Amisulpryd

Amisulpryd (łac. amisulpridum) to wielofunkcyjny związek chemiczny o działaniu atypowego neuroleptyku, który znajduje zastosowanie w terapii schizofrenii, dystymii oraz w przypadkach łagodnej i umiarkowanej depresji.

Mechanizm działania

Amisulpryd ma wysokie powinowactwo do receptorów dopaminowych D2 i D3. W przypadku stosowania dużych dawek, lek intensywnie blokuje receptory D2 znajdujące się w układzie limbicznym. W mniejszych dawkach amisulpryd blokuje presynaptyczne receptory D2 i D3, co prowadzi do uwalniania dopaminy i tzw. odhamowania. Te nietypowe cechy amisulprydu wyjaśniają jego skuteczność w leczeniu zarówno zaostrzeń schizofrenii, jak i łagodzenia objawów negatywnych, takich jak obniżony nastrój czy spowolnienie.

W przeciwieństwie do tradycyjnych neuroleptyków, amisulpryd nie wywołuje katalepsji związanej z działaniem w strukturach układu limbicznego i nie powoduje nadwrażliwości receptorów D2. Lek nie wpływa również na receptory α-adrenergiczne, histaminowe H1 ani muskarynowe. Dodatkowo, amisulpryd działa antagonistycznie na receptory serotoninowe typu 5-HT7.

Farmakokinetyka

Amisulpryd jest wchłaniany w przewodzie pokarmowym w dwóch etapach. Pierwszy etap zachodzi około godziny po przyjęciu leku, a drugi 3-4 godziny później. Maksymalne stężenie we krwi osiągane jest po zakończeniu drugiego etapu. Spożycie pokarmu bogatego w węglowodany może obniżać wchłanianie amisulprydu, co wpływa na jego parametry farmakokinetyczne. Biodostępność wynosi 48%. Lek ma niskie powinowactwo do białek osocza i praktycznie nie podlega przemianom metabolicznym, co oznacza, że nie ma potrzeby modyfikacji dawki u pacjentów z niewydolnością wątroby. Amisulpryd nie kumuluje się w organizmie. Czas półtrwania wynosi około 12 godzin, a lek wydalany jest w postaci niezmienionej głównie z moczem, co wymaga zmniejszenia dawki u pacjentów z niewydolnością nerek. Amisulpryd nie jest usuwany podczas hemodializy.

Wskazania

Amisulpryd jest stosowany w leczeniu przewlekłej oraz ostrej schizofrenii, zarówno z objawami pozytywnymi (urojenia, omamy, zaburzenia myślenia), jak i negatywnymi (zobojętnienie uczuciowe, autyzm, wycofanie emocjonalne).

Przeciwwskazania

nadwrażliwość na amisulpryd lub którykolwiek z jego składników (w tym laktoza)
gruczolak przysadki typu prolactinoma lub inne nowotwory zależne od prolaktyny
guz chromochłonny nadnercza
wiek poniżej 15 lat
karmienie piersią
niewydolność nerek przy klirensie kreatyniny poniżej 10 ml/min

Ostrzeżenia specjalne

Stosowanie amisulprydu oraz innych neuroleptyków może prowadzić do rozwoju złośliwego zespołu neuroleptycznego, w przypadku którego należy natychmiast przerwać podawanie leku.

Amisulpryd może wydłużać odstęp QT w zależności od dawki, co zwiększa ryzyko zaburzeń rytmu serca, w szczególności torsade de pointes. Przed rozpoczęciem leczenia należy przeprowadzić dokładny wywiad medyczny, aby wykluczyć czynniki sprzyjające wystąpieniu tych zaburzeń, takie jak:

bradykardia
hipokaliemia
wrodzone wydłużenie odstępu QT
stosowanie leków mogących powodować wyżej wymienione objawy.

Pacjenci z epilepsją powinni być szczególnie monitorowani, ponieważ amisulpryd obniża próg padaczkowy. U osób starszych lek może powodować spadki ciśnienia tętniczego oraz nadmierną sedację.

U pacjentów z chorobą Parkinsona, amisulpryd, podobnie jak inne leki przeciwpsychotyczne, może nasilać objawy choroby, dlatego jego stosowanie powinno być ograniczone do sytuacji, gdy jest to absolutnie konieczne.

W przypadku wystąpienia zespołu pozapiramidowego wywołanego stosowaniem neuroleptyków nie należy stosować agonistów dopaminergicznych, zaleca się stosowanie leków cholinergicznych.

Interakcje

Amisulpryd może wchodzić w interakcje z:

lekami przeciwarytmicznymi klasy Ia (chinidyna, dyzopiramid, hydrochinidyna) i klasy III (amiodaron, sotalol, dofetylid, ibutylid)
niektórymi neuroleptykami (tiorydazyna, chloropromazyna, lewomepromazyna, trifluoperazyna, cyjamemazyna, sulpiryd, tiapryd, pimozyd, haloperydol, droperydol, sultopryd)
innymi lekami, takimi jak beprydyl, cyzapryd, difemanil, erytromycyna, winkamina, spiramycyna, mizolastyna, halofantryna, sparfloksacyna, gatyfloksacyna, moksyfloksacyna, pentamidyna
lekami powodującymi bradykardię (diltiazem, werapamil, leki β-adrenolityczne, klonidyna, meflochina, glikozydy naparstnicy, inhibitory acetylocholinoesterazy)
lekami moczopędnymi, które nie oszczędzają potasu
środkami przeczyszczającymi
amfoterycyną B
kortykosteroidami
tetrakozaktydem

Te interakcje zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń rytmu serca, w tym torsade de pointes. W miarę możliwości, nie należy łączyć tych leków z amisulprydem. W przeciwnym razie, w trakcie leczenia, należy kontrolować odstęp QT. Ponadto, podczas stosowania amisulprydu, należy unikać alkoholu, ponieważ może on nasilać działanie sedatywne leku. Przyjmowanie amisulprydu z lekami hipotensyjnymi zwiększa ryzyko wystąpienia niedociśnienia ortostatycznego. Leki działające depresyjnie na układ nerwowy (pochodne morfiny, barbiturany, benzodiazepiny, niektóre antydepresanty, leki antyhistaminowe I generacji, baklofen, talidomid, pizotyfen) mogą potęgować działanie amisulprydu.

Leki z grupy agonistów dopaminergicznych (amantadyna, entakapon, lizuryd, selegilina, ropinirol, chinagolid, pramipeksol, pirybedyl, kabergolina, bromokryptyna, pergolid, apomorfina, z wyjątkiem lewodopy) nie powinny być stosowane razem z amisulprydem ze względu na wzajemny antagonizm. U pacjentów z chorobą Parkinsona zaleca się jednak stosowanie amisulprydu i agonistów dopaminergicznych w najmniejszych skutecznych dawkach, aż do zaprzestania stosowania amisulprydu lub leków przeciwparkinsonowych, co powinno odbywać się stopniowo, aby uniknąć ryzyka wystąpienia złośliwego zespołu neuroleptycznego.

Działania niepożądane

Działania niepożądane amisulprydu występują z umiarkowaną częstotliwością i rzadko są na tyle nasilone, aby wymagały przerwania terapii. Do najczęściej obserwowanych objawów niepożądanych należą:

bezsenność, pobudzenie, niepokój
objawy pozapiramidowe (rzadziej występują u pacjentów z dominującymi objawami negatywnymi schizofrenii)
hiperprolaktynemia
przyrost masy ciała

senność
spazmatyczny kręcz szyi, szczękościsk, napady wejrzeniowe (ustępują po podaniu leków antycholinergicznych)
dyskinezy, głównie niekontrolowane ruchy języka i/lub mięśni twarzy (w tym przypadku podawanie leków antycholinergicznych jest nieskuteczne i może nasilać objawy)
napady drgawkowe
złośliwy zespół neuroleptyczny
zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, zaparcia, suchość w jamie ustnej)
zwiększenie aktywności aminotransferaz
niedociśnienie, bradykardia, torsade de pointes

Preparaty

Amisulpryd jest dostępny w postaci tabletek lub tabletek powlekanych:

Solian (producent: Sanofi-Aventis)
Amisan (producent: PRO.MED.CS Praha)
Candela (producent: Celon Pharma)

Uwagi

== Przypisy ==

== Bibliografia ==

Jan Kazimierz J.K. Podlewski, Alicja A. Chwalibogowska-Podlewska, Robert R. Adamowicz, Leki współczesnej terapii, wyd. 17, Warszawa: Split Trading, 2005, ISBN 83-85632-82-4. Brak numerów stron w książce.

Stephen M.S.M. Stahl, Podstawy psychofarmakologii. Leki przeciwpsychotyczne i normotymiczne, Gdańsk: Via Medica, 2007, ISBN 978-83-60945-42-1. Brak numerów stron w książce.