Amirani w mitologii gruzińskiej
Amirani to postać z mitologii gruzińskiej, będąca herosem o półboskim pochodzeniu, który jest uważany za protoplastę Prometeusza.
Był on synem Dali, bogini przyrody, zwierząt i łowów, która związała się z człowiekiem – myśliwym.
W mitologii Swanów, żona myśliwego, w akcie zemsty za zdradę, zabiła boginię, obcinając jej włosy podczas snu. Myśliwy wydobył noworodka z łona zmarłej matki i nadał mu imię Amirani. Chłopiec nosił znamiona swojego półboskiego pochodzenia, w tym symbole słońca i księżyca na łopatkach oraz złoty ząb.
Gruzińskie mity opisują tytana Amiraniego, który stawia czoła bogom, porywa Kamar – symbol ognia, i uczy ludzi podstaw metalurgii. W ramach kary, bogowie (w niektórych wersjach Jezus Chrystus) przywiązali go łańcuchami do skał w Kaukazie (w niektórych opowieściach do żelaznego pala), a orzeł codziennie wydziobywał mu wątrobę, która odrastała w nocy. Wierny pies Amiraniego lizał łańcuchy, aby je stopić, jednak gdy raz w roku stawały się cienkie, bogowie zsyłali kowali, aby je naprawili. W innych wersjach mitu, jaskinia, w której był przykuty Amirani, ukazywała się ludziom raz na siedem lat.
Powstanie mitu o Amiranimi datuje się na III wiek p.n.e. Opowieść ta mogła być zasłyszana przez greckich podróżników lub osadników i wpleciona w grecki mit o Prometeuszu. W kulturze i literaturze gruzińskiej Amirani stał się symbolem narodu gruzińskiego.
Inne wersje mitów o Amiranimi opisują jego narodziny w mrocznym lesie. W tych opowieściach Amirani od najmłodszych lat wykazywał niezwykłą siłę, porównywalną do siły trzech dorosłych mężczyzn. Podczas poszukiwania skarbu, razem z braćmi, stawił czoła trójgłowemu gigantowi i go pokonał. Gigant prosił go, aby nie zabijał trzech robaków, które wydobyłyby się z jego ust po jego śmierci. Amirani zgodził się, jednak z robaków wyrosły trzy smoki: biały, czerwony i czarny. Heros zabił dwa pierwsze, a następnie został pożarty przez czarnego smoka. Jego bracia rozcięli brzuch bestii i uwolnili Amiraniego. Następnie Amirani wyruszył na poszukiwanie ukochanej – Kumrani. Znalazł ją w pałacu wiszącym na łańcuchu z nieba, gdzie sprzątała dom. Kumrani zgodziła się uciec z nim, ale tylko po umyciu naczyń. Amirani postanowił jej pomóc, jednak szybko stracił cierpliwość i zbił naczynie, co spowodowało, że inne naczynia zaalarmowały ojca Kumrani w niebie, który rozpoczął walkę z herosem i jego braćmi. W tej bitwie zginęli jego bracia, a Amirani próbował popełnić samobójstwo, lecz został przywrócony do życia przez Kumrani. Kontynuował walkę z smokami, potworami i dzikimi zwierzętami, a w końcu rzucił wyzwanie samemu Bogu. Bóg wbił w ziemię pal, a Amirani miał go wydobyć, by pokonać Boga. Nie udało mu się to, a w ramach kary został przywiązany do pala wbitego w górę Kazbek. Codziennie przylatywał do niego kruk z chlebem i winem.
== Przypisy ==
