Amortyzator – mechanizm tłumiący
Amortyzator, znany również jako łagodnik, to urządzenie, które ma na celu pochłonięcie i rozproszenie nadmiaru energii w układzie mechanicznym. Jego główną rolą jest ochrona zarówno sprzętu, jak i operatora przed niekorzystnym wpływem drgań, co zwiększa komfort użytkowania.
Rodzaje amortyzatorów
Amortyzatory można klasyfikować według medium, które tłumi ruch. Wyróżniamy następujące typy:
- hydrauliczne,
- pneumatyczne,
- hydropneumatyczne,
- magnetyczne,
- elektromagnetyczne,
- cierne,
- powietrzne,
- elastomerowe,
- sprężynowe,
- gumowe.
Amortyzatory w pojazdach
W pojazdach takich jak samochody, motocykle czy rowery, amortyzatory są stosowane głównie w celu redukcji kołysania nadwozia oraz zapobieżenia oderwaniu kół od podłoża na nierównościach (tzw. „podbicia”). Amortyzatory w zawieszeniu pojazdu kontrolują pracę sprężyn, tłumiąc drgania o różnej częstotliwości (szybkość ruchu amortyzatora), amplitudzie (suw pracy amortyzatora) oraz przyspieszeniu (siła działająca na amortyzator). Dzięki właściwemu tłumieniu wbicia i wybicia, ciężar masy resorowanej samochodu jest rozłożony jak najbardziej równomiernie na wszystkie koła, niezależnie od warunków ich pracy. Celem tego działania jest uzyskanie jak najlepszej przyczepności kół do nawierzchni, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiego komfortu podróżowania.
Amortyzatory mogą mieć różne właściwości. Im amortyzator jest bardziej miękki (fabrycznie montowany z niskimi siłami tłumienia wbicia i wybicia), tym więcej energii absorbuje, a mniej drgań przenosi z masy nieresorowanej na resorowaną, co zapewnia wysoki komfort podróży. Z drugiej strony, amortyzator twardszy (sportowy, o wyższych siłach tłumienia) pozwala na mniejsze kołysanie samochodu podczas pokonywania nierówności.
W niektórych nowoczesnych samochodach, zarówno w wersjach seryjnych, jak i opcjonalnych, montowane są amortyzatory, które umożliwiają regulację ich charakterystyki pracy w trakcie jazdy. Przykładem może być tryb Comfort, oferujący wygodną jazdę, oraz tryb Sport, dostosowany do bardziej dynamicznej jazdy. Zmiana ustawienia odbywa się za pomocą elektronicznie sterowanych zaworów lub poprzez zastosowanie w amortyzatorze płynu magnetoreologicznego, który zmienia swoje właściwości pod wpływem przepływu prądu elektrycznego.
== Przypisy ==
