Ammonios Sakkas
Ammonios Sakkas, znany również jako Amoniusz Sakkas (ur. około 175, zm. około 242), był założycielem neoplatońskiej szkoły filaletejczyków (miłośników prawdy). Jego życie toczyło się w Aleksandrii, a jego tytuł Theodidaktos oznacza „nauczany przez Boga” w języku greckim.
Ammonios dorastał w ubogiej rodzinie chrześcijańskiej, jednak z czasem odszedł od Kościoła, przekonując, że nie oferuje on duchowości wyższej niż starożytne kulty pogańskie. Jego nauki były przekazywane ustnie, a brak pisemnych dzieł filozoficznych sprawia, że odtworzenie jego poglądów jest niezwykle trudne i opiera się na źródłach pośrednich. Skupiał się głównie na praktyce oraz duchowej ascezie. Udało mu się zharmonizować teorie Platona i Arystotelesa, co umiejętnie przekazał swoim uczniom w formie filozofii wolnej od polemik. Uważał, że cała rzeczywistość pochodzi od Boga i interpretował nauki Platona w kontekście kreacjonizmu.
W swoim ujęciu kosmosu wyróżnił trzy poziomy:
- najwyższy poziom bytów – boskie i niebiańskie, będące Bogiem stwórcą,
- poziom bytów pośrednich – obejmujący natury eteryczne oraz dobre demony, które pełnią rolę pośredników (aniołów) dla ludzi,
- najniższy poziom bytów – dusze ludzkie oraz poziom ludzi i zwierząt ziemskich.
Prawdopodobnie jedynie w ogólnych zarysach nakreślił podstawy neoplatońskiej filozofii. Był nauczycielem Orygenesa oraz Plotyna, który stał się założycielem neoplatońskiej szkoły w Rzymie.
Przypisy
Bibliografia
- Giovanni Reale, Historia filozofii starożytnej, tom I–V, Lublin, RW KUL, 1999.
- Władysław Tatarkiewicz, Historia filozofii, tom I–III, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.
- AMONIUSZ SAKKAS — założyciel neoplatonizmu. W: Historia filozofii. Pod redakcją G. F. Aleksandrowa, B. E. Bychowskiego, M.B. Mitina, Pawła Judina. Tłum. z rosyjskiego Aleksander Neyman, Roman Korab-Żebryk, Bogdan Kupis. T. I: Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: Książka i Wiedza, 1961, s. 431.
Linki zewnętrzne
- Ammonius Saccas, [w:] Encyklopedia Orgelbranda, t. 1, Warszawa: Samuel Orgelbrand, 1859, s. 669.
- David D. Blank, Ammonius, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 10 listopada 2017, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-01-17].
