Amnesia: Mroczny obłęd
Amnesia: Mroczny obłęd (ang. Amnesia: The Dark Descent, w Rosji znana jako Амнезия. Призрак прошлого; wcześniej pod nazwami Lux Tenebras oraz Unknown) to niezależna gra komputerowa z gatunku przygodowego z elementami survival horroru, stworzona przez szwedzką firmę Frictional Games. Jej premiera miała miejsce 8 września 2010 roku na platformach Microsoft Windows, OS X i Linux w dystrybucji cyfrowej na Steam, a później również w sprzedaży detalicznej. Wydano także ścieżkę dźwiękową, pięć opowiadań osadzonych w uniwersum gry oraz darmowe rozszerzenie o nazwie Justine, a dodatkowo istnieje wiele modyfikacji wykonanych przez fanów.
Głównym bohaterem gry jest Daniel, mężczyzna, który budzi się w mrocznym i przerażającym zamku, nie mając pojęcia o swoim pochodzeniu. W trakcie eksploracji musi unikać potworów i innych zagrożeń, a także rozwiązywać zagadki, aby dotrzeć do barona Aleksandra i zabić go, co ma na celu uwolnienie się od mrocznych sił, które go prześladują.
Gra spotkała się z pozytywnym odbiorem krytyków, uzyskując tytuł jednej z najstraszniejszych gier w historii oraz zdobywając trzy nagrody na Independent Games Festival w 2011 roku. 10 września 2013 roku zadebiutował jej sequel, Amnesia: A Machine for Pigs. 22 listopada 2016 roku gra została wydana na PlayStation 4 w zestawie Amnesia: Collection, który zawierał również Justine i Amnesia: A Machine for Pigs. Zestaw ten ukazał się na Xbox One 28 września 2018 roku oraz na Nintendo Switch 12 września 2019 roku. W październiku 2020 roku premierę miała kolejna kontynuacja, Amnesia: Rebirth, a w czerwcu 2023 roku wydano Amnesia: The Bunker.
Fabuła
Amnesia: Mroczny obłęd
Akcja gry rozgrywa się w sierpniu 1839 roku, kiedy to Daniel, młody londyńczyk, budzi się w ciemnym korytarzu pruskiego zamku Brennenburg, nie pamiętając niczego o sobie ani swojej przeszłości. Jedyne, co pamięta, to swoje imię, że mieszka w dzielnicy Mayfair oraz to, że coś go prześladuje. Po chwili odzyskania świadomości Daniel znajduje list napisany do samego siebie, w którym dowiaduje się, że celowo pozbawił się pamięci i musi zejść do sanktuarium zamku, aby zabić barona Aleksandra.
Rozpoczynając eksplorację zamku, Daniel odkrywa swoją przeszłość i odzyskuje wspomnienia dzięki notatkom oraz wizjom. Źródłem jego problemów okazuje się tajemnicza kula, którą znalazł w Afryce, prowokującą złowieszczy „Cień”. Po kontakcie z różnymi osobami, Daniel dowiaduje się, że każda z nich zginęła. Zdesperowany zwraca się o pomoc do barona Aleksandra, który obiecuje mu wsparcie w walce z zagrożeniem. W rzeczywistości baron planuje przenieść się do swojego rodzinnego wymiaru, z którego został wygnany. W tym celu zbierał energię Vitae poprzez tortury niewinnych ludzi, przekonując Daniela, że są to przestępcy i że to go uratuje oraz ochroni przed strażnikiem kuli. Daniel odkrywa jednak prawdę i postanawia powstrzymać barona.
Gdy Daniel dociera do sanktuarium, napotyka silną barierę, która blokuje mu drogę. Wtedy z pomocą przychodzi mu Agrippa, więzień barona, który instruuje go, aby znalazł fragmenty roztrzaskanej kuli i zniszczył barierę. Radzi również, by stworzył miksturę opracowaną przez jego ucznia Weyera, co pozwoliłoby uwolnić Agrippę, a następnie użyć jego głowy w celu pokrzyżowania planów barona. Gra ma trzy możliwe zakończenia: Daniel może nie zdołać powstrzymać barona i stać się jego ofiarą; może zniszczyć portal, zabijając Aleksandra, a samemu uciekając; lub też posłuchać Agrippy i wrzucić jego głowę do portalu, co sugeruje, że Daniel zostanie ostatecznie uratowany.
Amnesia: Justine
W tej części gracz kontroluje bezimienną kobietę, która budzi się w celi, pozbawiona wspomnień. Na fonografie odtwarzane jest nagranie, w którym kobieta o imieniu Justine informuje ją, że jest obiektem testu psychologicznego.
Bohaterka musi rozwiązać trzy zagadki, aby wydostać się z lochów. Każdą z zagadek można rozwiązać na dwa sposoby: pierwszy jest łatwiejszy, ale prowadzi do zabicia niewinnej osoby; drugi jest trudniejszy, ale nie wiąże się z ofiarami. Dodatkowo, postać jest prześladowana przez trzy potwory, które okazują się być kochankami Justine, zniekształconymi przez fizyczne i psychiczne tortury.
Na końcu bohaterka dociera do pomieszczenia, w którym odkrywa, że to ona jest Justine i zgodziła się na test, aby sprawdzić, czy w niej pozostało coś z człowieczeństwa. Ściany zaczynają się zbliżać, co grozi jej zmiażdżeniem, ale mdleje i budzi się przy schodach prowadzących do jadalni zamku. Zakończenie różni się w zależności od liczby uratowanych przez Justine osób.
Rozgrywka
Amnesia: Mroczny obłęd to gra przygodowa z perspektywy pierwszej osoby, w której występują elementy survival horroru. Gracz wciela się w Daniela, który porusza się po mrocznym zamku, unikając zagrożeń oraz rozwiązując zagadki, aby kontynuować swoją przygodę. Rozgrywka przypomina wcześniejsze produkcje twórców, takie jak Penumbra. Silnik gry umożliwia fizyczną interakcję z przedmiotami, co jest kluczowe w wielu zagadkach. Gracz ma możliwość przechowywania małych przedmiotów w ekwipunku, a większe można podnosić i przenosić przy użyciu kontrolera.
Na początku rozgrywki gracz wybiera poziom trudności: normalny lub wysoki, którego nie można zmienić w trakcie gry. Należy dbać o poczytalność Daniela, która spada w wyniku długotrwałego przebywania w ciemności, obserwacji niepokojących zdarzeń lub widzenia potworów. Niska kondycja psychiczna prowadzi do halucynacji oraz większej szansy na przyciągnięcie uwagi przeciwników. Całkowite wyczerpanie poczytalności skutkuje chwilowym osłabieniem bohatera lub śmiercią na wyższym poziomie trudności. Źródła światła pomagają przywrócić poczytalność, a gracz może zapalać świece i pochodnie z pomocą krzesiw lub lampy oliwnej, których ilość jest ograniczona. Na wyższym poziomie trudności gracz znajdzie mniej źródeł światła, a krzesiwa są wymagane do zapisywania gry, ponieważ automatyczne zapisy są wyłączone. Przebywanie w świetle może przyciągać potwory, a poczytalność jest również przywracana po wykonaniu zadań.
Jeśli potwór dostrzeże Daniela, zacznie go ścigać. Gracz nie ma możliwości walki, więc musi unikać zauważenia lub uciekać. Daniel może wytrzymać kilka ciosów, ale w końcu zginie, co skutkuje wczytaniem wcześniejszego zapisu. Gracz może leczyć rany Daniela za pomocą laudanum, które można znaleźć w trakcie gry. Możliwe jest także budowanie barykad z przedmiotów oraz zamykanie drzwi, chociaż potwory potrafią je niszczyć. Ukrycie się w mroku pomaga uniknąć zauważenia, ale obniża poczytalność. Na wyższym poziomie trudności potwory są szybsze i bardziej spostrzegawcze, a muzyka sygnalizująca niebezpieczeństwo nie występuje.
Tworzenie i wydanie
Prace nad grą rozpoczęły się w 2008 roku, gdy Frictional Games produkowało dodatek Penumbra: Requiem. Początkowo znana była pod nazwami Lux Tenebras i Unknown. 13 listopada 2009 roku ujawniono tytuł Amnesia: The Dark Descent, uruchomiono stronę internetową i opublikowano pierwszy zwiastun. Pierwotny projekt gry różnił się znacznie od finalnej wersji; twórcy rozważali wprowadzenie elementów walki podobnych do tych z Penumbra: Przebudzenie, ale zrezygnowali z tego na rzecz bardziej skomplikowanej rozgrywki, zmieniając system poczytalności i usuwając pasek postępu.
5 lutego 2010 roku ogłoszono, że gra osiągnęła etap alfa na wszystkich platformach. Dwa tygodnie później zaprezentowano nowy zwiastun i rozpoczęto przedsprzedaż. Studio obiecało dodatki, jeśli do 31 maja 2010 roku sprzedadzą 2000 sztuk, co udało się osiągnąć. Dodatkowe materiały obejmowały komentarze twórców, a data premiery została przesunięta na 8 września 2010 roku. 27 sierpnia gra otrzymała status „złoty”, a 3 września udostępniono wersję demonstracyjną.
Premiera miała miejsce 8 września 2010 roku w dystrybucji cyfrowej na Steam. Wersja pudełkowa została wydana 10 września 2010 roku przez 1C-SoftClub/Snowball w Rosji i Europie Wschodniej, 19 listopada 2010 roku przez Cenega w Polsce oraz 22 lutego 2011 roku przez THQ w Ameryce Północnej. Wersja rosyjska była w pełni zlokalizowana, a polska oferowała wybór między angielskim a polskim dubbingiem. Opublikowano również pięć opowiadań autorstwa Mikaela Hedberga, osadzonych w świecie gry.
Koszt produkcji wyniósł 360 tys. USD. Twórcy inspirowali się dziełami Howarda Lovecrafta oraz książką Soul Made Flesh Carla Zimmera, a także starymi horrorami. Thomas Grip, jeden z producentów, napisał dla magazynu The Escapist post mortem gry, w którym szczegółowo opisał proces jej tworzenia oraz problemy finansowe.
W listopadzie 2016 roku gra została wydana w zestawie Amnesia: Collection na PlayStation 4, a we wrześniu 2018 roku kolekcja ta trafiła na Xbox One z nowym poziomem trudności. W marcu 2019 roku tryb ten dodano również do wersji na PC, a 12 września 2019 roku Amnesia: Collection ukazała się na Nintendo Switch.
Ścieżka dźwiękowa
Muzykę do gry skomponował Mikko Tarmia, a jej wydanie miało miejsce 17 maja 2011 roku w dystrybucji cyfrowej, obejmując także niewykorzystane utwory.
Zawartość do pobrania
12 kwietnia 2011 roku Frictional Games opublikowało darmowy dodatkowy poziom dla właścicieli gry na Steam, rozgrywający się w innym miejscu niż w podstawowej grze, gdzie gracz wciela się w inną postać. Wydanie Justine miało na celu promocję nadchodzącej gry Portal 2, po ukończeniu kampanii odblokowywana była wiadomość od fikcyjnej firmy Aperture Science. 17 maja 2011 roku zawartość ta stała się dostępna na wszystkich platformach.
Inne historie
14 września 2011 roku ogłoszono edytor do gry, który pozwolił graczom tworzyć własne modyfikacje. Dla silnika HPL Engine 2 wydano różne narzędzia do opracowywania poziomów i modeli, a logikę gry można było realizować za pomocą języka skryptowego AngelScript. Do czerwca 2023 roku stworzono ponad 1000 modyfikacji, które znacząco zwiększyły popularność gry. W czerwcu 2023 roku uruchomiono Warsztat Steam dla gry.
Odbiór i sprzedaż
Gra uzyskała pozytywne recenzje, osiągając średnią ocen 86,09% w serwisie GameRankings i 85/100 w Metacritic. Krytycy chwalili ją za atmosferę, elementy horroru, oprawę audiowizualną oraz zagadki. Za wady uznano sposób przedstawiania fabuły, niektóre aspekty graficzne oraz grę aktorów głosowych.
John Walker z Rock, Paper, Shotgun uznał Mroczny obłęd za najstraszniejszą produkcję w historii. Brett Todd z GameSpot również podzielił tę opinię, stwierdzając, że Amnesia z pewnością zajmie miejsce wśród najbardziej przerażających gier. Ben Croshaw w programie Zero Punctuation przyznał jej czwarte miejsce w rankingu najlepszych tytułów 2010 roku, zauważając, że nie była doskonała, ale bliska perfekcji. Rafał Fluderski z CD-Action stwierdził, że Frictional Games stworzyło jedną z najbardziej przerażających gier w historii. Nathaniel Berens z Adventure Gamers podkreślił, że niewiele gier grozy dorównuje Amnesii pod względem spójności i przerażenia. Quintin Smith z Eurogamer uznał grę za bliską doskonałości, ale wskazał na krótki czas rozgrywki jako zmarnowaną okazję. Recenzent Game Informera, Adam Biessener, stwierdził, że gra nie przypomina tradycyjnych gier grozy, a Charles Onyett z IGN zauważył, że przerażenie narasta od pierwszych chwil. Szymon Liebert z Gry-Online określił ją jako „prawdziwy rarytas dla fanów horroru”. Richard Mitchell z Joystiq podkreślił, że Amnesia może nie być dla wszystkich, ale dla miłośników horroru będzie przerażającym doświadczeniem.
Na początku października 2010 roku sprzedaż gry pokryła koszty produkcji. W styczniu 2011 roku sprzedano 200 000 sztuk, a w lipcu 350 000. Po roku od premiery producenci ogłosili, że sprzedano około 391 102 egzemplarzy, a miesięcznie sprzedaje się około 6000 sztuk. Dwa lata po premierze twórcy ogłosili, że sprzedano około milion sztuk, a przychody przekroczyły dziesięciokrotność kosztów produkcji.
Portal IGN przyznał grze nagrody „Coolest Atmosphere” i „Best Horror Game”, a nominował do „Best Story” i „PC Game of the Year”. Adventure Gamers nagrodził ją w kategoriach „Best Sound Effects”, „Best Independent Adventure” i „Best First-Person PC Adventure”. Na Independent Games Festival w 2011 roku gra zdobyła nagrody za doskonałość w dźwięku oraz za doskonałość techniczną, a także przyznano jej nagrodę Direct2Drive Vision Award, co skutkowało otrzymaniem przez twórców 10 000 USD. W 2012 roku gra weszła w skład Humble Indie Bundle V. W 2015 roku w rankingu portalu Kotaku Amnesia zajmowała drugie miejsce w kategorii najlepszych gier grozy, ustępując tytułowi P.T., ale po jego usunięciu zajęła pierwsze miejsce. W 2017 roku GamesRadar+ umieścił ją na trzecim miejscu najlepszych gier grozy wszech czasów, a w 2019 roku spadła na 14. miejsce. W 2018 roku w rankingu The A.V. Club Amnesia zajęła siódme miejsce wśród 35 najwspanialszych gier grozy wszech czasów.
Kontynuacje
W lutym 2012 roku ogłoszono produkcję gry Amnesia: A Machine for Pigs, stworzonej przez The Chinese Room we współpracy z Frictional Games. Akcja toczy się w 1899 roku w Londynie, a głównym bohaterem jest Oswald Mandus, który po powrocie z nieudanej podróży do Meksyku zapada w śpiączkę i śni o tajemniczej maszynie. Po przebudzeniu odkrywa, że jego sny zaczynają się spełniać. 14 czerwca 2012 roku opublikowano pierwszy zwiastun, a premierę zaplanowano na czwarty kwartał 2012 roku, jednak zdecydowano się ją opóźnić. Gra zadebiutowała 10 września 2013 roku w cyfrowej dystrybucji.
6 marca 2020 roku Frictional Games ogłosiło nową grę Amnesia: Rebirth, która ukazała się 20 października 2020 roku na komputerach i PlayStation 4. Główną bohaterką jest Tasi Trianon, a akcja ma miejsce na terenie algierskiej pustyni.
Najświeższa gra z serii, Amnesia: The Bunker, zadebiutowała 6 czerwca 2023 roku, a akcja rozgrywa się w bunkrze z czasów I wojny światowej.
Przypisy
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona gry (ang. • niem. • hiszp. • fr. • wł.)
