ARA Hércules
ARA Hércules to argentyński niszczyciel rakietowy typu brytyjskiego 42, który wszedł do służby w 1976 roku. Był jednym z dwóch niszczycieli tego typu w Marynarce Wojennej Argentyny i uczestniczył w wojnie o Falklandy. Po modernizacji w 2000 roku, okręt został przeklasyfikowany na szybki transportowiec uniwersalny. Zmieniając swoje oznaczenia, nosił numery taktyczne: 28, D-1 oraz B-52.
Pełna wyporność okrętu wynosi 4100 ton, a napędzają go turbiny gazowe, co umożliwia osiąganie prędkości do 30 węzłów. Główne uzbrojenie obejmowało wyrzutnię pocisków przeciwlotniczych Sea Dart, cztery wyrzutnie pocisków przeciwokrętowych Exocet oraz jedno działo uniwersalne kal. 114 mm. Okręt był przystosowany do przenoszenia jednego śmigłowca, a po przebudowie na szybki transportowiec, miał możliwość przewozu dwóch śmigłowców do transportu piechoty morskiej.
Zamówienie i budowa
Na przełomie lat 60. i 70. XX wieku Argentyna rozpoczęła program modernizacji i zwiększenia liczby okrętów w marynarce wojennej, która do tej pory składała się głównie z jednostek z II wojny światowej. W ramach tego programu, 18 maja 1970 roku Argentyna podpisała umowę z brytyjskim koncernem Vickers na budowę dwóch niszczycieli rakietowych typu 42. W tamtym czasie były to najnowocześniejsze okręty tej klasy, a pierwsza jednostka, HMS „Sheffield”, miała dopiero rozpocząć budowę. Pierwszy z zamówionych okrętów – „Hércules” – miał być zbudowany w Wielkiej Brytanii, podczas gdy drugi – „Santísima Trinidad” – w Argentynie z pomocą brytyjskich inżynierów.
Stępkę pod budowę „Hérculesa” położono w stoczni Vickers w Barrow-in-Furness 16 czerwca 1971 roku, co czyni go drugim okrętem typu 42 po „Sheffieldzie”. Turbiny pierwotnie przeznaczone dla „Hérculesa” zostały zamontowane na „Sheffieldzie” po uszkodzeniu ich wskutek pożaru. Okręt wodowano 24 października 1972 roku, a jego budowę ukończono 10 maja 1976 roku. Otrzymał nazwę na cześć Herkulesa, co odnosi się do fregaty admirała Browna z czasów walk o niepodległość Argentyny w XIX wieku. Klasyfikowany był jako niszczyciel rakietowy (Destructor Misilístico) i stał się pierwszym takim okrętem w Ameryce Południowej.
Opis techniczny
Konstrukcja
Argentyńskie okręty były podobne konstrukcyjnie do wczesnych brytyjskich niszczycieli typu 42. Posiadały gładkopokładowy kadłub, grupę nadbudówek na śródokręciu oraz hangar i lądowisko dla śmigłowca na rufie. Na dziobie znajdowała się wieża z armatą uniwersalną kal. 114 mm oraz wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych Sea Dart. Charakterystyczne dla ich sylwetki były dwa radary kierowania ogniem umieszczone w dielektrycznych obudowach na dachu nadbudówki oraz opływowy komin na śródokręciu. Unikalnym rozwiązaniem były boczne wyloty spalin w górnej części komina, co miało na celu zredukowanie śladu termicznego okrętu. Po modernizacji w 2000 roku, zainstalowano powiększone lądowisko o wymiarach 26 × 13 m oraz dużą, pudełkowatą konstrukcję hangaru na dwa śmigłowce.
Standardowa wyporność argentyńskich okrętów wynosiła 3150 ton, a pełna 4100 ton. Długość wynosiła 125,6 m, szerokość 14,3 m, a zanurzenie 5,8 m. Załoga początkowo składała się z 280 osób.
Okręt był napędzany przez cztery turbiny gazowe w systemie COGOG, co pozwalało na napędzanie dwóch śrub. Dwie turbiny bojowe Rolls-Royce Olympus TM3B rozwijały moc 50 000 hp (37 300 kW), podczas gdy dwie turbiny marszowe Rolls-Royce Tyne były w stanie wygenerować 9900 hp (7400 kW). Maksymalna prędkość wynosiła 29-30 węzłów, a prędkość ekonomiczna 18 węzłów, co umożliwiało osiągnięcie zasięgu 4000 mil morskich.
Uzbrojenie
Główne uzbrojenie rakietowe stanowiła dwuprowadnicowa wyrzutnia pocisków przeciwlotniczych Sea Dart Mk 30 z zapasem 22 pocisków. Ich zasięg wynosił do 40 km, a mogły zwalczać cele na wysokości od 100 m do 18 300 m (inne źródła podają zasięg do 65 km i pułap minimalny 30 m). W ograniczonym zakresie mogły również atakować cele nawodne w odległości 25-30 km.
W przeciwieństwie do brytyjskich jednostek, w 1980 roku „Hércules” otrzymał cztery pojedyncze kontenerowe wyrzutnie pocisków przeciwokrętowych MM 38 Exocet, które początkowo znajdowały się na dachu hangaru, a w 1982 roku przeniesiono je na pokład nadbudówki po bokach komina. Pociski Exocet miały zasięg 42 km oraz głowicę bojową o wadze 165 kg. Po 2000 roku wyrzutnie Exocetów zostały usunięte, a w 2009 roku również wyrzutnia Sea Dart, która była już wcześniej niesprawna.
Uzbrojenie artyleryjskie składało się z automatycznej armaty uniwersalnej Vickers Mk 8 kal. 4,5 cala (114 mm), z lufą o długości 55 kalibrów (L/55). Szybkostrzelność wynosiła do 25 strzałów na minutę, a masa pocisku wynosiła 21 kg, z donośnością skuteczną do 22 km. Dodatkowo, okręt był wyposażony w dwa działka automatyczne 20 mm Oerlikon Mk 7 na skrzydłach mostka oraz dwa karabiny maszynowe kal. 12,7 mm.
Do walki z okrętami podwodnymi służyło sześć wyrzutni torpedowych ILAS 3 kal. 324 mm (dwie potrójne, umieszczone po obu stronach głównego masztu rufowego). W Argentynie wystrzeliwano z nich torpedy Whitehead A 244/S o zasięgu do 7 km. Wczesne publikacje wspominały o amerykańskich torpedach Mk 46. Po przebudowie, wyrzutnie torpedowe nie były już wymieniane w uzbrojeniu okrętu, a po 2000 roku okręt został wyposażony w zrzutnię bomb głębinowych Mk 9.
Okręt mógł przenosić jeden śmigłowiec do zwalczania okrętów podwodnych. W sierpniu 1978 roku Argentyna nabyła dwa brytyjskie śmigłowce Westland Lynx HAS Mk.23; na „Hércules” w 1982 roku używany był śmigłowiec o znakach 3-H-142, który rozbił się w maju 1982 roku. Później, używano francuskiego śmigłowca SA-319B Alouette III, który mógł przenosić dwie torpedy Mk 44 lub dwa pociski kierowane AS. Po przebudowie w 2000 roku „Hércules” był w stanie przenosić dwa śmigłowce Sikorsky SH-3 Sea King, które mogły być uzbrojone w pociski przeciwokrętowe AM 39 Exocet.
Wyposażenie
Argentyńskie okręty różniły się nieznacznie od brytyjskiego pierwowzoru pod względem wyposażenia radioelektronicznego. Obejmowało ono radary: Type 965P (dozoru powietrznego), Type 992Q (wykrywania nawodnego i celów niskolecących) oraz Type 1006 (nawigacyjny). Dwa radary Type 909 w kopułkowatych obudowach na dachu nadbudówki były wykorzystywane do kierowania ogniem systemu Sea Dart. Radar Type 965P dozoru powietrznego z dużą podwójną anteną materacową AKE-2 znajdował się na dachu nadbudówki dziobowej, a radar Type 992Q na maszcie rufowym. W przeciwieństwie do okrętów brytyjskich, radary nie były modernizowane na nowsze. Jak w brytyjskich jednostkach, do wykrywania okrętów podwodnych zastosowano sonary kadłubowe Graseby Type 184M (średniej częstotliwości) oraz Kelvin Hughes Type 162M (wysokiej częstotliwości).
Okręty miały system informacji bojowej ADAWS-4, który był później modernizowany w Argentynie. Dysponowały także systemem łączności standardu Link 10, który służył do wymiany danych z lotniskowcem. W zakresie walki elektronicznej, „Hércules” miał system wykrywania emisji radarowej Racal RDL 257, system zakłócający Racal RCM 2, ośmiolufową wyrzutnię celów pozornych Knebworth Corvus oraz holowany wabik przeciwtorpedowy Graseby. Cele pozorne mogły być również wystrzeliwane z armaty.
Służba
Niektóre źródła podają, że „Hércules” został przyjęty do służby już 12 lipca 1976 roku, podczas gdy według oficjalnych informacji marynarki argentyńskiej, okręt został wcielony 19 września 1977 roku. Okręt dotarł do Argentyny 20 sierpnia 1977 roku po zakończeniu prób i szkoleń załogi na wodach brytyjskich. Początkowo nosił numer burtowy 28.
Po wejściu do służby, „Hércules” został włączony do 1. Dywizjonu Niszczycieli. W 1980 roku zmodernizowano go, dodając cztery wyrzutnie pocisków przeciwokrętowych MM 38 Exocet. Po przyjęciu do służby okrętu bliźniaczego „Santísima Trinidad” w 1981 roku, zmieniono jego znak taktyczny na D-1 (zapisywany na burcie jako sama cyfra). 22 grudnia 1978 roku większość floty argentyńskiej wzięła udział w operacji Soberania, przygotowującej planowany atak na Chile, jednak operacja została przerwana, a wojna udało się zażegnać.
„Hércules” brał udział w wojnie o Falklandy w 1982 roku, wypływając z zespołem desantowym 26 marca pod pozorem ćwiczeń z marynarką Urugwaju. 2 kwietnia, wczesnym rankiem, zespół argentyński przeprowadził desant pod Port Stanley, wspierany przez śmigłowce Westland Lynx obu niszczycieli typu 42. Niszczyciele pełniły rolę osłony przeciwlotniczej dla lotniskowca ARA „Veinticinco de Mayo”. 2 maja obie jednostki eskortowały lotniskowiec, który szykował się do ataku na flotę brytyjską, jednak do ataku nie doszło z powodu złych warunków pogodowych. Tego samego dnia, „Hércules” namierzył brytyjski samolot Sea Harrier, który poszukiwał okrętów argentyńskich, jednak pilot zdołał uciec na niskiej wysokości, zanim mógł być zaatakowany rakietą. Po zatopieniu krążownika ARA „General Belgrano” tego dnia, większe okręty argentyńskie zostały wycofane ze strefy działań z powodu zagrożenia ze strony okrętów podwodnych, przez co niszczyciel nie odegrał już większej roli w dalszych działaniach. 15 (lub 2) maja, śmigłowiec Lynx rozbił się w morzu z powodu awarii silnika, na szczęście bez ofiar w załodze.
Po przegranej przez Argentynę wojnie, w latach 1983–1986 „Hércules” przebywał głównie w rezerwie, a na morze wychodził jedynie w 1987 roku. Do aktywnej służby powrócił w 1988 roku. Problemem dla argentyńskiej floty był brak części zamiennych pochodzących z brytyjskiej produkcji. Według niepotwierdzonych źródeł, Argentyna próbowała sprzedać oba niszczyciele do Libii, Turcji lub Iranu (źródła są w tej kwestii rozbieżne).
W okresie od listopada 1999 do lipca 2000 roku „Hércules” przeszedł modernizację w Chile, aby móc przenosić większe śmigłowce Sikorsky SH-3 Sea King, otrzymując powiększone lądowisko oraz duży hangar. System Sea Dart był już jednak niesprawny, co doprowadziło do przeklasyfikowania okrętu na szybki transportowiec uniwersalny (Transporte Rápido Multipropósito). Zmieniono jego numer taktyczny na B-52 (zapisywany na burcie bez litery). Adaptację zakończono w 2004 roku w Puerto Belgrano w Argentynie. W 2009 roku usunięto wyrzutnię przeciwlotniczą Sea Dart oraz jej dziobowy radar kierowania ogniem, a magazyn pocisków w kadłubie zaadaptowano na dodatkowe pomieszczenia dla desantu. Po przebudowie okręt może zabrać 166 członków załogi oraz 238 żołnierzy piechoty morskiej z uzbrojeniem.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).
Jane’s Fighting Ships 2002–2003. Stephen Saunders (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2002. ISBN 0-7106-2432-8. (ang.).
IHS Jane’s Fighting Ships 2015–2016. Stephen Saunders (red.). IHS, 2015. ISBN 978-0-7106-3143-5. (ang.).
David Brown: The Royal Navy and the Falklands War. Londyn: Guild Publishing, 1987.
John Jordan: An illustrated guide to modern destroyers. Londyn: Salamander Books, 1986. ISBN 0-86101-203-8.