AMX-10P

AMX-10P – francuski bojowy wóz piechoty

AMX-10P to francuski bojowy wóz piechoty, który zastąpił starsze modele AMX VCI, oparte na podwoziu czołgu AMX-13. W armii francuskiej całkowicie zastąpiono go nowoczesnymi wozami piechoty VBCI.

Prace nad nowym BWP zaczęły się w Atelier de Construction d’Issy-Les-Molineaux w 1965 roku. Konieczność opracowania nowego pojazdu wynikała z faktu, że dotychczasowe AMX VCI nie były w stanie współpracować z nowymi czołgami AMX-30. Pierwsze prototypy nowego BWP były gotowe w 1968 roku, a produkcję seryjną rozpoczęto w 1972 roku w Atelier de Construction w Roanne. W 1973 roku dostarczono pierwsze pojazdy seryjne, a 7 brygada zmechanizowana w Reims była pierwszą jednostką, która została przezbrojona w nowe BWP. Z czasem AMX-10P stał się podstawowym BWP w armii francuskiej (zakupiono ponad 2000 sztuk), a na jego podwoziu powstało wiele różnych pojazdów o zróżnicowanym przeznaczeniu. Pojazd zyskał także znaczną popularność na międzynarodowym rynku broni, będąc przyjętym do uzbrojenia przez kilka armii, w tym przez Arabię Saudyjską, która zakupiła 300 egzemplarzy.

Obecnie AMX-10P jest uznawany za przestarzały wóz. Jego uzbrojenie i opancerzenie są niewystarczające. W latach 90. XX wieku planowano zastąpienie go BWP rodziny Mars-15, jednak produkcja tych pojazdów nie została uruchomiona. Aktualnie planuje się zastąpienie AMX-10P kołowym BWP VBCI. Proces ten jednak potrwa wiele lat, dlatego w 2005 roku podjęto decyzję o zmodernizowaniu 108 wozów AMX-10P poprzez dodanie dodatkowego opancerzenia.

Wersje AMX-10P oraz wozy wykorzystujące jego podzespoły

  • AMX-10P – podstawowy bojowy wóz piechoty.
  • AMX-10P 25 – wersja z wieżą GIAT-Dragar, uzbrojona w działko o kalibrze 25 mm.
  • AMX-10 HOT – rakietowy niszczyciel czołgów, produkowany na zamówienie armii Arabii Saudyjskiej. Został wyposażony w wieżę Lancelot z czteroprowadnicową wyrzutnią ppk HOT, z dodatkowym 16-20 pociskami w tylnej części pojazdu. Załoga składa się z kierowcy, dowódcy, operatora ppk i dwóch ładowniczych. Masa bojowa wynosi 14 100 kg.
  • AMX-10P Marines – transporter opancerzony skonstruowany dla indonezyjskiej piechoty morskiej. Dzięki nowemu silnikowi Baudouin 6F11 SRX o mocy 360 KM oraz większym pędnikom wodnym, prędkość pływania wzrosła do 10 km/h. Pojazd ma lepszą ochronę antykorozyjną, falochron z tworzywa sztucznego oraz awaryjny rozrusznik silnika. Uzbrojony jest w wkm kal. 12,7 mm. Załoga składa się z dwóch osób, a desant liczy 13 żołnierzy, masa bojowa wynosi 13 800 kg.
  • AMX-10 PAC-90 – wóz wsparcia ogniowego. Zbudowany na podwoziu AMX-10P z wieżą TS-90, uzbrojony w armatę GIAT CS-90-F4 kal. 90 mm. Jego zadaniem jest zwalczanie czołgów i wsparcie ogniowe piechoty na odległość do 2500 m. Może także pełnić funkcje rozpoznawcze lub transportować czterech żołnierzy z PPK Milan lub moździerzem 81 mm. Masa bojowa wynosi 14 800 kg.
  • AMX-10 TMC-81 – prototypowy wóz wsparcia ogniowego, uzbrojony w gładkolufową armatę Brandt CL-81 kal. 81 mm, zamontowaną w zmodyfikowanej wieży TS-90.
  • AMX-10RC – kołowy, bojowy wóz rozpoznawczy, wykorzystujący kadłub AMX-10P.
  • AMX-10 TM – samobieżny moździerz. W miejsce wieży Toucan II zamontowano jednoosobową wieżę Toucan I (z 20 mm działkiem i 7,62 mm karabinem maszynowym). W przedziale desantowym umieszczono gwintowany moździerz Brandt MO-120-RT-61 kal. 120 mm oraz 60 granatów moździerzowych.
  • AMX-10 RAV – opancerzony transporter amunicji, który ma współpracować z działami samobieżnymi AMX GCT.
  • AMX-10 SAO – wóz rozpoznawczy, przeznaczony do współpracy z artylerią. W miejsce wieży Toucan II zamontowano wieżę z karabinem maszynowym kal. 7,62 mm oraz dodatkowe wyposażenie, takie jak dalmierz laserowy, dalmierz nożycowy, celownik dzienny i nocny. Pojazd ma też system nawigacyjny oraz terminale systemów transmisji danych ATILA i SAO (opcjonalnie system SILLAMEN). Załoga składa się z pięciu osób.
  • AMX-10 VOA – wóz rozpoznawczy do współpracy z artylerią, z innym wyposażeniem niż AMX-10 SAO i czteroosobową załogą.
  • AMX-10 PC – wóz dowodzenia.
  • AMX-10 SAF – wóz dowodzenia ogniem artylerii (na szczeblu pułku lub baterii), wyposażony w system dowodzenia artylerią ATILA.
  • AMX-10 VLA – wóz łącznikowy używany w jednostkach artyleryjskich.
  • AMX-10 RATAC – wóz z dopplerowskim skanerem radiolokacyjnym do śledzenia toru lotu pocisków artyleryjskich.
  • AMX-10P – wóz zabezpieczenia technicznego, uzbrojony w wieżę Toucan I, z dźwigiem o udźwigu 6 ton i dwoma wysuwanymi podporami.
  • AMX-10 Ambulance – nieuzbrojona, opancerzona sanitarka.
  • AMX-10 SAT – wóz do topogeodezyjnego dowiązania artylerii.
  • AMX-10P – wóz do nauki jazdy, nieuzbrojony.

Opis

AMX-10P jest bojowym wozem piechoty, zaprojektowanym do wsparcia czołgów. Pojazd jest zdolny do transportu piechoty, zapewniając jej ochronę przed ostrzałem z broni ręcznej oraz wsparcie podczas akcje bojowe na zewnątrz pojazdu. AMX-10P jest również pojazdem pływającym.

Załoga AMX-10P składa się z dowódcy, działonowego, kierowcy oraz ośmiu żołnierzy piechoty. Kierowca zajmuje miejsce w przedziale kierowania, działonowy i dowódca w wieży, a żołnierze desantu w tylnej części pojazdu.

Kadłub AMX-10P tworzy sztywna skrzynia, wykonana z blach aluminiowych. Pancerz chroni pojazd przed ostrzałem pociskami kal. 14,5 mm.

W przedniej części kadłuba znajdują się przedziały kierowania i napędowy, w którym umieszczono silnik Hispano-Suiza HS-115 V-8. W środkowej części znajduje się przedział bojowy z wieżą Toucan II, a w tylnej przedział desantu.

W przedziale napędowym zamontowany jest silnik oraz układ przeniesienia mocy. Napęd AMX-10P to 8-cylindrowy, czterosuwowy, wielopaliwowy silnik Hispano-Suiza HS-115 V-8. Układ napędowy obejmuje mechanizm skrętu, pięciobiegową skrzynię biegów (cztery biegi do przodu i jeden wsteczny) oraz system kierowania pędnikami wodnymi. Power-pack może być wymieniony w ciągu dwóch godzin.

AMX-10P ma niezależne zawieszenie na wałkach skrętnych. Każde z 10 kół jezdnych jest połączone z wałkiem skrętnym za pomocą wahacza. Wahacze pierwszej i ostatniej pary kół nośnych są dodatkowo zamocowane do teleskopowych amortyzatorów hydraulicznych. Napęd z silnika przekazywany jest na koła napędowe umieszczone z przodu pojazdu, a z tyłu znajdują się koła napinające. Każda gąsienica jest podtrzymywana przez trzy rolki.

AMX-10P jest pojazdem pływającym, napędzanym przez dwa pędniki wodne. Z przodu kadłuba znajduje się składany falochron. Woda dostająca się do wnętrza pojazdu jest usuwana przez dwie pompy (jedna do przedziału desantowego, druga do silnikowego).

W przedziale kierowania znajduje się stanowisko dla kierowcy, który obserwuje teren przed pojazdem za pomocą trzech peryskopów umieszczonych w podnoszonym włazie. W nocy peryskop centralny można zamienić na noktowizor. Właz kierowcy może być zablokowany w pozycji otwartej lub pośredniej, co zapewnia dobrą widoczność drogi, jednocześnie chroniąc głowę kierowcy.

W środkowej części pojazdu, lekko przesuniętej w lewo, znajduje się przedział bojowy z obrotową wieżą Toucan II. W wieży umieszczono zasadnicze uzbrojenie wozu: armatę 20 mm M-693 oraz sprzężony karabin maszynowy AA NF-1. Kąt wychylenia armaty w zakresie od -8 do +50° pozwala na użycie jej jako broni przeciwlotniczej. Prędkość naprowadzania armaty wynosi maksymalnie 26°/s w pionie oraz 50°/s w poziomie. Uzbrojenie jest połączone z reflektorem PH-9A, jednak nie jest stabilizowane. Z przodu wieży znajdują się wyrzutnie granatów dymnych (2×2).

Armata M-693 to samoczynna broń o teoretycznej szybkostrzelności 700 strzałów na minutę. Zapas amunicji wynosi 900 naboi, a armata ma dwudrożne zasilanie. W wieży znajdują się dwa magazyny amunicji, w których jest 65 naboi przeciwpancernych oraz 260 naboi odłamkowych. Pozostała amunicja przewożona jest w kadłubie. Zasięg skuteczny ognia z armaty wynosi 1500 m. Karabin maszynowy AA NF-1, sprzężony z armatą, ma szybkostrzelność 900 strzałów na minutę oraz zasięg 1000 m (zapas amunicji wynosi 900 sztuk). W celu zwalczania czołgów, na górnej części kadłuba zamocowane są dwie wyrzutnie ppk Milan.

Działonowy zajmuje miejsce po lewej stronie wieży, a dowódca po prawej. Obaj mają do dyspozycji 7 peryskopów obserwacyjnych. Dowódca korzysta z urządzenia obserwacyjnego M-371 o powiększeniu 1 i 6x oraz z zewnętrznych celowników: przeciwlotniczego oraz do ognia bezpośredniego. Działonowy dysponuje urządzeniem celowniczym OB-40, które ma tor dzienny (powiększenie 6x, kąt widzenia 10°) oraz nocny (5x i 7°). W miejscu OB-40 można zainstalować celownik dzienny M-406 (o zmiennym powiększeniu 2 i 6x) lub noktowizor (pasywny, powiększenie 6x).

W tylnej części pojazdu znajdują się żołnierze desantu. AMX-10P jest wyposażony w strzelnice, umożliwiające prowadzenie ognia z wnętrza przedziału desantowego, które znajdują się w tylnych drzwiach. Żołnierze mogą obserwować teren wokół pojazdu przez siedem peryskopów. Przedział desantowy można opuścić przez dwuczęściowe, hydraulicznie otwierane tylne drzwi, a także posiada dwa włazy w stropie.

Bibliografia

IgorI. Witkowski IgorI., Lekkie i średnie opancerzone wozy bojowe, Warszawa: WiS, 1993, ISBN 83-86028-02-5, OCLC 749866876. Brak numerów stron w książce.