AMX-10RC – nowoczesny, francuski opancerzony wóz rozpoznawczy.
Historia
W wrześniu 1970 roku rozpoczęto prace nad nowym opancerzonym wozem rozpoznawczym, mającym na celu zastąpienie dotychczasowego Panhard EBR. Zlecono je biuru konstrukcyjnemu AMX (Ateliers de construction d’Issy-les-Moulineaux). W ramach projektu zakładano unifikację z gąsienicowym bojowym wozem piechoty AMX-10P. W latach 1971–1973 zbudowano trzy prototypy, które przeszły szczegółowe testy.
Produkcję seryjną rozpoczęto w 1979 roku, w zakładach w Roanne, należących do koncernu GIAT, natomiast wieże produkowane były w Tarbes. Choć planowano zakończenie produkcji w 1987 roku, ostatnie dostawy miały miejsce w 1994 roku, a łączna liczba wyprodukowanych wozów wyniosła 480.
Opis konstrukcji
AMX-10RC to kołowy wóz rozpoznawczy w układzie 6 × 6. Kadłub wykonano ze spawanych płyt aluminiowych. Według dostępnych danych, opancerzenie chroni wnętrze przed pociskami przeciwpancernymi z broni maszynowej o kalibrze do 12,7 mm oraz odłamkami. Kadłub podzielony jest na trzy sekcje: przednią, gdzie znajduje się stanowisko kierowcy (po lewej stronie), środkową, będącą przedziałem bojowym, oraz tylną, zajmującą się napędem. Na środku kadłuba umieszczono wieżę czołgową z armatą kal. 105 mm, do której przymocowany jest karabin maszynowy kal. 7,62 mm. W wieży znajdują się miejsca dla trzech członków załogi: dowódcy (z prawej), działonowego (przed dowódcą) oraz ładowniczego (z lewej).
Początkowo wóz był wyposażony w silnik wysokoprężny Hispano-Suiza HS-115, który później zastąpiono silnikiem Baudouin 6F-11 SRX o większej mocy. Pojazd posiada hydropneumatyczne zawieszenie, które pozwala na podnoszenie, opuszczanie oraz przechylanie kadłuba. W celu unifikacji konstrukcji z gąsienicowym wozem piechoty, zastosowano układ kierowniczy czołgowy, umożliwiający skręcanie przez różnicowanie prędkości obrotowej kół po obu stronach. Na niektórych nawierzchniach wóz może obracać się w miejscu, poruszając koła w przeciwnych kierunkach. AMX-10RC jest również przystosowany do pływania, osiągając prędkość do 7,2 km/h dzięki dwóm pędnikom z tyłu.
Pojazd wyposażony jest w komputerowy system kierowania ogniem COTOC. Na pokładzie mieści 38 nabojów do armaty, 4000 nabojów do karabinu maszynowego oraz 40 granatów dymnych. Do strzelania z armaty stosowane są różnorodne pociski, w tym kumulacyjne, odłamkowo-burzące oraz podkalibrowe.
Użycie
Pierwsze AMX-10RC weszły na uzbrojenie francuskiego 2. Pułku Huzarów (fr. 2 Regiment de Hussard) w 1979 roku. Następnie wprowadzano je do jednostek rozpoznawczych francuskich sił szybkiego reagowania (FAR). W sumie, w jednostkach francuskich znalazło się około 350 tych pojazdów.
Maroko zakupiło 108 sztuk, a Katar 12. W 2021 roku przekazano kilka wozów Kamerunowi.
AMX-10RC brały udział w bojowych działaniach podczas francuskiej operacji pokojowej w Czadzie w latach 1983–1984 oraz operacji Pustynna Burza w Iraku w 1991 roku. Używane były także w ramach misji pokojowych ONZ w Kosowie.
Około 40 sztuk tych maszyn zostało dostarczonych do sił zbrojnych Ukrainy i biorą udział w wojnie na Ukrainie. Latem 2023 roku potwierdzono utratę kilku egzemplarzy, w tym jednego, który został zdobyty przez Rosjan i odholowany z pola walki. Ukraińscy dowódcy wyrazili krytykę wobec opancerzenia pojazdu, uznając je za zbyt cienkie, co czyniło wozy nieodpowiednimi do szturmów i innych bezpośrednich działań na pierwszej linii frontu, choć dobrze sprawdzają się w roli wsparcia ogniowego, operując w pewnej odległości od frontu.
Przypisy
Bibliografia
Michał Nita. AMX-10RC. „Nowa Technika Wojskowa”. 2001. nr 6. s. 16-22. ISSN 1230-1655.
Michał Nita. „Czołg na kołach” – francuski AMX-10RC. „Nowa Technika Wojskowa”. 9/2022, wrzesień 2022. Magnum-X.
Linki zewnętrzne
Zdjęcia i opis