ANT-20 Maksym Gorki to radziecki samolot transportowo-propagandowy z 1934 roku, opracowany przez Tupolewa.
Historia
Maszyna została stworzona przez Andrieja Tupolewa i zbudowana w okresie od 4 lipca 1933 do 3 kwietnia 1934 roku. Jej powstanie związane było z czterdziestoleciem twórczości Maksyma Gorkiego, dlatego jedyny zbudowany egzemplarz nosi jego imię. Projekt poprzedziła ogólnokrajowa zbiórka funduszy, która przyniosła sześć milionów rubli. Samolot miał pełnić rolę głównego środka transportu w tzw. eskadrze agitacyjnej, składającej się głównie z transportowców, której celem było dotarcie do słabo rozwiniętych oraz trudno dostępnych regionów ZSRR, a także prowadzenie politycznego szkolenia i szerzenie oświaty.
Tupolew, rozwijając konstrukcję sześciosilnikowego bombowca ANT-16, zwiększył jego wymiary i zastosował silniki M-34FRN o mocy 900 KM. Sześć silników umieszczono na krawędzi natarcia dużego skrzydła wolnonośnego, natomiast kolejne dwa zamontowano na pylonie nad kadłubem. Samolot mógł zabrać na pokład ośmioosobową załogę oraz 72 pasażerów, lecz jego głównym zadaniem nie była komunikacja lotnicza – na pokładzie zamontowano drukarnię do powielania ulotek, projektor do wyświetlania przezroczy oraz filmów na chmurach lub zasłonie dymnej, laboratorium fotograficzne, a także ogromny głośnik do przekazywania treści propagandowych na dużych obszarach.
ANT-20 (pierwotnie znany jako TB-4) odbył swój pierwszy lot 17 czerwca 1934 roku, a od sierpnia tego samego roku rozpoczął działalność agitacyjną, wykonując wiele przelotów nad Moskwą i okolicami. Ustanowił przy tym kilka rekordów w zakresie udźwigu. W tym czasie był to największy samolot na świecie. 18 maja 1935 roku odbył swój ostatni lot w ramach parady nad Moskwą, w towarzystwie trzech mniejszych samolotów. Podczas tego przelotu, pilot myśliwca I-5, Nikołaj Błagin, próbował wykonać pętlę wokół skrzydła Maksyma Gorkiego, co zakończyło się uderzeniem w skrzydło i katastrofą obu maszyn. W wyniku tego zdarzenia zginęło 52 osoby na pokładzie Gorkiego, w tym 33 członków rodzin konstruktorów, 7 osób na ziemi oraz Błagin. Oficjalna wersja władz radzieckich sugerowała, że pilot wykonał nieplanowaną figurę akrobatyczną, jednak obecnie przypuszcza się, że mogła to być zaplanowana akrobacja, a Błagin stał się „kozłem ofiarnym” w celu uniknięcia odpowiedzialności przez władze.
Po tym tragicznym wypadku rozpoczęto nową zbiórkę funduszy, jednak przemysł lotniczy miał już inne priorytety, a sama konstrukcja samolotu stała się przestarzała. Zbudowano jedynie sześciosilnikowy model ANT-20bis z silnikami AM-34 FRNW o mocy 1200 KM, który był eksploatowany przez linie lotnicze Aerofłot do końca 1942 roku.
Wersje
- ANT-20 Maksym Gorki – osiem silników M-34 FRN (900 KM), 72 miejsca pasażerskie lub wyposażenie agitacyjne
- ANT-20bis – sześć silników AM-34 FRNW (1200 KM), 64 miejsca pasażerskie
Opis techniczny
Samolot jest wolnonośnym dolnopłatem o konstrukcji metalowej, pokryty duralową blachą falistą. Posiada stałe podwozie oraz tradycyjne usterzenie. Śmigła są trójłopatowe.
Podobne samoloty:
Junkers G 38
Ciąg oznaczeń:
ANT-16 – ANT-17 – ANT-18 – ANT-20 –
ANT-21 – ANT-22 – ANT-23
Przypisy
Bibliografia
Samoloty niezapomniane modele. Warszawa: Grupa Wydawn. Foksal, 2013. ISBN 978-83-280-0077-3. OCLC 881384238.