i jest uzbrojony w karabiny maszynowe lub niekierowane pociski rakietowe.
Służba
US Navy
Pierwszym dowódcą fregaty był komandor porucznik Jack Campbell. Po wejściu do służby 22 sierpnia 1970 roku, okręt przeszedł próby w wrześniu, a następnie był finalizowany w stoczni Puget Sound. 13 października dotarł do San Diego, a 22 października do Pearl Harbor. Służył w Zespole Krążowników i Niszczycieli (Cruiser-Destroyer Force) Floty Pacyfiku. 1 kwietnia 1971 roku wszedł w skład 33 Dywizjonu Niszczycieli i w lutym 1972 roku został przetransportowany na Filipiny.
Fregata „Whipple” została wycofana ze służby w US Navy 14 września 1992 roku i pozostała w rezerwie (US Navy Reserve). W sierpniu 2001 roku została przekazana marynarce Meksyku.
Służba w Meksyku
Okręt wszedł do służby w marynarce Meksyku 1 listopada 2002 roku jako ostatni z czterech okrętów tego typu, znanego także jako typ Allende. Otrzymał nazwę „Francisco Javier Mina” na cześć meksykańskiego prawnika i generała (1789-1817) oraz numer burtowy F 214. Jego baza znajduje się w Tuxpan. W Meksyku okręty nie używają pocisków przeciwokrętowych Harpoon i są wyposażone w śmigłowiec Bo 105CB. W 2016 roku fregata była nadal w służbie.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
Zvonimir Freivogel, Boris Švel, Dario Vuljanić. Amerykańskie fregaty typu „Knox”. Część II. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2014. XXI (123), styczeń – luty 2014. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
Zvonimir Freivogel, Boris Švel, Dario Vuljanić. Amerykańskie fregaty typu „Knox”. Część III. „Okręty Wojenne”. Nr 2/2014. XXI (124), marzec – kwiecień 2014. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.