ARA San Juan (1983)

ARA San Juan (S-42)

ARA San Juan (S-42) to okręt podwodny z lat 80. XX wieku, będący jedną z dwóch jednostek typu TR1700, które zostały opracowane w Niemczech dla Argentyny. Został zbudowany w stoczni Nordseewerke w Emden, gdzie odbyło się jego zwodowanie 20 czerwca 1983 roku. Okręt wszedł do służby w Armada de la República Argentina 19 listopada 1985 roku. Niestety, jednostka zaginęła na południowym Atlantyku w listopadzie 2017 roku, co doprowadziło do uruchomienia międzynarodowej operacji poszukiwawczo-ratowniczej. 16 listopada 2018 roku argentyńska marynarka ogłosiła, że szczątki okrętu zostały zlokalizowane w wodach Oceanu Atlantyckiego, u wybrzeży Półwyspu Valdés, na głębokości 800 m.

Projekt i budowa

Okręt ARA San Juan był częścią niemieckiego eksportowego typu TR1700, zaprojektowanego przez biuro konstrukcyjne stoczni Nordseewerke, które stanowiło konkurencję dla biura Ingenieurkontor Lübeck należącego do Howaldtswerke-Deutsche Werft. Okręty te były znacznie większe od jednostek typu 209, co dawało im duży zasięg do prowadzenia operacji w otwartych wodach południowego Atlantyku i Pacyfiku. Planowano wybudowanie sześciu jednostek, z czego dwie pierwsze zostały zwodowane w Niemczech, a cztery kolejne miały być zbudowane w argentyńskiej stoczni Astilleros Domecq García w Buenos Aires, jednak żadna z nich nie została ukończona.

San Juan został zamówiony przez rząd Argentyny 30 listopada 1977 roku i zbudowany w stoczni Nordseewerke w Emden (numer budowy 465). Stępkę położono 18 marca 1982 roku, a zwodowanie miało miejsce 20 czerwca 1983 roku.

Dane taktyczno–techniczne

Okręt San Juan był dużym okrętem podwodnym o konstrukcji jednokadłubowej, mającym długość wynoszącą 65,9 metra, szerokość 7,3 metra (8,36 metra nad statecznikami) oraz zanurzenie 6,5 metra. Kadłub miał długość 47,44 metra i średnicę 7,3 metra. Wyporność wynosiła 2080 ton w położeniu nawodnym (bez zbiorników balastowych) oraz 2280 ton w zanurzeniu.

Okręt był napędzany trakcyjnym silnikiem elektrycznym prądu stałego Siemens 1H4525 o mocy 6600 kW (8980 KM) przy 200 obr./min, zasilanym przez osiem akumulatorów, składających się z 120 ogniw, o łącznej pojemności 11 900 Ah (przy czasie rozładowania wynoszącym 10 godzin). Ładowanie akumulatorów odbywało się za pomocą generatorów o mocy 1100 kW, napędzanych czterema czterosuwowymi, 16-cylindrowymi silnikami wysokoprężnymi MTU 16V 652 MB80 o łącznej mocy 4940 kW (6720 KM). Jednowałowy i jednośrubowy układ napędowy pozwalał na osiągnięcie prędkości 15 węzłów na powierzchni oraz 25 węzłów w zanurzeniu (na chrapach 13 węzłów). Zasięg wynosił 12 000 Mm przy prędkości 8 węzłów na chrapach oraz 460 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu (lub 20 Mm przy maksymalnej prędkości). Zbiorniki mogły pomieścić maksymalnie 314 ton paliwa. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 270 metrów, a autonomiczność 30 dób.

Okręt był wyposażony w sześć dziobowych wyrzutni torped kalibru 533 mm, z zapasem 22 torped (lub 34 min). Mógł przenosić torpedy typu SST-4 lub Mark 37. Na pokładzie zainstalowany był automat ładowania torped, zdolny do przeładowania wyrzutni w 50 sekund. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało radar nawigacyjny Thomson-CSF Calypso IV, telefon podwodny, system kierowania ogniem H.S.A. Sinbads, sonar STN Atlas CSU-3/4, bierne urządzenie pomiaru odległości Thomson Sintra DUUX-5 oraz bojowy system przeciwdziałania elektronicznego (ECM) Sea Sentry III. Dodatkowo okręt był wyposażony w dwa peryskopy, dwie tratwy ratunkowe, ponton oraz kotwicę.

Załogę jednostki tworzyło 8 oficerów oraz 21 podoficerów i marynarzy, a na pokładzie znajdowało się 12 rezerwowych koi dla maksymalnie 30 żołnierzy sił specjalnych.

Służba

19 listopada 1985 roku okręt został przyjęty do służby w Armada de la República Argentina pod nazwą ARA San Juan. Początkowo nadano mu numer taktyczny S-34, który później zmieniono na S-42.

W latach 2007–2011 San Juan przeszedł w krajowej stoczni Astilleros Domecq García remont kapitalny i modernizację, obejmującą m.in. wymianę silników, akumulatorów, peryskopów i chrap. W 2009 roku okręt stacjonował w Mar del Plata. Kolejny remont, który miał na celu przedłużenie operacyjnego użycia jednostki o 30 lat, San Juan przeszedł w 2014 roku.

Zaginięcie

Okręt zaginął na południowym Atlantyku 15 listopada 2017 roku podczas rejsu do Mar del Plata. Jego ostatnia znana pozycja to 46°44′S 60°08′W; wówczas okręt poruszał się z prędkością 5 węzłów w kierunku 15°. Na pokładzie znajdowało się 44 członków załogi. Jednostką dowodził capitán de fragata (komandor porucznik) Pedro Martín Fernández, a w skład załogi wchodziła także pierwsza Argentynka służąca na pokładzie okrętu podwodnego – teniente de navío (kapitan) Eliana María Krawczyk, która pełniła funkcję dowódcy działu uzbrojenia.

Władze argentyńskie rozpoczęły akcję poszukiwawczo-ratowniczą, w którą zaangażowano okręty nawodne i lotnictwo; wsparcia udzieliły także inne państwa, w tym Stany Zjednoczone (zaangażowany samolot Lockheed P-3 Orion należący do NASA) oraz Wielka Brytania. Akcja koncentrowała się w obszarze na wschód od Zatoki San Jorge, a następnie dalej na północ i wschód. W początkowym okresie poszukiwania miały miejsce bardzo trudne warunki pogodowe.

17 listopada Argentyna skierowała do akcji ratowniczej wszystkie dostępne jednostki i ogłosiła, że przyjmie pomoc ze strony innych państw. W sobotę 18 listopada odebrano sygnały, które początkowo uznano za dowód, że San Juan jest na powierzchni i próbuje nawiązać łączność satelitarną, jednak ostatecznie okazało się, że sygnały te nie pochodziły z zaginionej jednostki.

20 listopada pojawiły się informacje, że amerykański samolot patrolowy P-8 Poseidon zaangażowany w akcję ratowniczą oraz dwa argentyńskie okręty nawodne wychwyciły dźwięki, które mogły pochodzić z okrętu podwodnego. Wkrótce jednak ustalono, że dźwięki te nie pochodziły z San Juana i najprawdopodobniej były to dźwięki biologiczne. Fałszywymi informacjami okazały się także flary dostrzeżone 21 listopada.

23 listopada uznano okręt za utracony, a rodziny marynarzy zostały poinformowane o śmierci bliskich. Jako prawdopodobny moment jego utraty wskazano 15 listopada, krótko po wykryciu podwodnej eksplozji, która, jak oceniono, miała miejsce na pokładzie San Juana. W wyniku utraty okrętu sędzia federalna Caleta Olivia, Marta Yáñez, wydała nakaz zabezpieczenia wszelkich dokumentów związanych z modernizacją, które znajdowały się w posiadaniu jej wykonawcy, przedsiębiorstwa CINAR.

Uczestnicy akcji ratowniczej

Dziennik Clarín podał listę jedenastu państw biorących udział w akcji:

• Brazylia,
• Chile,
• Francja,
• Kolumbia – samolot CASA CN-235,
• Niemcy,
• Norwegia – dwa statki, Skandi Patagonia i Sophie Siem, należące do norweskich firm zajmujących się obsługą platform wiertniczych,
• Peru – samolot Fokker 60,
• Stany Zjednoczone – samoloty patrolowe US Navy i NASA oraz personel i sprzęt ratunkowy wchodzący w skład Undersea Rescue Command, przetransportowany samolotami C-17 i C-5; do Argentyny wysłano również komorę ratunkową i autonomiczne pojazdy podwodne,
• Urugwaj – samolot Beechcraft B-200 przebazowany do bazy lotnictwa morskiego Comandante Espora,
• Wielka Brytania – do akcji skierowano Submarine Parachute Assistance Group, samolot C-130 Hercules, okręt badawczy HMS Protector oraz patrolowiec HMS Clyde, a dodatkowe wyposażenie i personel przetransportowano na pokładzie Voyagera KC2,
• Włochy.

Ponadto prezydent Rosji, Władimir Putin, zaproponował wsparcie akcji ratowniczej rosyjskim okrętem oceanograficznym.

Zlokalizowanie wraku

16 listopada 2018 roku Armada de la República Argentina ogłosiła, że szczątki zaginionego okrętu zostały zlokalizowane w wodach Oceanu Atlantyckiego, na wysokości Półwyspu Valdés w argentyńskiej Patagonii, na głębokości 800 metrów. Identyfikacji okrętu dokonano przy użyciu zdalnie sterowanego pojazdu podwodnego z amerykańskiego statku Seabed Constructor firmy Ocean Infinity.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Eitan Abramovich, Carlos Reyes: Noises detected in Argentine sub search disappoint. AFP, 2 listopada 2017. [dostęp 2017-11-27]. (ang.).

British Broadcasting Company: Argentina submarine: ARA San Juan found. BBC, 2018-11-17. [dostęp 2018-11-17]. (ang.).

Buscan a un submarino argentino perdido a la altura de Puerto Madryn. infobae.com, 16 listopada 2017. [dostęp 2017-11-18]. (hiszp.).

Hartmut Ehlers. Niemieckie okręty podwodne po II wojnie światowej. Część VII. „Okręty Wojenne”. Nr 3 (119), 2013. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.

Hartmut Ehlers. Niemieckie okręty podwodne po II wojnie światowej. Część IX. „Okręty Wojenne”. Nr 5 (121), 2013. Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.

Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).

Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).

Ivan Gogin: SANTA CRUZ submarines (1984-1985). Navypedia. [dostęp 2019-01-07]. (ang.).

Łukasz Golowanow: ARA San Juan: Voyager w Argentynie i skandaliczne słowa polityka. konflikty.pl, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].

Łukasz Golowanow: ARA San Juan wciąż poszukiwany. Pomagają Royal Navy i NASA. konflikty.pl, 18 listopada 2017. [dostęp 2017-11-18].

Łukasz Golowanow: Poszukiwania ARA San Juan: jednak nie było prób łączności. konflikty.pl, 20 listopada 2017. [dostęp 2017-11-20].

Łukasz Golowanow: Poszukiwania ARA San Juan: już nie ma nadziei, okręt zatonął. konflikty.pl, 23 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].

Łukasz Golowanow: Poszukiwania San Juana: pogoda lepsza, czasu coraz mniej. konflikty.pl, 21 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].

Alan Soria Guadalupe: Eliana, la primera mujer submarinista a quien le dicen „la Reina de los mares”. lanacion.com.ar, 20 listopada 2017. [dostęp 2017-11-21].

Federico Rivas Molina: La Armada argentina confirma que el ruido detectado no pertenece al submarino perdido. elpais.com, 21 listopada 2017. [dostęp 2017-11-21]. (hiszp.).

John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1986-87. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).

Eberhard Möller, Werner Brack: The Encyclopedia of U-Boats: From 1904 to the Present. London: Greenhill Books, 2004. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).

Natasha Niebieskikwiat: Submarino ARA San Juan: Macri habló con Putin y Rusia se suma a la búsqueda. clarin.com, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (hiszp.).

Natasha Niebieskikwiat: Submarino ARA San Juan: la Justicia ordenó preservar todos los documentos de la reparación de media vida. clarin.com, 24 listopada 2017. [dostęp 2017-11-24]. (hiszp.).

Padre de tripulante del ARA San Juan: „Ya nos confirmaron que están todos muertos”. t13.cl, 23 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (hiszp.).

Tyler Rogoway: Frantic Search Underway For Missing Argentine Submarine (Updated). thedrive.com, 17 listopada 2017. [dostęp 2017-11-18]. (ang.).

Tyler Rogoway: Missing Argentine Sub Supposedly Tried To Make Contact Seven Times On Saturday. thedrive.com, 19 listopada 2017. [dostęp 2017-11-19]. (ang.).

Stephen Saunders (red.): Jane’s Fighting Ships 2004-2005. London: Jane’s Information Group Ltd, 2004. ISBN 0-7106-2623-1. (ang.).

Stephen Saunders (red.): Jane’s Fighting Ships 2009-2010. London: Jane’s Information Group Ltd, 2009. ISBN 0-7106-2888-9. (ang.).

Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).

Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1988-89. London: Jane’s Publishing Company Ltd, 1988. ISBN 0-7106-0858-6. (ang.).

Richard Sharpe (red.): Jane’s Fighting Ships 1990-91. London: Jane’s Defence Data, 1990. ISBN 0-7106-0904-3. (ang.).

Matías Tercic: Se conocieron los nombres de 39 tripulantes del submarino ARA San Juan. infobae.com, 19 listopada 2017. [dostęp 2017-11-19]. (hiszp.).

The Guardian: Submarine that vanished with 44 crew is found sunken in Atlantic. theguardian.com, 2018-11-17. [dostęp 2018-11-17].

Joseph Trevithick: Despite a String of False Reports, Time Is Running Out To Find Missing Argentine Sub. thedrive.com, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).

Últimas noticias del submarino ARA San Juan. clarin.com, 21 listopada 2017. [dostęp 2017-11-21]. (hiszp.).

Irene Valiente: Argentina busca el submarino ARA 'San Juan’, desaparecido desde el miércoles. infodefensa.com, 17 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23].

Ben Werner: U.S. Navy Unmanned Undersea Teams Now Underway As Part of Argentine Submarine Search. USNI.org, 22 listopada 2017. [dostęp 2017-11-23]. (ang.).