AMOS (moździerz)

AMOS (Advanced Mortar System)

AMOS to podwójny samobieżny moździerz o kalibrze 120 mm, który może być montowany na różnych platformach, w tym podwoziach kołowych (np. Patria AMV), gąsienicowych (CV90) oraz niewielkich jednostkach pływających (np. Stridsbat 90H).

Historia

Inicjatywa stworzenia samobieżnego, wysoko mobilnego i zautomatyzowanego moździerza kal. 120 mm rozpoczęła się w 1996 roku. W tym czasie powstała grupa robocza złożona z państw nordyckich, w której dominującą rolę odegrały Finlandia i Szwecja. Projekt nazwano AMOS (Advanced Mortar System).

Moździerz był projektowany z myślą o specyficznych warunkach panujących w Skandynawii, a także miał być odpowiednio opancerzony oraz wyposażony w system ochrony przed zagrożeniami chemicznymi, biologicznymi i radiologicznymi (ABC). Realizacją projektu zajął się fińsko-szwedzki konsorcjum Patria Hagglunds Oy z siedzibą w Tampere, którego właścicielami są firmy Patria Vammas Oy oraz Hägglunds Vehicle AB, w proporcji 50:50.

W 1996 roku miały miejsce pierwsze testy moździerza AMOS-M, który był ładowany od wylotu lufy. W 1997 roku przeprowadzono testy prototypu wieży AMOS-TD, który wykorzystywał moździerze ładowane od wlotu; tego samego roku wieżę zintegrowano z podwoziem CV90. W 1998 roku wieżę zintegrowano z podwoziem kołowym XA-185.

W 2000 roku w Finlandii rozpoczęły się próby wojskowe prototypu wieży (z automatycznym systemem ładowania) oznaczonego jako PT1, umieszczonego na podwoziu pojazdu XA-203. W 2002 roku podobne testy odbyły się w Szwecji. Próbne strzelania wykazały wysoką celność moździerza AMOS, z błędem kołowym trafienia wynoszącym poniżej 25 m. Jednak platforma kołowa w układzie 6×6 okazała się nieoptymalna, co skłoniło do wyboru podwozia w układzie 8×8 jako lepszego rozwiązania.

Na podstawie pozytywnych wyników testów, w 2003 roku Finlandia złożyła zamówienie na 24 pojazdy AMOS na podwoziu Patria AMV 8×8, które były wyposażone w półautomatyczny system ładowania. Latem 2004 roku przeprowadzono pierwsze testy moździerza AMOS na dostosowanym podwoziu AMV, co doprowadziło do powstania specjalnie przystosowanego nośnika.

W dniu 28 marca 2006 roku fińskie siły zbrojne otrzymały pierwsze dwa moździerze AMOS. Wariant na podwoziu AMV, przeznaczony dla armii fińskiej, otrzymał oznaczenie Granatkastarpansarfordon AMOS FIN.

Polska również wykazała zainteresowanie moździerzem AMOS; 14 września 2006 roku na poligonie w Toruniu miało miejsce pokazowe strzelanie moździerza przeznaczonego dla armii fińskiej (moździerz nr 3).