Amir Perec (hebr.: עמיר פרץ; urodzony 9 marca 1952) to polityk izraelski. Pełnił funkcję przewodniczącego Partii Pracy w latach 2005–2007 oraz od 2019 roku. W latach 1995–2006 był przewodniczącym Histadrutu, a w latach 2006–2007 ministrem obrony. W latach 2013–2014 zajmował stanowisko ministra ochrony środowiska, a od 2020 do 2021 był ministrem gospodarki. W Knesecie zasiadał w latach 1988–2012 oraz od 2013 roku.
Wczesne lata
Amir Perec przyszedł na świat jako Armand Perec w mieście Bu Dżad w Maroku. Jego ojciec był przewodniczącym lokalnej społeczności żydowskiej oraz właścicielem stacji benzynowej. W 1956 roku rodzina emigrowała do Izraela, osiedlając się w Sederot, gdzie Amir ukończył szkołę średnią.
Służył w Izraelskich Siłach Obronnych jako oficer zaopatrzeniowy w 202 Brygadzie, kończąc służbę w stopniu kapitana. W trakcie wojny Jom Kipur w 1973 roku odniósł poważne rany, co zmusiło go do rocznej rehabilitacji w szpitalu. Po jej zakończeniu zakupił farmę we wsi Nir Akiwa, gdzie, poruszając się na wózku, rozpoczął uprawę warzyw i kwiatów na eksport. W tym czasie ożenił się z Ahlamą, z którą ma czwórkę dzieci.
Kariera polityczna
W 1983 roku, mając 30 lat, Amir Perec, namówiony przez przyjaciół, wystartował w wyborach na burmistrza Sederot jako kandydat Partii Pracy. Odniósł sukces, pokonując przedstawicieli Likudu i Narodowej Partii Religijnej (Mafdal). To wydarzenie zapoczątkowało „falę” odzyskiwania przez lewicę lokalnych władz w późnych latach ’80. Jako burmistrz kładł szczególny nacisk na edukację oraz na ponowne zjednoczenie podzielonego ruchu kibucowego.
Histadrut
W 1984 roku, po nieudanej próbie zdobycia przewodnictwa w Histadrucie, Perec połączył siły z Chajjimem Ramonem. Obaj wystartowali z niezależnej listy, aby wyeliminować kandydata ówczesnego przewodniczącego Partii Pracy, Icchaka Rabina. Po wygranej, Perec został zastępcą Ramona, co jednak doprowadziło do jego izolacji w Partii Pracy. W 1988 roku został wybrany do Knesetu.
Perec objął przewodnictwo Histadrutu w grudniu 1995 roku, gdy Ramon wszedł do rządu po zabójstwie Rabina. Na początku swojego przewodnictwa był postrzegany jako osoba skłonna do radykalnych działań, często grożąca strajkiem generalnym. Z biegiem lat stał się bardziej zrównoważonym liderem, szczególnie w czasie współpracy z ministrem finansów Binjaminem Netanjahu, co doprowadziło do reform liberalizujących izraelską gospodarkę. Perec zyskał popularność, twierdząc, że najskuteczniejszy strajk to ten, który nigdy nie ma miejsca.
Am Echad
W 1999 roku Perec zrezygnował z członkostwa w Partii Pracy, tworząc własne ugrupowanie Am Echad („Jeden Naród”). Po wyborach w 1999 roku zdobyli oni dwa miejsca w Knesecie, a w 2003 roku – trzy. W miarę spadku popularności Partii Pracy, związanej z jej uczestnictwem w rządzie Likudu oraz reformami Netanjahu, poparcie dla Pereca wśród klasy pracującej Izraela wzrastało. Na początku 2004 roku zaczęto go nazywać „białym rycerzem”, mającym uratować Partię Pracy. Po długich negocjacjach Am Echad połączył się z Partią Pracy latem 2004 roku.
Powrót do Partii Pracy
Po połączeniu, Perec ubiegał się o przewodniczącego, postulując zakończenie współpracy z Likudem. 9 listopada 2005 roku wygrał wewnętrzne wybory, pokonując Peresa 42% do 40%. Po tym zwycięstwie zrezygnował z przewodnictwa w Histadrucie, koncentrując się na kampanii wyborczej, aby zostać premierem.
Wybory w 2006
W wyborach z 28 marca 2006 roku Partia Pracy zdobyła 20 mandatów, zajmując drugie miejsce, podczas gdy zwyciężyła Kadima pod przewodnictwem Ehuda Olmerta. Perec, po negocjacjach dotyczących kwestii socjalnych, wszedł do rządu jako minister obrony.
Przejął odpowiedzialność po Sza’ulu Mofazie i został również wicepremierem. Już pierwszego dnia na stanowisku nakazał przeprowadzenie ataku rakietowego, w wyniku którego zginęło pięciu członków Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny. Po incydencie z 9 czerwca, kiedy to na plaży w Strefie Gazy zginęło siedmiu Palestyńczyków, Perec przeprosił za działania armii izraelskiej, jednak później wycofał swoje przeprosiny, gdy sprawa okazała się bardziej skomplikowana.
Ruch (Ha-Tenu’a)
6 grudnia 2012 roku opuścił Partię Pracy i przystąpił do nowego ugrupowania stworzonego przez Cippi Liwni – Ruch (Ha-Tenu’a). W wyborach w 2013 roku ponownie zdobył mandat poselski, a w rządzie Binjamina Netanjahu objął stanowisko ministra ochrony środowiska.
Zrezygnował ze stanowiska 11 listopada 2014 roku, protestując przeciwko zbyt liberalnym planom budżetowym rządu. W 2015 roku zdobył mandat z ramienia Unii Syjonistycznej, sojuszu Ruchu i Partii Pracy.
Powrót do Partii Pracy i ponowne przywództwo
Perec wrócił do Partii Pracy i w lipcu 2017 roku wystartował w wyborach na przewodniczącego, przegrywając z Awim Gabbajem. W kwietniu 2019 roku uzyskał reelekcję z listy Partii Pracy. W czerwcu ogłosił chęć udziału w wyborach na przewodniczącego partii, po rezygnacji Gabbaja. 2 lipca ogłoszono, że nowym przewodniczącym został Perec, uzyskując 47% głosów, drugie miejsce zajęła Szafir (26,9%), a trzecie Szmuli (26,3%).
Od 17 maja 2020 roku pełnił funkcję ministra ekonomii i przemysłu w 35. rządzie, aż do 13 czerwca, kiedy to na jego miejscu zastąpiła go Orna Barbiwaj.
Poglądy i przekonania
Perec jest jednoznacznym zwolennikiem państwa socjalnego. W trakcie kampanii wyborczej zaznaczył, że w ciągu dwóch lat od objęcia stanowiska usunie nędzę wśród dzieci w Izraelu. Jednocześnie często podkreśla swoje poparcie dla wolnego rynku. Ze względu na takie podejście, nazywany jest przedstawicielem tzw. „trzeciej drogi” oraz porównywany do prezydenta Brazylii, Luiza Inacio Luli da Silvy. Czasami określany jest również jako „izraelski Wałęsa” z powodu swojego wizerunku i roli „trybuna ludu”.
W kwestiach związanych z Palestyną i krajami arabskimi, Perec był postrzegany jako orędownik dialogu. Był jednym z pionierów ruchu pacyfistycznego „Pokój Teraz” oraz członkiem „Ósemki” – grupy posłów Partii Pracy, dążącej do ustanowienia stałej instytucji zajmującej się procesem pokojowym z Palestyńczykami.
Perec łączył proces pokojowy z wewnętrznymi sprawami społecznymi Izraela, twierdząc, że nierozwiązany konflikt z Palestyńczykami jest przyczyną wielu problemów społecznych, w tym rosnącej nierówności. Postulował, aby środki przeznaczane na nowe osiedla żydowskie kierować na rozwiązywanie wewnętrznych problemów izraelskiego społeczeństwa.
Jednak po objęciu stanowiska ministra obrony jego poglądy na temat Palestyńczyków uległy zmianie, co było widoczne podczas konfliktu z Libanem oraz działań wojsk izraelskich przeciwko Hamasowi w Strefie Gazy. Po ataku lotnictwa na Kanę, w wyniku którego zginęło wiele dzieci, arabski deputowany do Knesetu, Ibrahim Sarsur, nazwał Pereca „mordercą dzieci”, a inny deputowany Ahmad at-Tajjibi stwierdził, że „jesteś człowiekiem wojny, a nie pokoju”.
Przypisy
Bibliografia
Amir Perec (ang.) – profil na stronie Knesetu.
Who is Amir Perec?. Jedi’ot Acharonot. [dostęp 2015-05-17]. (ang.).
Profile: Amir Peretz. BBC News. [dostęp 2015-05-17]. (ang.).
Linki zewnętrzne
Strona Pereca. amirperetz.co.il. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-01-03)].
Profil w Forward, 2003
Wywiad z Peretzem, czerwiec 2005
